15. Yüzyıl Türk Mevlit Edebiyatında Atasözleri ve Deyimler

Yıl 2014, Sayı: 35, 99 - 149, 31.10.2014

Yrd. Doç. Dr. Süleyman Eroğlu

https://doi.org/10.17133/tba.90388

Öz

Turkish nation, who has a long-standing oral and written literary tradition, has produced many works in the context of its tradition. Having been influenced and shaped by various cultural streams in a quite large geography, Turkish literature has flourished and developed with different literary genres. One of those literary genres that had emerged, had produced different identities and continued its development by means of Islamic impact which is mevlit. Mevlit which had been written by 15th century, have been the works that comprise the components of Turkish folk culture and Islamic values. In addition, having been one of the works that combine classical Turkish literature and spiritual sufi Turkish folk literature, mevlit are important as they reflect the richness of Turkish language proverb and idiom thesaurus. Proverbs and idioms, which are the products of long lasting social experience and common memory of Turkish nation, have been effective in adaption of works like mevlit by large mass of people. With this study, proverbs and idioms written in verse and that took place in works such as mevlit in the 15th century, which is the beginning of this tradition, are defined

Anahtar Kelimeler

15th century Turkish literature, divan literature, folk literature, mevlit, proverbs and idioms

15. Yüzyıl Türk Mevlit Edebiyatında Atasözleri ve Deyimler

Öz

Sözlü ve yazılı köklü bir edebiyat geleneğine sahip olan Türk milleti, bu gelenek içerisinde pek çok eser vücuda getirmiştir. Oldukça geniş bir coğrafyada çeşitli kültürel etkilerle şekillenen Türk edebiyatı, farklı edebî türlerle de zenginleşip gelişmiştir. İslamiyet’in etkisiyle farklı bir kimliğe bürünüp gelişimini sürdüren Türk edebiyatında bu etkiyle ortaya çıkan edebî türlerden biri de mevlittir

Anahtar Kelimeler

15. yüzyıl Türk edebiyatı, divan edebiyatı, halk edebiyatı, mevlit, atasözleri ve deyimler

Kaynakça

• AKSAN, Doğan (2009), Türkçenin Gücü, Bilgi Yay., Ankara.
• AKSOY, Ömer A (1988), Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü 1-2, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
• ALBAYRAK, Nurettin (2009), Türkiye Türkçesinde Atasözleri, Kapı Yay., İstanbul.
• Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, < http://tdkterim.gov.tr/atasoz/ >, (17 Ocak 2014)
• BATIİSLAM, Dilek (2003), “15. Yüzyıl Divan Şiirinde Halk Kültürü” Folklor/Edebiyat, S.1, s. 123-130.
• BAY, Fatih (2003), “Sabâyî Mevlid”. Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi SBE, Niğde.
• BEYZADEOĞLU, Süreyya (1999), “Atasözleri ve Deyimlerin Divan Şiirimize Yansıması ve Bilinmeyen Bir Eser Armağan”, Türk Edebiyatı, s.30-33.
• Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler (2004), Türk Dil Kurumu Yay., Ankara.
• ÇOBANOĞLU, Özkul (2004), Türk Dünyası Ortak Atasözleri Sözlüğü, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay., Ankara.
• DİLÇİN, Dehri (2000), Edebiyatımızda Atasözleri, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara.
• EROĞLU, Süleyman (2010), “Edebî Bir Tür Olarak Mevlitler -Şekil Özelliklerine Dair Bazı Değerlendirmeler-”, Uludağ Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y. 11, S. 18, s. 125-142.
• EROĞLU, Süleyman (2011), Bursalı Lâmiî Çelebi Mevlidü’r-Resûl, Bursa Büyükşehir Belediyesi Yay., Bursa.
• EYÜBOĞLU, E. Kemal (1973), On Üçüncü Yüzyıldan Günümüze Kadar Şiirde ve Halk Dilinde Atasözleri ve Deyimler I (Atasözleri), Doğan Kardeş Matbaacılık, İstanbul.
• EYÜBOĞLU, E. Kemal (1975), On Üçüncü Yüzyıldan Günümüze Kadar Şiirde ve Halk Dilinde Atasözleri ve Deyimler II (Deyimler-Tabirler), Doğan Kardeş Matbaacılık, İstanbul.
• GÜNŞEN, Ahmet (2004), İpsalalı Ebu’l-Hayr Mevlid, GÜ Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi Yay., Ankara.
• Hamdullah Hamdî (yz), Ahmediyye, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Nu: TY 1980.
• Kerîmî (yz), İrşâd, Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi nu: 3723.
• KÖKSAL, M. Fatih (2011), Mevlid-nâme, Diyanet Vakfı Yay., Ankara.
• Millî Kütüphane Başkanlığı (2001), Türk Atasözleri ve Deyimleri I-II, Millî Eğitim Bakanlığı Yay., İstanbul.
• OY, Aydın (1991), “Atasözü”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 4, s. 44-46.
• ÖZTÜRK, Deniz (2008), Türkiye Türkçesinde Anlamca Kaynaşmış-Deyimleşmiş Birleşik Fiiller, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara.
• SAMSAKÇI, Seda Yeşildal (2010), Hafî’nin Mevlidi el-Kevkebü’d-Dürriyye Fi Mevlidi Hayrü’l-Beriyye ve Tahlili, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, İstanbul.
• SİNAN, Ahmet Turan (2001), “Türk Atasözlerinde Geçen Deyimler”, Milli Folklor, S. 51, s. 136-140.
• ŞAHİN, Hatice (2004), Türkçede Organ İsimleriyle Kurulmuş Deyimler, Uludağ Üniversitesi Yay., Bursa.
• TİMURTAŞ, Faruk K. (1970), Süleyman Çelebi Mevlid, Millî Eğitim Basımevi, İstanbul.
• TUNÇ, Semra (1996), Ârif, Hayatı-Eserleri-Edebi Kişiliği ve Eserlerinin Tenkitli Metni C. I, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi SBE, Konya.
• ÜNVER, İsmail (1977), “Ahmedî’nin İskender-nâmesindeki Mevlid Bölümü”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, s. 355-411.
• ÜSTÜNER, Ahat (1989), Karahanlıca ve Eski Anadolu Metinlerinde Deyimler, Atasözleri ve Kısa Hikâyeler, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi SBE, Elazığ.
• Yahyâ b. Bahşî (yz), Mevlûdü’n-Nebî, Beyazıt Devlet Kütüphanesi Nu: 5308/3.
• YURTBAŞI, Metin (2008), Sınıflandırılmış Türk Atasözleri, İstanbul.