Söz Varlığı İle İlgili Çalışmalarda Kullanılacak Ölçütler

Yıl 2011, Sayı: 29, 27 - 61, 01.03.2011

Yrd. Doç. Dr. Bayram Baş

Öz

Anahtar Kelimeler

-

SÖZ VARLIĞI İLE İLGİLİ ÇALIŞMALARDA KULLANILACAK ÖLÇÜTLER

Öz

Bu çalışma, söz varlığı araştırmalarında karşılaşılan temel güçlüklere kısaca değinmek, bunlara çözüm yolları getirmek ve aynı yönde ortak bir yöntem önermek amacıyla hazırlanmıştır. Araştırma, konuşma dili ve yazılı dil üzerine yapılan söz varlığı araştırmalarında hedef kitlenin ve hedef kaynakların belirlenmesi, kelime kavramının sınırlandırılması, diğer söz varlığı unsurlarının belirlenmesi, yaygınlık ve kullanım sırası kavramlarının işlevleri çerçevesinde yapılandırılmıştır. Her bir bölüm değerlendirilirken, yapılmış ilgili araştırmalarda bulunan verilerden yararlanılmış, bunun yanında söz varlığı alanındaki çalışma modelini somutlaştırmak için örnek uygulamalar da yapılmıştır. Ayrıca, ülkemizde yapılmış söz varlığı araştırmalarında kullanılan yöntemler de kısaca değerlendirilmiş ve çalışma verilerinin karşılaştırılamamasındaki temel sebepler üzerinde de durulmuştur. Çalışma bir bütün hâlinde düşünüldüğünde, söz varlığı unsurlardan kelime, deyim, atasözü, ikileme, kalıp sözler, kalıplaşmış ifadeler vd. üzerine araştırma yapacak kişilere rehberlik edecek, kılavuz özelliği de göstermektedir

Anahtar Kelimeler

Söz varlığı, kelime, yaygınlık, kullanım sırası

Kaynakça

• AKSAN, Doğan (2004), Türkçenin Sözvarlığı, Engin Yayınevi, Ankara.
• AKSOY, Ömer Asım (1936), Bir Dili Öğrenmek İçin En Lüzumlu Kelimeler ve Bu Kelimelerin Belirtme Usulü, Gaziantep Halkevi Dil, Edebiyat, Tarih Şubesi Yayınları, Gaziantep.
• AKSOY, Ömer Asım (1984), Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü-2, TDK Yayınları, Ankara.
• AŞIK, Ufuk (2007), Yabancılar İçin Temel Türkçe Söz Varlığının Oluşturulması, (Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
• BAŞ, Bayram (2006), 1985-2005 Yılları Arasında Çocuk Edebiyatı Sahasında Yazılmış Tahkiyeli Metinlerin Söz Varlığı Üzerine Bir Araştırma, (Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• BÜYÜKKANTARCIOĞLU, Nalân (1992), “İstanbul’daki Üç İlkokulda Farklı Sosyal Katmanlardan Gelen Üçüncü ve Beşinci Sınıf Öğrencilerinde Öl- çüt-Dil Sözcük Dağarcığı Farklılıkları”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, (8) 3, s. 227-237.
• ÇİFTÇİ, Musa (1991), Bir Grup Yükseköğrenim Öğrencisi Üzerinde Kelime Ser- veti Araştırması, (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlan- mamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• GÖZ, İlyas (2003), Yazılı Türkçenin Kelime Sıklığı Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara.
• HARIT, Ömer (1971), Kelime Hazinesi Araştırması, MEB Planlama Araştırma ve Koordinasyon Dairesi, Yayın 103, Araştırma Bölümü, Ankara.
• İPEK EĞİLMEZ, Nigâr (2010), İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarındaki Söz Var- lığının İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarına Ak- tarımı, (Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), Bursa.
• KARADAĞ, Özay (2005), İlköğretim I. Kademe Öğrencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma, (Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ya- yımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• KIRCA ZENGİN, Nesrin (1992), İlkokulun Dört ve Beşinci Sınıflarında Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Üzerine Araştırmalar-I Türkçe Ders Kitapları, (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• KOÇAK, Hikmet (1999), Sağlık Meslek Lisesi Öğrencilerinin Kelime Hazinesi İle İlgili Bir Araştırma, (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ya- yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• KORKMAZ, Zeynep (1992), Gramer Terimleri Sözlüğü, TDK Yayınları, Anka- ra.
• KORKMAZ, Zeynep (2003), Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), TDK Yayınları, Ankara.
• KURUDAYIOĞLU, Mehmet- KARADAĞ, Özay (2005), “Kelime Hazinesi Ça- lışmaları Açısından Kelime Kavramı Üzerine Bir Değerlendirme”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, (25) 2, s. 293-307.
• KURUDAYIOĞLU, Mehmet (2005), İlköğretim II. Kademe Öğrencilerinin Ke- lime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma, (Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• MARTİNET, Andre (1985), İşlevsel Genel Dilbilim, Birey ve Toplum Yayınları, Ankara.
• ONAN, Bilginer (2005), “Eklemeli Dil Yapısının Türkçe Öğretiminde Oluşturduğu Biliş
• sel (Kognitif) Zeminler”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Der
• gisi, (6) 11, s. 237-264.
• ÖZÖN, Mustafa Nihat (1954), “Kelime Hazinesi”, İlköğretim. XIX, (370) 5-7.
• PIERCE, Joe E. (1960). Türkçe Kelime Sayımı (A Frequency Count of Turkish Words), MEB Yayım Müdürlüğü Basılı Eğitim Malzemeleri Hazırlama Merkezi, Ankara.
• PİLAV, Salim (2008), Üniversite Birinci Sınıf Öğrencilerinin Söz Varlığı Üzeri- ne Bir Araştırma, (Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayım- lanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• TEMUR, Turan (2006), İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Yazı Dilindeki Kelime Hazinelerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, (Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara:
• TOSUNOĞLU, Mesiha (1998), İlköğretim Okuluna Başlayan Öğrencilerin Okuma Yazmayı Öğrenmeden Önceki Kelime Serveti Üzerine Bir Araş- tırma, (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Dok- tora Tezi), Ankara.
• TOSUNOĞLU, Mesiha (1999), “Kelime Servetinin Eğitim Öğretimdeki Yeri ve Önemi” Millî Eğitim Dergisi, Ankara, (144).
• Türk Dil Kurumu (1988), Türkçe Sözlük, TDK Yayınları, Ankara.
• UZUN, Nadir Engin (2004), Dilbilgisinin Temel Kavramları, Türk Dilleri Araş- tırmaları Dizisi, İstanbul. www.tdk.gov.tr
• Aloaha PDF Suite Freeware Edition: http://www.aloaha.com