BİR KUVÂ-YI MİLLİYE DESTANI OLARAK CEVAT KÂZIM’IN İNKILÂBIN ŞİİRİ ADLI ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2016, Sayı: 39, 203 - 223, 15.06.2016

Nurcan Şen

Öz

Nazım Hikmet’in
Kuvâ-yı Milliye Destanı’ndan tam on yıl önce Cevat Kâzım, İnkılâbın Şiiri
başlığı altında bir Kuvâ-yı Milliye Destanı yayımlar. Bu destanın diğer
İstiklâl Savaşı’nı anlatan destanlardan ayrılır tarafı Nazım Hikmet’in kaleme
aldığı Kuvâ-yı Milliye Destanı gibi bir çerçeve öykü içerisine yerleştirilen
öykücüklerden meydana gelişi ve bunların başlıklarla birbirlerinden
ayrılmasıdır. Ayrıca Cevat Kâzım’ın İnkılâbın Şiiri, içine yerleştirilen iç
başlıklarla, işgallerin ve İstiklâl Savaşı’nın birey üzerindeki etkilerinin
gösterildiği tiplemelerle ve İstiklâl Savaşı’nın çizildiği canlı tablolarıyla
Nazım Hikmet’in Kuvâ-yı Milliye Destanı’na benzer özellikler sergiler. Cevat
Kâzım tarafından kaleme alınan İnkılâbın Şiiri günümüze kadar bir Kuvâ-yı
Milliye destanı olarak edebiyat tarihlerinde hak ettiği yeri almaz. Bunun
nedeni, bu şiirin başlığında “destan” göstereninin bulunmaması ve başlığından
dolayı inkılâbı anlatan bir şiir olduğu izlenimi sunması olarak düşünülebilir.
Fakat şiir incelendiği vakit İnkılâbın Şiiri, İstanbul ve İzmir’in işgaliyle
başlayıp, İstiklâl Harbi ve ardından yeni kurulan devletin siyasi ve sosyal inkılâplarını
anlatan bir süreci ve olaylarını konu alır. Bu destanın günümüze kadar dikkat
çekmeyişinin bir diğer nedeni ise Cevat Kâzım’ın Türk edebiyatı içerisinde
hemen hemen bütün edebi türlerde eserler kaleme almasına rağmen, günümüze kadar
monografisinin hazırlanmaması ve eserleri üzerine derinlikli bir çalışma
yapılmamasıdır. Yaşamı hakkında yeteri kadar bilgi bulunmayan Cevat Kâzım asker
kökenlidir. Bu nedenle İstanbul’un işgalini, İstiklal Harbi’ni bizzat yaşamış,
Anadolu ve İzmir’in işgali karşısında duyumlarını şiir ve hatıralarıyla ortaya
koymuştur. Cevat Kâzım şahidi olduğu Anadolu işgallerini ve İstiklâl Savaşı’nı
Şehit Yolunda başlığıyla yayımladığı hatıralarında da anlatmıştır. Buna ek
olarak yine İstiklâl Harbi’nde tanık olduklarını İnkılâbın Şiiri başlığıyla
manzumeleştirmiş ve bu kitaba “Manzum Milli Hatıralar” kaydını düşmüştür.

Anahtar Kelimeler

Cevat Kâzım, İnkılâbın Şiiri, Destan, Kuvâ-yı Milliye, Nazım Hikmet, felsefî şiir

Analysis of Cevat Kâzım’s Work Titled The Poem of Revolution as a Turkish Revolutionaries Epic Story

