Kırgız Türkçesinde Zarf-Fiiller ve Türkiye Türkçesi Karşılıkları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2011, Sayı: 30, 99 - 126, 01.04.2011

Doç. Dr. Mevlüt Gültekin

Öz

Anahtar Kelimeler

-

KIRGIZ TÜRKÇESİNDE ZARF-FİİLLER VE TÜRKİYE TÜRKÇESİ KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu çalışmada Türk dilinin Kıpçak grubuna giren Kırgız Türkçesindeki zarf-fiilleri, güncel gazete metinleri ve edebi eserlerden derlediğimiz örnekler esasında basit zarf-fiiller ( mesela -A/-y, –(U)B vb.), türemiş zarf-fiiller (mesela –GAndA , –GançA vb.) ve edat grubu yapısındaki zarf-fiiller (mesela -GandAn kiyin, -ArI menen vb.) olarak üçe ayırıp ele aldık ve daha önceki bilimsel çalışmaları da dikkate alarak bunların işlevleri, bazılarının morfofonetik değişkeleri ve dikkat çekici bazı cümle bilgisi özelliklerini Türkiye Türkçesiyle de karşılaştırmak suretiyle değerlendirdik

Anahtar Kelimeler

zarf-fiil, çekimsiz fiiller, morfoloji, Kırgızca, zarf yan cümleciği

Kaynakça

• ABDUVALİYEV, İ. (2008), Kırgız Tilinin Morfologiyası, Bişkek.
• AKUNOVA, A. vd. (2009), Azırkı Kırgız Tili, Morfologiya, Bişkek.
• BANGUOĞLU, T. (2000), Türkiye Türkçesinin Grameri, TDK, Ankara,
• BİLGEGİL, M. K. (1982), Türkiye Türkçesi Dilbilgisi, Dergâh Yay., İstanbul,
• BUSSMANN, H. (1998), Routledge Dictionary of Language and Linguistics, London and New York, Routledge.
• CAPANOV, A. A. (2010), Til Entsiklopediyası, Turar, Bişkek.
• DIYKANOV, K.; Kudaybergenov, S. (1957), Kırgız Tilinin Morfologiyası, Frunze.
• DIYKANOV, K.-Kudaybergenov, S. (1987), Grammatika Kirgizskogo Literaturnogo Yazıka, Frunze: (GKY),
• GÜRSOY-NASKALİ, E. (1997), Türk Dünyası Gramer Terimleri Kılavuzu, TDK, Ankara,
• KASAPOĞLU ÇENGEL, H. (2005), Kırgız Türkiye Türkçesi Grameri, Akçağ, Ankara:
• KOÇ, N. (1992), Açıklamalı Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, İnkılap Kitabevi, İs- tanbul.
• KORAŞ, H. (2008) Türk Lehçelerinde Hâl Ekleri ve İsim Çekim Ekleri ile Teş- kil Edilen (Geçici) Zarf-fiil Şekilleri ve Türkiye Türkçesinde Karşılıkları, VI. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, 20-25 Ekim 2008 Ankara, Türk Dil Kurumu (Yayımlanmamış bildiri),
• KORKMAZ, Z. (1992), Gramer Terimleri Sözlüğü, TDK, Ankara.
• KUDAYBERGENOV, S. (edit.) (1980), Kırgız Adabiy Tilinin Grammatikası, 1. Bölüm Fonetika cana Morfologiya, İlim, Frunze.
• OMOROV, A.; Osmonova, N. (2004), Lingvistikalık Terminderdin Sözdük- sprovoçnigi, Bişkek-Calal-abat,
• ORUZBAYEVA, B. Ö. vd. (edit.) (2009), Azırkı Kırgız Adabiy Tili, Avrasya Press. Bişkek.
• ORUZBAYEVA, B. Ö.; Zakirova, V. (1981), Grammatikalık Terminderdin Kırgızça-Orusça Sözdügü, Mektep, Frunze.
• ORUZBAYEVA, B. Ö. (1972), Lingvistikalık Terminderdin Orusça-Kırgızça Sözdügü, İlim, Frunze.
• ÖZKAN, M; Sevinçli,V. (2008), Türkiye Türkçesi Söz Dizimi, 3F, İstanbul.
• ÖZTÜRK, J. (2002), Memduh Şevket Esendal’ın İlk Sekiz Hikaye Kitabında Yer Alan Hikâyelerdeki Zarf-fiiller ve Zarf-fiil Grupları, (Çukurova Üniversi- tesi sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.), Adana. SADIKOV, T.; Sagınbayeva, B. (2010), Kırgız-Türk Salıştırma Grammatikasının Negizderi, Bişkek.
• SARTBAYEV, K. K. (edit.) (1958), Azırkı Kırgız Tili, Frunze: Kırgız Mambas.
• SEREBRENNİKOV, B; Gadjiyeva, N. (1979), Sravniyel’no-İstoriçeskaya Grammatika Tyurkskih Yazıkov, Maarif, Baku.
• TENİŞEV, E. R. (edit.) (1988). Sravnitel’no-İstoriçeskaya Grammatika Tyurkskih Yazıkov Morfologiya. Nauka, Moskva.
• TURSUNOV, A. (1960). Azırkı Kırgız Tilindegi Çakçıldar. Frunze: Kırgız Mamlakettik Okuu-Pedagogika Basması.
• ÜSÖNALİYEV, S.; İmanaliyev, S. (2010). Kırgız Tilinin Sprovoçnigi, Turar, Bişkek.
• VARDAR B. (yönetiminde) (1980). Dilbilim ve Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü. TDK, Ankara.
• YÜCE, N. (1999), Gerundien im Türkischen, Simurg, İstanbul.
• Kırgız Türkçesi Örneklerin Alındığı Kaynaklar:
• ALIMKUL, Ü. (1973). Tandalgan Çıgarmalarının Bir Tomduk Cıynagı. Frunze: Kırgızstan Basması.
• AYTMATOV, Ç. (2008). Camiyla. Bişkek: Turar.
• AYTMATOV, Ç. (2007). Birinçi Mugalım. Bişkek.
• CUNUSOV, K. (1985). Menin Doorum.Frunze: Kırgızstan.
• ERALİYEV, S. (1981). Tandalgan Çıgarmaları. Frunze: Kırgızstan.
• Kırgız Tilinin Tüşündürme Sözdügü (1969).Frunze.
• Obon Gazetesi, sayı: 163. 19 -26. Nisan, 2011.
• Tamçı Gazetesi, sayı: 15 (246). 2011.