Cevrî ve Nazm-ı Niyâz Mesnevisi

Yıl 2013, Sayı: 33, 93 - 126, 01.07.2013

Suat Donuk

Öz

The 17th century is the last period of cultural and artistic variety of Ottoman Empire. İbrahim Cevrî Çelebi had been one of the artists in his period where the wealth of the nation had been heading toward the end. The scholar who is known to be known as Dervish Cevri in some societies diverges from others with respect to his poetry, calligraphy and his wiseness in character. Mesnevi is one of the articles written by him has 136 couplets. There are two copies of Rûz-nâme which is written by Şeyh Vefâ as a poetric Mesnevi, is detected in Turkish libraries. In this study two articles have been given which occures by comparing two different copies of Nazm-ı Niyâz Mesnevi belongs to Cevrî. It has been given some additional information about İbrahim * Celal Bayar Üni. Sosyal Bilimler Ens. doktora öğr., [e-mail] Cevrî’s life before the presentation of the article of Mesnevi. The style and the content of the article has been analysed in order to have perfect understading. The criticised form of the Nazm-ı Niyâz Mesnevi has been given by arranging the very important points that build the article.

Anahtar Kelimeler

Cevrî İbrahim Çelebi, Nazm-ı Niyâz, Poem of Divan, 17th century

CEVRÎ VE NAZM-I NİYÂZ MESNEVİSİ

Öz

17. Yüzyıl, Osmanlı Devleti’nde kültürel ve sanatsal alanda zenginliğin devam ettiği son dönemdir. Zenginliğin son bulmaya yüz tuttuğu bu dönemde yetişen sanatçılardan biri İbrahim Cevrî Çelebi’dir. Derviş Cevrî olarak da bilinen şâir, özellikle çok eser kaleme alması ve hattatlığı ile dönemin diğer sanatçılarından ayrılır. Onun yazdığı eserlerden biri de Nazm-ı Niyâz isimli 136 beyitlik mesnevisidir. Şeyh Vefâ hazretlerinin Rûz-nâme’sinin manzum bir şerhi olan bu mesnevinin kayıtlara geçen dört nüshası bulunmaktadır. Bu çalışmada Cevrî’nin Nazm-ı Niyâz isimli mesnevisinin, üç nüshanın karşılaştırılmasıyla elde edilmiş metni verilmiştir. Mesnevinin metni verilmeden önce İbrahim Cevrî’nin hayatı hakkında ek bilgiler sunulmuştur. Mevzu’un tam olarak anlaşılması için söz konusu eserin şekil ve muhteva bakımından tahlili yapılmıştır. Metnin kurulmasında göz önünde bulundurulan hususlar maddelenerek Nazm-ı Niyâz mesnevisinin tenkitli metni verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cevrî İbrahim Çelebi, Nazm-ı Niyâz, Divan Şiiri, 17. Yüzyıl

Kaynakça

• KAYNAKÇA KAYNAKÇA KAYNAKÇA AKKUŞ, Yasemin (2000), Melhame-i Cevri (Tanıtımı-Transkripsiyonlu MetniKonu Tasnifi-Sözlük) , Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• ATASOY, Faysal Okan (2010), "‘Şeyh Vefa ve Yedi Yılduzun Ahkâmı’ Adlı Risâlesi", Turkish Studies, Volume 5/1 Winter, s. 154-177.
• AYAN, Hüseyin (1981), Cevri Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri ve Divanının Tenkidli Metni , Atatürk Üniversitesi Basımevi, Erzurum.
• BOYRAZ, Şeref (2000), Türk Halkbiliminin Yazılı Kaynakları Olarak Melhemeler , Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• DİLÇİN, Cem (1997), Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Fâik Reşâd (1311), Eslâf, Âlem Matbaası, İstanbul.
• GENÇ, İlhan (2000), Esrâr Dede Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye İncelemeMetin, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
• Habîb (1306), Hat ve Hattâtân, Matbaa-ı Ebuzziyâ, İstanbul.
• HİDAYETOĞLU, Selahaddin (1986), Cevri'nin Aynü'l-fuyûz Adlı Eserinin Tenkidli Metni , Selçuk Üniversitesi, Konya.
• SÜMBÜLLÜ, Y. Ziya (2008), "Halk Meteorolojisi Ekseninde Bir Melheme Örneği", Turkish Studies, Volume 3/7 Fall, s. 782-811.
• Ş eyh Vefâ (yz), Rûz-nâme, Michigan Üniversitesi Kütüphanesi No: Isl. Ms. 871. Tahirü'l-Mevlevi (hzl) (1899), Hilye-i Çihâr-yâr-ı Güzîn, Karabet Matbaası . a āḫirü’l:ibtidā İÜ, İBB b altıda ẓuhūr ider:altısında ẓuhūrdur İBB yiter Cevrī:Cevrī yiter D CETVELLER Cetvel 1