Lehçe Oluşma Şartları ve Evreleri Bakımından Eski Türkiye Türkçesi

Yıl 2010, Sayı: 28, 15 - 29, 01.02.2010

Doç. Dr. Ali Akar

Öz

Anahtar Kelimeler

-

LEHÇE OLUŞMA ŞARTLARI VE EVRELERİ BAKIMINDAN ESKİ TÜRKİYE TÜRKÇESİ

Öz

Bir konuşma dilinin yazı diline hâline gelebilmesi için çeşitli tarihî, coğrafi, dilbilimsel ve demografik şartların bir araya gelmesi gerekir. XIII. yüzyıldan başlayarak oluşmaya başlayan Eski Türkiye Türkçesi yazı dilinin gelişmesinde de bu süreçler yaşanmıştır. Oğuzların kitleler hâlinde Anadolu’ya göçleri, Anadolu beylerinin Türkçeden yana siyasi destek ortaya koymaları, Arap alfabesinin Türkçenin fonetik sistemine uyarlanışı bu şartların temel esaslarını oluşturmuştur

Anahtar Kelimeler

Eski Türkiye Türkçesi, Lehçe Oluşumu, Yazı Dili-Konuşma Dili İlişkileri

Kaynakça

• ARAT, Reşid Rahmet (1978), Kutadgu Bilig III (İndeks) (hzl. Kemal Eraslan, Osman F. Sertkaya, Nuri Yüce), Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Ya- yınları, İstanbul.
• ATA, Aysu (1998), Nehcü’l-Ferâdis, Uştmahlarnıng Açuk Yolı, Cennetlerin Açık Yolu III, Dizin-Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları 518, Ankara.
• ATALAY, Besim (1985), Divanü Lügati’t-Türk Tercümesi I, Türk Dil Kurumu Yayınları 521, Ankara.
• CAVALLİ-SFORZA, Luigi Luca–MENOZZİ, Paolo vd.(1994), The History and Geography of Human Genes, Princeton University Press, New Jarsey.
• DİLÇİN, Cem, (1983), Yeni Tarama Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları: 503, Ankara.
• ERCİLASUN, A. Bican (1996), Uluslar Arası Türk Dili Kongresi Bildirileri 1988 (26 Eylül 1988 – 3 Ekim 1988), Türk Dil Kurumu Yayınları 655, Ankara.
• GABAİN, A. Von (1988), Eski Türkçenin Grameri, (çev. Mehmet Akalın), Türk Dil Kurumu Yayınları 532, Ankara.
• GÜLSEVİN, Gürer (2004), “Eski Türk Yazı Dilinde Oğuz Lehçesinin Ses, Şekil ve Sözvarlığı Unsurları”, Amancolovskie Çteniya, Kazakistan 7-8 Ekim 2004.
• HATİPOĞLU, Vecihe (1982), Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, DTCF Yayınları, Ankara.
• JEAN, Georges (2008), Yazı İnsanlığın Belleği, (çev. Nami Başer), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• KARAMANLIOĞLU, Ali Fehmi (1989), Seyf-i Sarayî Gülistan Tercümesi (Kitâb Gülistan bi’t-Türkî) Türk Dil Kurumu Yayınları 544, Ankara.
• KORKMAZ, Zeynep (1975), “Eski Türkçedeki Oğuzca Belirtiler”, Bilimsel Bil- diriler 1972, (Birinci Türk Dili Bilimsel Kurultayına Sunulan Bildiriler) (Ankara, 27-29 Eylül 1972), Türk Dil Kurumu Yayınları 413, Ankara.
• KORKMAZ, Zeynep (1992), Gramer Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Ya- yınları 575, Ankara.
• KURAT, Akdes Nimet (1979), “Bulgar”, İslam Ansiklopedisi, C. II, MEB Ya- yınları, (5. Baskı), İstanbul.
• ÖNER, Mustafa (1998), Bugünkü Kıpçak Türkçesi, Türk Dil Kurumu Yayınları 703, Ankara.
• SÜMER, Faruk (1992), Oğuzlar (Türkmenler) Tarihleri – Boy Teşkilatı – Des- tanları, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul.
• TATÇI, Mustafa (1990), Yunus Emre Divanı, Tenkitli Metin, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• TEKİN, Şinasi (1974), “1343 Tarihli Bir Eski Anadolu Türkçesi Metni ve Türk Dili Tarihinde “Olga-bolga” Sorunu”, TDAY - Belleten 1973 – 1974. An- kara.
• TOPALOĞLU, Ahmet (1978), Muhammed bin Hamza, XV. Yüzyıl Başlarında Yapılmış Kur’an Tercümesi, II. Cilt (Sözlük), Kültür Bakanlığı Yayınları 300, Araştırma ve İnceleme Eserleri 5, İstanbul.
• TOPALOĞLU, Ahmet (1989), Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• TURAN, Osman (1993), Selçuklular Zamanında Türkiye, Boğaziçi Yayınları, İs- tanbul.
• UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (2003), Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Kara- koyunlu Devletleri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, (5. Baskı), VIII. dizi – S. 2a3.
• YILMAZ, Hayati (2005), Mahdumkulı Divanı (İnceleme-Metin-Dizin), (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi) (Mah.) Ankara.
• YÜCEL, Bilâl (1995), Bâbür Dîvânı, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.