İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Atasözleri ve Deyimleri Algılama Düzeyi

Yıl 2010, Sayı: 27, 91 - 110, 01.01.2010

Yrd. Doç. Dr. Hasan Bağcı

Öz

Anahtar Kelimeler

-

İLKÖĞRETİM 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ATASÖZLERİ VE DEYİMLERİ ALGILAMA DÜZEYİ

Öz

Bu çalışmada ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin atasözleri ve deyimleri algılama düzeyleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Atasözleri ve deyimler kavramları, mecaz yoluyla anlatım özelliği ve özgünlüğü içinde belirten kalıplaşmış kelime öbekleri ya da cümlelerdir. Atasözleri ve deyimleri yerli yerinde kullanmak, bir dili iyi ve doğru konuşup yazabilmek için şarttır. Atasözleri ve deyimler, yazıya canlılık, incelik ve çekicilik kazandırır. Daha çok soyut ve mecaz anlam içeren atasözü ve deyimlerin 5. sınıftan itibaren doğru olarak algılanabilmesi gerekir. Türkçe, atasözleri ve deyimler açısından kendine özgü nitelikler taşır. Atasözleri ve deyimlerin öğretilmesi bir dilin mekanik olmayan kültürel kısmını oluşturur. Atasözleri ve deyimler aracılığıyla bir dil, kendi başına bir kültürel aktarım da yapar. Bu yüzden millî kültürümüzün korunması için atasözleri ve deyimlerimizin öğrencilere doğru öğretilmesi çok önemlidir. İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin ana dili yeterliliklerinin göstergesi olarak dört temel dil becerilerine yönelik yapacakları bütün etkinliklerde atasözleri ve deyimleri yerli yerinde kullanabilmesi ve algılayabilmesi gerekir. Bu gereklilikten hareketle araştırmacı tarafından geliştirilen Atasözleri ve Deyimleri Algılama Testi uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlardan hareketle ilköğretim I. kademe öğrencilerinin dil becerilerinin gelişiminde (okuma, dinleme, konuşma ve yazma) atasözleri ve deyimlerin kullanılmasına yönelik önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretimi, atasözleri ve deyimler, değerler

Kaynakça

• AKBAŞ, O. (2008), “Sosyal Bilgilerde Değer ve Öğretimi”, Özel Öğretim Yön- temleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi, (Editörler: Bayram Tay-Adem Öcal), Pegem A Akademi, Ankara.
• AKSOY, Ö. A. (1968), Atasözleri ve deyimler (El Kitabı), A.Ü. Basımevi, Anka- ra.
• AKSOY, Ö. A. (1984), Atasözleri Ve Deyimler Sözlüğü 1, Atasözleri Sözlüğü, TDK, Ankara.
• AKSAN D. (1982), Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, C. 3. Ankara.
• AKSAN D. (2002), Anadilimizin Söz Denizinde, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• ALKAYA, E. (2006), “Dil ve Söz Bağlamında Kırım Karay Türklerinin Atasöz- leri” Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi S. 20, 2006/1, s. 89-99.
• BALTACIOĞLU, İ. H. (1994), Türke Doğru, AKM Yayınları, Ankara.
• BAYRAKTAR, N.-YAŞLAR Ö. F. (2005), “İlköğretim Birinci Kademe 5. Sınıf- ta Deyim Öğretimine İlişkin Uygulamalar Ve Deyim Öğretimine İlişkin Yeni Bir Yaklaşım” Dil Dergisi, S. 127, s. 7-19.
• HATİPOĞLU, V. (1972), Türkçenin Sözdizimi, Türk Dil Kurumu, Ankara.
• HAMİDOV, H. (2002), “Türkçede İnsan İlişkileriyle İlgili Deyimler”, Türk Dili Dergisi, S. 610, Ekim 2002, Ankara, s. 831-835
• HENGİRMEN, M. (1995), Deyimler Sözlüğü (1000 Temel Deyim), Engin Yayın- ları, Ankara.
• KARA, A.-KAYABAŞI, A.-ALKAYIŞ, M. F. (2005), İlköğretimde Kullanılan Deyimlere İlişkin Bir Araştırma, 14. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 28-30 Eylül 2005, Denizli.
• KAVCAR, C. (1996), “Anadili Eğitimi” Ana Dili Dergisi, (1).
• ÖGEL, B. (2000), Türk Kültür Tarihine Giriş, Kültür Bakanlığı Yayınları, Anka- ra.
• ÖZBAY, M. (2002), “Kültür Aktarımı Açısından Türkçe Öğretimi”, Türk Dili, (602), s. 112-120.
• ÖZBAY, M. ve MELANLIOĞLU D. (2009), Türkçe Eğitiminde Deyimlerin Öğretme Ve Öğrenme Süreci Bakımından Değerlendirilmesi, Millî Eği- tim. S. 181.
• PALA, İ. (2001), İki Dirhem Bir Çekirdek Hikâyeleriyle Deyimlerimiz, Babıâli Kültür, İstanbul: Yayınları,
• TDK (2005), Türkçe Sözlük Türk Dil Kurumu, Ankara.