Gurbannazar Ezizov: Mezar Taşına Bile Tahammül Edilemeyen Bir Şair

Yıl 2008, Sayı: 24, 295 - 305, 01.07.2008

Yrd. Doç. Dr. Ünal Zal

Öz

Anahtar Kelimeler

-

GURBANNAZAR EZİZOV: “MEZAR TAŞINA BİLE TAHAMMÜL EDİLEMEYEN BİR ŞAİR”

Öz

Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Türk lehçeleri üzerine
yapılan araştırmalar gittikçe artmaktadır. Yapılan bu çalışmalarda incelenen
şair ve yazarların eserlerine bakıldığında, genellikle baskı sebebiyle
Sovyet rejimini övdüklerine dair genel bir kanaat oluşmuştur. Fakat
Gurbannazar Ezizov örneğinde de görüleceği üzere, dönemin sosyal ve
siyasî şartları gereği bir kısım şair ve yazarlar ise eserlerinde, herhangi bir
baskı altında kaldıklarından dolayı değil, bu konuda var olan samimi dü-
şüncelerini dile getirmişlerdir. Bu kişiler söylediklerine ve yazdıklarına
gerçekten inanıyor, Sovyet rejiminin toplumlara huzur ve mutluluk getireceğini
düşünüyorlardı.
Bu makalede, Sovyet yönetiminin sadece kendisine muhalif olanlara
değil, aynı zamanda kendi yetiştirdiği yeni Sovyet tipi aydın ve yazarlara
karşı izlediği politika Gurbannazar Ezizov örneğinden hareketle
değerlendirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Türk lehçeleri, Gurbannazar Ezizov, Sovyet Yönetimi

