‘Şahsenem’ Romanı Okuyucuları İçin Kılavuzluk Denemesi

Yıl 2013, Sayı: 34, 219 - 252, 01.08.2013

Ayşe ULUSOY Tunçel

Öz

As in the case of other countries' literature, ‘history’ has also been considered a very rich material in the Turkish Literature at all times and authors have always taken advantage of these accumulation in different times with different tendencies. Today, the novel “Şahsenem” which deals with the Armenian question and the deportation process, has * Afyon Kocatepe Üni. Fen-Edebiyat Fak. Türk Dili ve Edebiyatı Böl., [e-mail] a highly controversial topic of today’s world, emerged in the atmosphere of the First World War unlike to its counterparts.. While the novel explains the events occured during 1914-1920 from the diary of an Ottoman Pasha, the second part discusses the 1970s up to recent times letting the readers to have a chance to evaluate the incidents from a historical perspective. The classic novel Şahsenem perceives and evaluates the concerned issue with a large number of real or fictional novel characters. The novel Şahsenem is of an important work which not only overlaps but also goes beyond the official discourse with its proposals to solve the problem while giving ‘information’ and ‘consciousness’ on a historical event and motivating the people to search due to legitimate doubts that it has raised without neglecting the aesthetic integrity of a literary work.

Anahtar Kelimeler

‘Historic’ novel, ‘Key’ novel, Armenian question, The First World War, Independence War

‘Şahsenem’ Romanı Okuyucuları İçin Kılavuzluk Denemesi

Öz

Diğer ülkelerin edebiyatlarında olduğu gibi Türk Edebiyatı için de ‘tarih’ her zaman zengin bir malzeme olarak görülmüş, yazarlar farklı zamanlarda farklı eğilimlerle bu birikimden istifade etmişlerdir. Günümüzde de hâlâ tartışılmakta olan Ermeni meselesini ve tehcir hadisesini Birinci Dünya Savaşı’nın atmosferi içinde ele alan “Şahsenem” romanı bu konu üzerine yazılmış romanlara farklı bir bakış açısı ile eklenmiş yeni bir roman’dır. 1914- 1920 yılları arasında yaşanan olayları bir Osmanlı Paşası’nın hatıra defterinden nakleden eser, 1970’li yılları ve bugünü işleyen ikinci bölümünde de meseleyi tarihî boyutuyla birlikte değerlendirme imkânı sunar. Klasik yapıda bir roman olan Şahsenem, tarihten ve günümüzden seçtiği gerçek veya kurgu ürünü çok sayıda roman kişileriyle ele aldığı meseleyi kavrar ve değerlendirir. Resmi söylemle örtüşen ve meselenin çözümüne ilişkin ortaya koyduğu tekliflerle onu aşan Şahsenem romanı, bir edebî esere yakışan estetik bütünlüğü ihmal etmeden, bir tarihî hadise üzerine ‘bilgi’ ve ‘bilinç’ veren ve uyandırmayı başardığı meşru şüphelerle insanları araştırmaya sevk eden önemli bir eserdir.

Anahtar Kelimeler

‘Tarihî’ roman, ‘Anahtar’ roman, Ermeni tehciri, Birinci Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı

Kaynakça

• AKYOL, Taha (2009), Ortak Acı 1915 Türkler ve Ermeniler, 2.bs., Doğan Kitap, İstanbul.
• BALABANLILAR, Mürşit (2003), Türk Romanında Kurtuluş Savaşı, Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul.
• FOSTER, E. M. (1982), Roman Sanatı, (Çev. Ünal Aytür), Adam Yay.
• HALAÇOĞLU, Yusuf (2011), Ermeni Tehciri, Babıali Kültür Yayıncılık, İstanbul.
• KANTARCI, Şenol (2004), Amerika Birleşik Devletleri’nde Ermeniler ve Ermeni Lobisi, İstanbul.
• KONGAR, Emre (14 Mart 2005), “Tarihe Yanlış Bakmak”, Cumhuriyet.
• KUVEL, S. Dursun (2012), Şahsenem, Elips Kitap, Ankara.
• PERİNÇEK, Mehmet (2005), Ovannes Kaçaznuni, Taşnak Partisi’nin Yapacağı Bir Şey Yok (1923 Parti Konferansı’na Rapor), Kaynak Yay., İstanbul. PERİNÇEK, Mehmet (2006), Ermeni Devlet Adamı B.A. Boryan’ın Gözüyle Türk Ermeni Çatışması, İstanbul.
• PERİNÇEK, Mehmet (2009), Rus Kafkas Ordusu Kurmay Başkanı Tuğgeneral L.M. Bolhovitinov 11 Aralık 1915 Tarihli Resmi Ermeni Raporu, İstanbul.
• ŞİMŞİR, Bilâl N. (2009), Ermeni Meselesi (1774-2005), 5.bs., Bilgi Yayınevi, İstanbul.
• Talat Paşa (2006), Hatıralarım ve Müdafaam, Kaynak Yay.
• TALAY, Birsen (Haziran 2000), “Tarih ve Roman İlişkisi Üzerine”, Tarih ve Toplum, C.33, S.198.
• TURAL, Sadık (2004), “Gerçek, Hakîkat ve Edebiyat Eserinde Gerçek Kavramları Üzerine Bir Deneme”, Edebiyat Bilimine Katkılar –I , Yeni Avrasya Yay., Ankara.
• TURAL, Sadık (2005), “Tarihî Roman ve Atsız’ın Tarihî Romanları Üzerine Düşünceler”, Zamanın Elinden Tutmak, 5.bs., Yüce Erek Yayınevi, Ankara.
• TURAL, Sadık (2006), Tarihten Destana Akan Duyarlılık, 5.bs., Ankara.
• TURAL, Sadık (2008), Ermeni Meselesine Dair, 2.bs., ATAM Yay., Ankara. YALÇIN, Alemdar (2002), Siyasal ve Sosyal Değişmeler Açısından Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı (1920-1946), Akçağ Yay., Ankara.
• YAVUZ, Hilmi (Mayıs 1997), “Tarihi Roman Ancak Belli Bir Tasarımdan Yola Çıkılarak Yazılabilir”, Hürriyet Gösteri, S.197.