DÜNDAR ALP’IN HAYATI VE ESERLERİ ÜZERİNE

Yıl 2017, Sayı: 41, 109 - 126, 08.06.2017

Yrd. Doç. Dr. Ramis Karabulut

https://doi.org/10.17133/tubar.319984

Öz

Bu çalışmada yakın
dönem Türk kültür ve edebiyatının unutulmaya terk edilmiş şahsiyetlerinden Dündar Alp’ın kimliği ve eserleri
üzerinde durulmuştur. Bir dergi yayıncısı, şair ve yazar olan Dündar Alp adına
ilk olarak II. Meşrutiyet Dönemi'nin Türkçü dergilerinden Büyük Duygu ve Ekinci’de rastlanmaktadır.
Yazar, aynı günlerde bir de tarihî roman (Şark’ın En Büyük Hükümdarı Timurlenk)
kaleme almıştır. Cumhuriyet’in ilanı (1923)’ndan hemen sonra patlak veren Şeyh
Sait İsyanı (1924-1925)’nda Dündar Alp adı -mağdur olarak- yer almaktadır. Bu
isyanda şehit edilen kahraman öğretmen Mehmet Zeki Dündar Alp ile şair ve yazar
Dündar Alp aynı kişiler midir? Bu husus aydınlatılmaya muhtaçtır. Bu durumda
şöyle bir problem de ortaya çıkmaktadır: Dündar Alp gerçek bir ad mıdır, yoksa
takma bir ad mıdır? Bu konuda da net bir bilgiye ulaşılamamıştır. Ancak tespit
edilebilen Dündar Alp adıyla yayınlanmış eserlerden ve onun hakkında yazılanlardan
hareketle bazı biyografik bilgilere ulaşmaya çalışılmıştır. Ayrıca bu çalışma
hazırlanırken bazı araştırmalarda Dündar Alp adıyla yayınlanmış şiirlerin Ziya
Gökalp’e ait olduğuna dair yanlış bilgilerin yer aldığı görülmüştür. Bütün bu
hususlar göz önünde bulundurularak yazarın kimliğini ortaya çıkarmak için -faydalı
olacağına inandığımız- eski harfli bazı metinler yeni Türk harflerine aktarılarak
çalışmanın sonuna ilave edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dündar Alp, Büyük Duygu, Ekinci, Başöğretmen Mehmet Zeki Dündar Alp

On the Life and Works of Dundar Alp

Öz

: In this study, the identity and works of Dündar Alp,
who is one of the figures about to be forgotten of recent Turkish culture and
literature, are studied. We come across the name of Dündar Alp for the first
time as the founder, poet and writer of the pro-Turkish magazines of Büyük Duygu and Ekinci during the time of Constitutional Period II. We also know
that he wrote a historical novel named Şark’ın
En Büyük Hükümdarı Timurlenk (Timurlenk, the Greatest Ruler of the Orient)
on those days. Dündar Alp was a sufferer in Sheikh Said Rebellion (1924-1925),
which broke out immediately after the announcement of Republic (1923). That is
to say, we find the dramatic story of Teacher Mehmet Zeki Dündar Alp, who was
martyred during this rebellion and are they the same person, or are they
different people? This issue needs to be clarified. What is more, is Dundar Alp
a real name or is it a nickname? In this regard, we have not been able to reach
any clear evidence. We have tried to get some biographical information from the
writings available and the writings about him. What’s more some false
information has been found out that the poems published by the name of Dündar
Alp are actually written by Ziya Gökalp.We have also transliterated some texts
from Arabic letters to the new Turkish letters and added them to the end of
this work as we believe that it would be useful for revealing the identity of
the poet.

Anahtar Kelimeler

Dündar Alp, Büyük Duygu, Ekinci, Head Teacher Mehmet Zeki Dündar Alp

Kaynakça

• AĞAOĞLU, Adalet (2015), Ölmeye Yatmak, Everest Yay., 2. Baskı, İstanbul. Büyük Duygu (Dergisi) (1329/1913 - 1330/1914), Sayı: 1 - 26, Cemiyet Kütüp-hanesi, İstanbul. DUMAN, Halûk Harun (2005), Balkanlara Veda - Basın ve Edebiyatta Balkan Savaşı (1912 - 1913), DUYAP Yayıncılık, İstanbul. Dündar Alp (1329 / 1913), “Şerefli Duygum!”, Büyük Duygu, S. 5, 25 Nisan 1329, s. 74-75. _______ (1329 / 1913), “Türk Kartalı”, Büyük Duygu, S. 1, 2 Mart 1329, s. 3. _______ (1329 / 1913), “Yine Şeref Bizim İçin!”, Büyük Duygu, S. 10-13 (özel sayı), 10 Temmuz 1329, s. 223-224. _______ (1329 / 1913), “Yurdumuza Koşalım”, Büyük Duygu, S. 9, 20 Haziran 1329, s.136. _______ (1330/1914), Şark’ın En Büyük Hükümdarı Timurlenk, Cemiyet Kü-tüphanesi, İstanbul. _______ (2005), Şarkın Büyük Hakanı Timurlenk, Evraca Publishing Yay., İs-tanbul. Ekinci (Dergisi) (1329/1913), Sayı: 1 - 5, Cemiyet Kütüphanesi, İstanbul. KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (1925), “Meselenin Öbür Safhası”, Hâkimi-yet-i Milliye (Gazetesi), Sayı: 1432, 24 Mayıs 1925, s. 1. MUMCU, Uğur (1991), Kürt-İslâm Ayaklanması 1919 - 1925, Tekin Yayınevi, İstanbul. POLAT, Nâzım H. (2011),“II. Meşrutiyet Devrinde Türkçü Yayın Organları”, Türk Yurdu, Cilt 31, Sayı 284, s. 52 - 82, Nisan. SÜLEYMANOĞLU YENİSOY, Hayriye, (2012), 1912 - 1913 “Balkan Savaşla-rı'nın Edebiyata Yansıması”, Trakya Üniversitesi Balkan Araştırma Ens-titüsü Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, s. 91 - 111, Aralık. SÜRGİT, Büşra (2014), “Adalet Ağaoğlu’nun Ölmeye Yatmak Adlı Romanında Eğitsel Sorunlar ve Öğretmen İmgesi”, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, S. 4, Güz 2014, s. 141 – 156. TANSEL, Fevziye Abdullah (1989), Ziya Gökalp Külliyatı -I- Şiirler ve Halk Masalları, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1998), Uluğ Maddesi, C. 8, Dergâh Yay., İstanbul. Türk Duygusu (Dergisi) (1329/1913), Sayı: 1 - 7, Zaman Kütüphanesi, İstanbul. [ULUĞ], Naşit Hakkı (1341/1925), “Çapakçur Telgrafhanesi'nde Boğulan Es-rar”, Vakit (Gazetesi), S. 2652, 17 Mayıs 1341/1925, s. 2.