Kaynakça

• AGABAYEV, Annaberdi (1991), Ezizov ’ın Emri Bilen, Türkmenistan.
• AMANGELDİ, Hıdır (2005), Zaman, Türkmenistan.
• ANNAGULİ, Nurmemmet (2003), İki Ağaç, Türksav Yay., Ankara.
• Annaberdi Agabayev’in “Ezizov’un Emri İle...” adlı kitabında ise: “Güneşin etkisiyle
• üstteki mermer düştü” denmektedir. Hâlbuki şairin bacanağı Tugurov’un tavsiyesiyle
• ikinci kitâbeyi hazırlayan gençler, sansürlük kitâbeyi güneşin etkisiyle kısa süre sonra
• düşecek şekilde yapıştırmışlar. Gerçekten de bir süre sonra yapıştırma mermer düş
• müştür. 0 küçük mermer kitabe tam otuz iki yıldır, vatan sevgisinin anlatıldığı bir
• dörtlüğe bile tahammül edilemediğini haykırır gibi düştüğü yerde hâlâ duruyor.
• TÜBAR—XXIV—/2008-Güz/Yrd. Doç. Dr. Ünal ZAL
• CAN, Hüdayi (2002), “Gurbannazar Ezizov”, Yağmur, 16 Tem.-Ağ.-Ey.2002, İstanbul.
• CAN, Hüdayi (2007)“Mezar Taşına Sansür”, Yağmur, 16 Tem.-Ağ.-Ey.2007, İstanbul.
• DUYMAZ Ali- Metin Ergun - Nergis Biray (1998), Başlangıcından Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, Türkmen Edebiyatı II, Cilt 11, Kültür Bakanlığı Yay. = 2126 (Türk Dünyası Edebiyatı Dizisi 32), Ankara.
• ERCİLASUN A. B. - Vd. (1996), İmlâ Kılavuzu, TDK Yay. 525, Ankara.
• ERCİLASUN, A. B. (1991), Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü I-II, Kültür Bakanlığı Yay. 1371, Kaynak Eserler 54, Ankara.
• ERCİLASUN, A. B. (1992), “Türk lehçelerinin Anlaşılmasmda Dikkat Edilecek Noktalar”, Dil Dergisi, 5, s. 28 — 42.
• ERCİLASUN, A. B. (1994), “Lehçelerden Türkiye Türkçesine Aktarma”, II. Türk Dünyası Yazarlar Kurultayı 8 — 9 — 10 Aralık 1994, Türkiye Ilim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği, Ankara, s. 41 — 45.
• ERCİLASUN, A. B. (1997), “Lehçeler Arası Aktarma”, Türk Dünyası Üzerine İncelemeler, Akçağ Yay. 93, Ankara, s. 91 — 100.
• EZİZOV, Gurbannazar (1996), Türkmen Sahrası, Türkmenistan.
• EZİZOV, Gurbannazar (1994), Büyülü Kürek, Aşğabat Mağarif, Türkmenistan, (Türkiye Türkçesine Aktaran: Unal Zal), Kardeş Kalemler 5, s. 40 — 42, Ankara.
• EZİZOV, Gurbannazar (1996), Serdarım, Türkmenistan.
• GURBANNEPESOV, A. (1996), ÇıkmadıkKitabım II, Türkmenistan.
• GURBANNEPESOV, A. (1996), Saylanan Eserler I, Türkmenistan.
• KARA, Mehmet (1997), Ata Atacanov’un Şiirleri I (Giriş-Metin-Aktarma); II (İnceleme-Gramer Dizinı), TDK Yay., Ankara.
• KARA, Mehmet (2005), Türkmen Türkçesi Grameri, Gazi Kitabevi, Ankara.
• KARADOĞAN, Ahmet (2004), Türk Lehçeleri Arasında Aktarma Sorunları, (Yaynnlanmamış Doktora Tezi), Kırıkkale.
• KASAPOĞLU-ÇENGEL, Hülya (2000), Abdürrahim Ötkür ’ün Şiirleri (İncele- me-Metin -Aktarma), 2 cilt, MEB Yay., Ankara.
• KASAPOĞLU-ÇENGEL, Hülya (2005), Kırgız Türkçesi Grameri, Akçağ Yay., Ankara.
• MONTGOMERY, D. C. (1985), Rejim Doğrultusundaki Sovyet Özbek Edebiyatı Zincirinin Bir Halkası Olarak “Şahımerdan”, (çev. H. C. Ozkal), ODTU Yay., Ankara.
• ÖZBAY, Hüseyin (1994), Çolpan ’ın Şiirleri, Ankara.
• ÖZKAN, Fatma (1994), Abdullah T ukay’ın Şiirleri (İnceleme- Metin- Aktarma) Ankara.
• ÖZKAN, İsa (1999), Ependi-Şorta Sözler-Yomaklar (Nasreddin Hoca Fıkraları), TİKA, Ankara.
• SARIKAYA, Yakup (2003), Berdi Karbabayev ’in Ayğıtlı Adim Romanı (Metin- Inceleme-Sözlük), (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Ankara.
• TEKİN, Talât - vd. (1995), Türkmence-Türkçe Sözlük, Simurg, Ankara.
• TİRKİŞOV, Sadık (1997), Gurbannazar Ezizov ’un Şiirlerindeki Üstatlığı, Türkmenistan.
• UĞURLU, M. (2000), “Türk Lehçeleri Arasında Aktarma Meseleleri ve “Abay Yolu' Romanı”, Bilig, 15, s. 59-80.
• UĞURLU, M. (2001), “Türk Lehçelerinin Aktarımında Valenz Sözlüklerinin Onemi”, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Uluslararası Sözlükbilim Sempoz- yumu Bildirileri [Yayımlayanz Nurettin Demir-Emine Yılmaz], Gazimağusa, s. 197-206.
• UĞURLU, M. (2002), “Kırgız ve Türkiye Türkçesi Arasında Bire Bir Kelime Eş Değerliği. “Camiyla” Romanmdaki Meseleler Uzerine”, Scholarly Depth and Accuracy. A Festschrift to Lars Johanson [Yayımlayanz Nurettin Demir - Fikret Turan], Grafiker Yay., Ankara, s. 389 - 401.
• UĞURLU, M. (2004), “Türk Lehçeleri Arasında Kelime Eşdeğerliği,” Bilig, 29, s. 29 — 40., Ankara.
• UZMAN, Mehmet (2005), T iirkistan ’da Dil Tartışmaları, Özbekçenin İcat Edili- şi (l 91 7-1940), Ğazi Uni. SBE (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara.
• UZMAN, Mehmet (2006), “Yafets Dil Teorisi”, Virgül, Tem.-Ağ., s.14-16.
• ZAL, Ünal (2007),"Gurbannazar Ezizov ’un Şiirleri Üzerine Dil ve Üslup Çalış- ması, Ğazi Uni. SBE (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.