Öz

Cevat Kâzım had published a poem titled the Poem of
Revolution ten before from Turkish Revolutionaries Epic Story written by Nazım
Hikmet. This epic story differs from the other epics which tell the Turkish War
of Independence as it consists of stories stated in a frame story like Turkish
Revolutionaries Epic Story written by Nazım Hikmet and they are divided by
subheadings. Likewise the Poem of Revolution displays similarities with the
Turkish Revolutionaries Epic Story written by Nazım Hikmet with the help of its
sub headings and typecasting that show the effects of invasions and Turkish War
of Independence on the individuals as well as its lively portraits which depict
Turkish War of Independence. The Poem of Revolution written by Cevat Kâzım just
could not have taken its place as a Turkish revolutionaries epic story which it
had deserved throughout the literature history. Because of this, there is not
an “epic” indication in its title and there is an impression that tells the
revolutions because of its title. However, the Poem of Revolution tells the
process and events starting from the invasion of Istanbul and Izmir to the
political and social revolutions of the newly-founded state as well as Turkish
War of Independence. Another reason why this epic story could not attract
attention until today is that there was no monography prepared for Cevat Kâzım
although he had written so many works almost in every literary genres in
Turkish literature and there was no detailed study carried out regarding his
works. It is known that Cevat Kâzım has a military background but there is no
sufficient information about him. So, he experienced the invasion of İstanbul
and Turkish War of Independence. He put forward his feelings about the invasion
of Anatolia and İzmir through his poems and memories. Cevat Kâzım also told his
experiences about the invasion of Anatolian and Turkish War of Independence in
his memories titled On the Road to Martyrisation. In addition, he again told
his experiences in Turkish War of Independence in his poem titled the Poem of
Revolution and recorded “the Poetical National Memories” in the book as an
evidence of this.

Anahtar Kelimeler

Cevat Kâzım, The Poem of Revolution, On the Road to Martyrisation, Epic Story, Nazım Hikmet, philosophical poem

Kaynakça

• ALTUĞ, Taylan, (2001), Dile Gelen Felsefe, Yapı Kredi Yay., İstanbul.
• APAYDIN, Dinçer, (2013), “Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinin İlk On Yılında Ortak Yönelişler,” Gazi Türkiyat, Güz, 2013/13: s. 133-155
• BENSLAMA, Fethi, (2014), İslâm’ın Psikanalizi, çev. Işık Ergüden, İletişim Yay., İstanbul.
• CEVAT KÂZIM, (1340), Şehit Yolunda, Vilâyet Matbaası, Ankara.
• _____(1925) İçli Saz, İktisat Kâğıtçılık ve Matbaacılık Şirketi, Ankara.
• _____(1925), Günahlarım, Ankara Vilâyet Matbaası, Ankara.
• _____ (1928), Gönül Yaşlarım, Sebat Matbaası, İstanbul.
• _____(1928), İnkılâbın Şiiri, Türk Neşriyat Yurdu Yayını, İstanbul.
• ÇAPA, Mesut (1994), “Bir Harbiyelinin Milli Mücadele Yılları”, Ankara Üni- versitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Dergisi, Atatürk Yolu, Cilt: 4, S. 14, s. 144
• DOLAR, Malden, (2013), Sahibinin Sesi, Psikanaliz ve Ses, çev. Barış Engin Aksoy, Metis Yay., İstanbul.
• JACOBSON, Edith, (2004), Kendilik ve Nesne Dünyası, çev. Selim Yazgan, Metis Yay., İstanbul.
• KEARNEY, Richard (2010), Çağdaş Filozoflarla Söyleşiler, Kıta Felsefesi Tar- tışmaları, çev. Hüsamettin Arslan, Paradigma Yay. İstanbul.
• LAING, Ronald David, (2015), Bölünmüş Benlik, Akıl Sağlığı ve Delilik Üzeri- ne Varoluşsal Bir Çalışma, çev. Ergün Akça, Pinhan Yay. İstanbul.
• NAZIM HİKMET, (2004), Kuvâyi Milliye, Yapı Kredi Yay., İstanbul.
• SAYDAM, M. Bilgin, (2011), Deli Dumrul’un Bilinci, Türk-İslam Ruhu Üzerine Bir Kültür Psikolojisi Denemesi, Metis Yay., İstanbul.
• ZİZEK, Slavoj, (2015), Hiçten Az, Hegel ve Diyalektik Materyalizmin Gölgesi, çev. Erkan Ünal, Encore Yay., İstanbul.
• ZUPANCİC, Alenka, (2004), En Kısa Gölge, Nietzsche’nin İki Felsefesi, çev. Seyhan Bozkurt, Encore Yay., İstanbul. İstanbul.