Öz
Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılması ve yeni bir devletin kurulması sürecinde Türk insanı kısa zamanda büyük ve devamlı değişimlerden geçmiştir. Bu değişimlerin bir sonucu olarak toplumun yaşantısı da farklılaşmış; devletin küçük planda bir benzeri diyebileceğimiz aile ile ev değişikliklere ayak uyduramayıp maddî bakımdan darboğaza girerek bir yok oluş ile karşı karşıya gelmiştir. Söz konusu durumu, yönetim ile birebir münasebet içinde olan yahut ona yakınlığıyla bilinen üst düzey memur ailelerinde daha iyi görebilmek mümkündür. Ailenin ve evin bu değişimi ve yıkılış hâli, hayat ile edebiyatın yakın ilişki içerisinde olması dolayısıyla birçok edebî türde yansıma alanı bulmuştur. Bu türlerin başında hiç şüphesiz ki roman gelir. Melih Cevdet Anday’ın Aylaklar’ı bunlardan yalnızca biridir. Bu romanda, Sultan II. Abdülhamid’in Eczacıbaşılarından Şükrü Paşa’nın, tek çocuğu olan Leman Hanım’ın sunî bir kalabalık ile Erenköy’deki bir konakta tesis ettiği hayat ile bu hayatın tedricen çöküşü anlatılır. Eczacıbaşı Şükrü Paşa ailesi, İkinci Meşrutiyet’in ilanı ile ilk ve büyük darbeyi almış; hazır yiyiciliğe alışmış olan konak mensupları için yıkılış kaçınılmaz olmuştur. Bu incelemede, Eczacıbaşı Şükrü Paşa ailesinin gelmiş olduğu durum ve Erenköy’deki konağın yok oluşu çerçevesinde, İmparatorluk artığı bir neslin ve onların çaresiz, fakat hiçbir aksiyona dayanmayan yaşantısının panoraması çizilmeye çalışılacaktır. Aile ve ev ise birbirini tamamlayan unsurlar olması sebebiyle birlikte söz konusu edilecektir. Yapılan değerlendirmeleri somutlaştırmak adına yorumlarla birlikte sık sık romandan alıntılara yer verilecektir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ANDAÇ, Feridun, (1995), “Anday Romanının Kurgusu”, Melih Cevdet Anday Günleri 20-21 Mayıs 1995, Edebiyatçılar Derneği Yay., Ankara, s. 72-75.
- BENER, Erhan, (1995), “Melih Cevdet Anday’ın Roman Kişileri”, Melih Cevdet Anday Günleri 20-21 Mayıs 1995, Edebiyatçılar Derneği Yay., Ankara, s. 80-86.
- DERE, Mustafa, (2014), Türk Romanında Konak ve Yalı, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Li- sans Tezi, İstanbul.
- DERİN Öncel, Ayşe, (2010), Apartman, Kitap Yay., İstanbul.
- DOĞAN, Mehmet Can, (2012), Melih Cevdet Anday’ın Romancılığı, Kurgan Edebiyat Yay., Ankara.
- GÜNEL, Burhan, (1995), “Anday Romanında Evreler”, Melih Cevdet Anday Günleri 20-21 Mayıs 1995, Edebiyatçılar Derneği Yay., Ankara, s. 67-71.
- İNCİ, Handan, (2003), Roman ve Mekân Türk Romanında Ev, Arma Yay., İstanbul.
- KABACALI, Alpay, (1991), Ölümsüzlük Yolunda Melih Cevdet Anday, Tüyap Yay., İstanbul.
- KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri, (2006), Kiralık Konak, İletişim Yay., İstanbul.
- KOÇAL, Abdullah, (2011), “Cumhuriyet’in Hacizli Konaklarında Müflis Osmanlı Asilzadeleri: Anday’ın Aylaklar Romanında Konak Hac- zedilmesi Bağlamında İmparatorluk Bakiyesi Aristokrat Ailelerin Yıkılışı”, Tarih ve Mekân/Zaman Bağlamında Türk Edebiyatı Sempozyumu 25-27 Nisan 2011, KIBATEK, Bilecik, s. 229-233.
- MARDİN, Şerif, (2008), Türk Modernleşmesi, drl. Mümtazer Türkö- ne/Tuncay Önder, İletişim Yay., İstanbul.
- ÖZER, İlbeyi, (2009), Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Yaşam ve Moda, Truva Yay., İstanbul.
- PAMUK, Orhan, (2008), Cevdet Bey ve Oğulları, İletişim Yay., İstanbul.
- SAÇLIOĞLU, Mehmet Zaman, (2003), A’dan Z’ye Melih Cevdet Anday, Yapı Kredi Yay., İstanbul.
- YILDIRIM, Tahsin, (2006), Edebiyatımızda Müstear İsimler, Selis Yay., İstanbul.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 9 Aralık 2015 |
| Gönderilme Tarihi | 9 Aralık 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Sayı: 38 |