Cumhuriyet Dönemi Ortaöğretim Coğrafya Derslerinde Türk Dünyası Coğrafyasının Öğretimi

Yıl 2011, Sayı: 29, 341 - 373, 01.03.2011

Yrd. Doç. Dr. Adem Sezer

Öz

Anahtar Kelimeler

-

CUMHURİYET DÖNEMİ ORTAÖĞRETİM COĞRAFYA DERSLERİNDE TÜRK DÜNYASI COĞRAFYASININ ÖĞRETİMİ

Öz

Ders kitapları, bir toplumun kendi çocuklarını gelecekte birer olgun birey olarak yaşamaya hazırlamak için, aktarmak istediği ve resmen kabul görmüş olan bilgileri içerirler. Tarih ve coğrafya ders kitapları aracılığıyla toplumlar köklerini, belirli bir yerde niçin ve nasıl yaşadığını, bu yerin nasıl tanımlanıp nitelendirilebileceğini, başka bir deyişle kim olduklarını açıklamaya çalışırlar. Cumhuriyet Dönemi Coğrafya ders kitaplarında yer alan Türk Dünyası Coğrafyasına ilişkin bilgiler bize bu dönemdeki Türk dünyasına ilişkin bilgi ve bakış açısını da yansıtabilecektir. Araştırmada, Cumhuriyet döneminde uygulanan Coğrafya Dersi Müfredat Programlarını temsil eden Ülkeler Coğrafyası ders kitapları içeriğinde Türkiye dışındaki Türk Dünyası Coğrafyasına nasıl yer verildiğinin ortaya konması amaçlanmıştır. Bu maksatla 1924’ten günümüze farklı özellikleri ile öne çıkmış olan yedi müfredat programını temsil eden on bir Ülkeler Coğrafyası ders kitabı içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, incelen Ülkeler Coğrafyası ders kitaplarında, “Türk Dünyası Coğrafyası” adının hiç kullanılmadığı ve Türk Dünyasının tamamına ilişkin bilgilerin yer almadığı görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Türk Dünyası Coğrafyası, Coğrafya Dersi, Ders Kitabı, Cumhuriyet Dönemi

Kaynakça

• ANDİCAN, A. (1996), Değişim Sürecinde Türk Dünyası, Emre Yayınları, İstan- bul.
• ARDEL, A. (1992), Türk Ülkelerinin Tabiî Coğrafyası, (Türk Dünyası El Kitabı, Birinci Cilt, Coğrafya-Tarih), 2. baskı, Türk Kültürünü Araştırma Ensti- tüsü Yayınları, Ankara.
• ASLAN, E. (2010), “Türkiye Cumhuriyetinin İlk Ders Kitapları”, Eğitim ve Bilim, C. 35, S. 158, Ankara, s. 215-231.
• ÇELİK, H., Mercan, A., Ünel, K. ve Yürük, Y. (2000), Ülkeler Coğrafyası, MEB Devlet Kitapları ABC Matbaacılık Ltd. Şti. Ankara.
• DEVRİMCİ, A.-Utku, M.-Teziş, E.(1951), Ülkeler Coğrafyası, Ders Kitapları Türk Ltd. Şti., Cumhuriyet Matbaası, İstanbul.
• ERDOĞDU, Y. (1996), Ülkeler Coğrafyası, Basım AŞ Web Ofset Tesisleri.
• ERİNÇ, S.-Öngör, S. (1969), Ülkeler Coğrafyası, Güven Yayınevi, İstanbul.
• ERİNÇ, S.-Öngör, S. (1979), Ülkeler Coğrafyası- Ülkeler İnsanlar ve Sorunları, 5. basılış, Millî Eğitim Basımevi, İstanbul.
• GÖKGÖZ, S.S. (2008), “Finlandiya Türkleri ve Türk Hariciyesinin Siyaseti”, Bilig, S. 47, s. 1-20.
• GÜÇER, B. ve Duran, F.S. (1933), Büyük Devletler ve Komşu Hükümetler, 2. Baskı, Devlet Matbaası İstanbul.
• GÜÇER, B. ve Duran, F.S. (1939-1941) Büyük Devletler ve Komşu Hükümetler (4. Baskı-5. Baskı), Kanaat Kitabevi İstanbul
• GÜLTEPE, A.-Güncegördü, B.-Kılıçarlan, S. vd. (2007), Coğrafya 11, 1.Baskı, MEB Devlet Kitapları Evren Yayıncılık AŞ, Ankara.
• GÜLTEPE, A.-Güncegördü, B.-Kılıçarlan, S. (2008), Coğrafya 12, 1.Baskı, M.E. B. Devlet Kitapları Tavaslı Matbaacılık AŞ, Ankara.
• İZBIRAK, R. (1989), Coğrafya II, Millî Eğitim Basımevi, İstanbul.
• İZBIRAK, R. (1992), Coğrafya III, Millî Eğitim Basımevi, İstanbul.
• KÖSEOĞLU, N. (1991), Türk Dünyası Tarihi ve Medeniyeti Üzerine Düşünce- ler, ikinci basım, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• KAFESOĞLU, İ. (1992), Türk Tarihi, (Türk Dünyası El Kitabı, Birinci Cilt, Coğrafya-Tarih), 2. baskı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.
• KAFESOĞLU, İ. (2000), Türk Millî Kültürü, 20. basım, Ötüken Neşriyat, İstan- bul.
• ŞAHİN, M. (1999), Türk Tarihi ve Kültürü, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Anka- ra.
• ÖZER, C. (2007), Atatürk’ün Türk Dünyası ile İlişkileri, (Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi), Anka- ra.
• ÖZEY, R. (1997), Dünya Platformunda Türk Dünyası, Öz Eğitim Yayıncılık, Konya.
• ÖZKAN, N. (1997), Türk Dünyası Nüfus Sosyal Yapı Dil Edebiyat, Geçit Yayın- ları, Kayseri.
• ÖZKAN, N. (2007), Türk Dilinin Yurtları, 2. Baskı, Akçağ Yayınevi, Ankara.
• SADİ, H. (1934), Lise ve Orta Mektepler İçin Tatbikatlı Coğrafya Dersleri I. Kitap, 4. Basılış, Ahmet İhsan Matbaası ltd, İstanbul.
• T.C Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı (1987), Lise Müfredat Programı, Milli Eğitim Basımevi, Ankara,
• YILMAZ, M. (2010), Tarihi Siyasi ve Kültürel Yönleriyle Türklerin Dünyası ve Türkiye’nin Dış Türkler Politikası, Kripto Kitaplar, Ankara.