Mücîb Tezkiresi’nin Orijinalliği Üzerine

Yıl 2012, Sayı: 32, 247 - 255, 01.06.2012

Arş. Gör. Kenan Özçelik

Öz

Anahtar Kelimeler

-

MÜCÎB TEZKİRESİ’NİN ORİJİNALLİĞİ ÜZERİNE

Öz

Türk edebiyatının en önemli biyografi kaynaklarından şuarâ tezkireleri, şairlerle ilgili, onların isimleri, aileleri, memleketleri, meslekleri gibi bilgiler vermenin yanında, sanatçı kişilikleri hakkında değerlendirmeler ve şiirlerinden örnekler bulabileceğimiz eserlerdir. Türk Edebiyatında, 15. yüzyıl ile 20. yüzyıl arasında otuzdan fazla şuarâ tezkiresi yazılmıştır. Bunlardan biri de 18. yüzyılda (1122/1710) yazılan Mücîb Tezkiresi’dir. Diğer şuarâ tezkirelerine nazaran, hem ele alınan şair sayısı hem de onlar hakkında verilen bilgiler itibarıyla oldukça hacimsiz sayılabilecek bu tezkireyi Mustafa Mücîb, Riyâzî’nin yazdığı şuarâ tezkiresine zeyl olarak hazırladığını ifade etmiştir. Ayrıca Mücîb, Riyazî’nin tezkiresine daha önce zeyl yazan Rıza’yı da eleştirerek kendi eserinin önemini de vurgulamaktan geri durmamıştır. Bu makalede, Mücîb’in yazdığı tezkirenin, iddia edildiği gibi, orijinal bir eser olup olmadığı üzerinde durulacaktır

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Edebiyatı, Şuara Tezkireleri, 18. Yüzyıl, Mücîb Tezkiresi

Kaynakça

• ABDULKADİROĞLU, Abdulkerim (1999), İsmail Beliğ Nuhbetü’l-Âsâr li-Zeyli Zübdeti’l-Eş’âr, AKM Yay., Ankara.
• AÇIKGÖZ, Namık (1982), Riyâzî Muhammed Efendi Riyâzu’ş-Şu’arâ (Metin- Dizin), Yüksek Lisans Tezi, Ankara Ü. DTCF., Ankara.
• ADAK, Abdurrahman (2011), Ali Emiri’nin Gözüyle Diyarbakırlı Şairler, Kent Işıkları Yay., İstanbul.
• ALTUN, Kudret (1997), Tezkire-i Mucîb (İnceleme- Tenkitli Metin- Dizin- Sözlük), AKM Yay., Ankara.
• Böyle bir ihtimale dikkat çeken Zehra Toska’ya çok teşekkür ederim. Mücîb
• Tezkiresi’nin ‘vav’ harfinde sona ermesi de -‘he’ ve ‘ye’ harfleri altında ele alınacak
• şair bulunmaması zor bir ihtimaldir- bu bağlamda değerlendirilebilir.
• ÇAPAN, Pervin (2005), Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî, AKM Yay., Ankara.
• DURMUŞ, Tuba Işınsu İsen (2012), “Osmanlı Şuara Tezkirelerinde Zeyl Geleneği”, Turkish Studies, vol. 7/1, s. 1319- 1329.
• ERDEM, Sadık (1984), Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı, AKM Yay., Ankara.
• es-Seyyid Rıza (1316), Tezkire-i Rıza, Neşr: Ahmet Cevdet, İkdam Matbaası, Dersaadet.
• GÜNER, Galip-Nurhan GÜNER (2003), Ali Emîrî Efendi Esâmî-i Şu’arâ-yı Âmid, Anıl Matbaa ve Ciltevi, Ankara.
• İPEKTEN, Haluk (1988), Türk Edebiyatının Kaynaklarından Türkçe Şu’ara Tezkireleri, Atatürk Ü. Yay., Erzurum.
• İPEKTEN, Haluk-Mustafa İSEN-Recep TOPARLI-Naci OKÇU-Turgut KARABEY (1988), Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara.
• İSEN, Mustafa (1986), “Mucîb Mustafa Efendi”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C. 6, Dergah Yay., İstanbul, s. 409.
• İSEN Mustafa-Filiz KILIÇ-İ. Hakkı AKSOYAK-Aysun EYDURAN (2002), Şair Tezkireleri, Grafiker Yay., Ankara.
• Kalkandelenli Sabrî (yz.), Şuarâ Tezkireleri, TDK Kütüphanesi, no: B54.
• KARAHAN, Abdülkadir (1979), “Tezkire”, İslam Ansiklopedisi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, s. 226-230.
• LEVEND, Agâh Sırrı (1973), Türk Edebiyatı Tarihi -Giriş-, TTK Yay., Ankara.
• ÖZCAN, Abdülkadir (1989), Şakaik-ı Nu’maniye ve Zeyilleri: Şeyhî Mehmed Efendi Vekayiü’l-Fudalâ II-III, c. 4, Çağrı Yay., İstanbul.
• SAVRAN, Ömer (2010), “Fütûhî’nin Nâz u Niyâz’ı ve Nâz u Niyâz’da Âşık- Maşuk”, Turkish Studies, vol. 5/3, s. 492- 507.
• ŞENTÜRK, Ahmet Atilla-Ahmet KARTAL (2005), Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatı Tarihi, Dergâh Yay., İstanbul.
• ZAVOTÇU Gencay (2009), Rıza Tezkiresi (İnceleme-Metin), Sahaflar Kitap Sarayı, İstanbul.