SERVET-İ FÜNÛN’A MUHALİF BİR SÜRELİ YAYIN: İRTİKA

Yıl 2015, Sayı: 38, 179 - 200, 09.12.2015

Okt. İsmail Alper Kumsar

https://doi.org/10.17133/tubar.30369

Cited By: 2

Öz

İrtika, 1899-1904 tarihleri arasında 251 sayı olarak yayımlanmıştır. Yayımlandığı dönemde özellikle Servet-i Fünûn’la polemikleri nedeniyle ilgiyle takip edilen bir gazete olmuştur. Servet-i Fünûn edebiyatının galip gelmesiyle beraber İrtika gazetesi de tarihimizdeki birçok yayın gibi unutulmuştur. İrtika, dönemin meşhur gazetecisi Mehmed Tahir tarafından çıkarılmıştır. Mehmed Tahir, İrtika’nın yanında başka dergi ve gazeteler de yayımlamıştır. Abdülhamid döneminin diğer pek çok yayını gibi siyasetten başka hemen her konudan bahseden İrtika, dilde sadeleşme taraftarıdır. Batılılaşma konusunda Servet-i Fünûn’a nispetle daha ihtiyatlı bir tavır takınması, üzerinde durulması gereken bir konudur. Bu makalede, İrtika gazetesi genel hatlarıyla tanıtılmış; edebî konumu hakkında bilgiler verilmiştir. Ayrıca İrtika’nın Servet-i Fünûn’a karşı nasıl bir muhalefet yaptığı tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İrtika, Mehmed Tahir, Servet-i Fünûn, Süreli Yayın

Kaynakça

• Ahmed Raif (1315), “Şita”, İrtika, S. 2, s. 6.
• Ahmed Rasim (1315/1), “İcmal-i Edebî”, İrtika, S. 3, s. 9.
• Ahmed Rasim (1315/2), “İcmal-i Edebî” İrtika, S. 4, s. 13-14.
• Ahmed Rasim: (1315/3), “Mülahaza” İrtika, S. 8, s. 29.
• AKSOYAK, İsmail Hakkı (2005) “Ara Nesil Şairi Mehmed Celal'in Müşterek Şiirleri” Türkiyat Araştırmaları, S. 3, s. 72.
• Andelib (1313), “İfade-i Mahsusa”, İrtika, S.1, s. 1.
• AKYÜZ, Kenan (1999), Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• ARSLAN Çetin (2000), İrtika Mecmuası -İnceleme ve Edebiyatla İlgili Metinler-, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• AYDOĞAN, M. Selçuk (2001), İrtika Dergisinin 101-251. Sayılarının İncelenmesi -Derginin Sistematik İndeksi-, Mimar Sinan Üniversi- tesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• AYNUR, Hatice (2003), “Mâlûmatçı Mehmed Tahir (1864-1912)”, Tür- kiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ankara. C. 27, s. 545-546.
• ERCİLASUN, Bilge (2013), Edebiyat Tarihi ve Tenkit, Dergâh Yay. İs- tanbul.
• Feridun (1319), “Şiir ve Edebiyatta İstidat”, İrtika, S. 239, s. 50-51.
• Fuat Nazmi (1315), “Mülahazat-ı Edebiye 1”, İrtika, S. 47, s. 189-190
• (Kef). Hicri (1315), “Kıta” İrtika, S. 21, s. 85.
• İrtika (1315), “Yarış Var” İrtika, S. 6, s. 21.
• İsmail Şilyani (1315), “Fazilet-i Lisan-ı Edebi”, İrtika, S. 21, s. 85-86; S. 22, s. 89; S. 23, s. 91-92.
• İmzasız (1315), “Başlık Yok”, İrtika, S. 1, s. 1.
• İmzasız (1316), “Eacip Neşriyat ve Terakki Risalesi 1” İrtika, S. 61, s. 49.
• İmzasız (1316), “Eacip Neşriyat ve Terakki Risalesi 2” İrtika, S. 63, s. 57-58.
• İmzasız (1311), “Muhafaza-i Hakk-ı Telif Kongresi”, Malumat, S. 33-34, s. 699-700.
• Kemal, Hamdi, Nihani, (1317) “Gazel-i Müşterek”, İrtika, S. 104, 149.
• LANSON, Gustave (1937), İlimlerde Usul -Edebiyat Tarihi-, (Çev: Yu- suf Şerif Kılıçel) Remzi Kitabevi, İstanbul.
• MAUPASSANT-Marie Bashkirtseff (1317), Neşide-i Ruh (çev. Nurettin Ferruh-Ahmed Rasim), Malumat Ktbh. İstanbul.
• Mehmed Ziya (1317), “Bursa’dan Konya’ya Seyahat”, İrtika, S. 108, s. 168.
• Mehmed Asaf (1320), Dilara, Tahir Bey Matb., İstanbul.
• Mehmed Celal (1315/1), “Tetkikat-ı Edebiye 5”, İrtika, S. 43, s.172.
• Mehmed Celal (1315/2), “Tetkikat-ı Edebiye 6”, İrtika, S. 44, s. 176.
• Mehmed Celal (1316/1), “Tetkikat-ı Edebiye 20”, İrtika, S. 58, s. 38-39.
• Mehmed Celal (1316/2), “Nesim-i Bahar”, İrtika, S. 71, s. 89.
• Mehmed Sarım (1315), “Türkçeye Dair”, İrtika, S. 22, s. 90; S. 23, s. 94.
• Müstecabizâde İsmet (1315), “Yazılmış Bulundu” İrtika, S. 17, s. 67-69.
• ÖZGÜL, Metin Kayahan (1997), Resmin Gölgesi Şiire Düştü, Yapı Kredi Yay. İstanbul.
• SEZEN, Engin (1998), İrtika Dergisi’nin İlk Yüz Sayısının İncelenmesi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• ŞAHİN, Dursun (2000), İrtika Gazetesi (İlk üç cilt) -İnceleme, Tahlili Fihrist, Seçilmiş Metinler-, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
• Tevfik Fikret (1315), “Tasfiye-i Lisan”, Servet-i Fünûn, S. 422, s. 87-91.
• TOKGÖZ, Ahmed İhsan (1327), “Osmanlı Matbuatı -Malumatçı Baba Tahir-”, Servet-i Fünûn, S. 1081, s. 338-340.
• TOKGÖZ, Ahmed İhsan (2012), Matbuat Hatıralarım, (Haz. Alpay Ka- bacalı) Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul.
• UŞAKLIGİL, Halid Ziya (1317), “Kırık Hayatlar”, Servet-i Fünûn, S. 532, s. 189-191.
• UŞAKLIGİL, Halid Ziya (1317), “Kırık Hayatlar”, İrtika, S. 112, s. 110- 112.
• YALÇIN, Hüseyin Cahid (17 Mayıs 1315), Hayat-ı Matbuat 5, Sabah, S. 3420.
• YALÇIN, Hüseyin Cahid (1326), Kavgalarım, Tanin Matb., İstanbul.