TARİH METAFİZİKLERİ VE POSTMODERNİTE BAĞLAMINDA İHSAN OKTAY ANAR’IN SUSKUNLAR ROMANINI YENİDEN OKUMAK

Yıl 2017, Sayı: 41, 207 - 231, 01.06.2017

Yrd. Doç. Dr. Murat Lüleci

https://doi.org/10.17133/tubar.319993

Öz

Edebî
metinler, felsefî bir edim olarak kabul edilebilecekleri gibi, belli bir evren
tasavvurunu da beraberlerinde getirirler. Türk romanı yaslandığı felsefî zemin,
ortaya koyduğu evren tasavvuru ve temsil ettiği değerler dünyası bakımından
yirminci yüzyılda çok farklı arayışlara şahitlik etmiştir. Özellikle 1980
sonrası romanımızda kendisini gösteren postmodern eğilimler, yeni yüzyılla
birlikte, dil, biçim ve içerik bakımından özgün romanların yazılmasını da
hazırlamıştır. Bu romanlardan İhsan Oktay Anar’ın Suskunlar’ı köken, süreç ve gaye kavramları bakımından
incelendiğinde, metnin, kurgusal düzeyde postmoderniteden
izler taşıdığı, bununla birlikte derin yapısında tarih metafiziklerine
yaklaştığı görülmektedir. Yarattığı tarihsel malzemeyi bir dekor olarak
kullanması, dili arkaik bir düzlemde tasarlaması ve öyküleri bir katalizörün
dişlilerini andırır biçimde kurgulaması, Suskunlar’ı
postmodern bir metne dönüştürmektedir. Diğer yandan, romanda kutsal metinlere
yapılan atıflar ve romanın tamamına yayılmış hakikatin (gayenin) peşinden gitme
hâli de, onu büyük tarihsel anlatılara ve tarih metafiziklerine
yaklaştırmaktadır. Böylece Suskunlar,
postmodern bir tarih metafiziği örneği sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tarih metafizikleri, postmodernite, roman incelemesi, İhsan Oktay Anar, Suskunlar

An Analysis on İhsan Oktay Anar’s Novel The Silent in the Context of Historical Metaphysics and Postmodernity

Öz

Literary works can be considered as philosophical acts
as well as representations of a certain world-view. Twentieth century Turkish
fiction witnessed a wide range of quests in terms of the philosophical
grounding they originate, the world view they manifest and the world of values
they represent. Postmodern tendencies of the post-80’s period contributed to
the production of original novels in terms of language, form and content in the
millennium. When examined in the context of origin, progress and goal, on one
hand, İhsan Oktay Anar’s The Silent
(Suskunlar) embodies postmodern elements in its fictional world and it
appears to illustrate strong associations with historical metaphysics in its
deep structure. His usage of history as a narrative framework, his design of
language as an archetypal medium and his setting the plot as closely embedded
stories provide sufficient ground to consider The Silent as a postmodern text. On the other hand, attributions to
Holy Scriptures (including The Bible and the Qur’an) and the everlasting quest
for the ultimate truth open the text to a different kind of reading and bring
it closer to metanarratives as well as to historical metaphysics. Thus, The Silent illustrates an example of a
postmodern-historical metaphysics.

Anahtar Kelimeler

Historical metaphysics, postmodernity, fiction analysis, İhsan Oktay An-ar, The Silent

Kaynakça

• ANAR, İhsan Oktay (2007), Suskunlar, İletişim Yay., İstanbul. ARGUNŞAH, Hülya (2002), “Tarihî Romanda Postmodern Arayışlar”. İlmî Araştırmalar 14, s. 17-27. ARON, Lewis (1996), Meeting of Minds: Mutuality in Psychoanalysis. The Analytic Press, New Jersey & London. ARROWSMITH, Aidan (2005), “Photographic memories: nostalgia and Irish di-aspora writing”. Textual practice 19, No. 2, s. 297-322. ASAR, A. (1997), “İhsan Oktay Anar’la Kitapları ve Edebiyat Dünyası Üzerine Söyleşi”. Hürriyet Gösteri 1999, s. 32-34. AYVERDİ, İlhan (2011), Misalli Büyük Türkçe Sözlük 2, Yayına Haz. Kerim Can Bayar, 4. Bsk., Kubbealtı Yay., İstanbul. BAUDRILLARD, Jean (1993), A Postmodern Reader. Ed. by Joseph Natoli and Linda Hutcheon, State University of New York Press, New York. BENNETT, David (1990), “Postmodernism and Vision: Ways of Seeing (At) The End of History.” In D'haen and Bertens eds., History and Post-modern Writing. Postmodern Studies. Rodopi Publications, Amsterdam, s. 257-59. BIÇAK, Ayhan (2009), “Tarih Metafiziklerinin Yapısı”, Sosyoloji Dergisi 19, 3, s. 67-90. BIÇAK, Ayhan (2014), Tarih Metafiziği. Ya da Kendilik Bilinci. Dergâh Yay., İstanbul. ÇOKLUK, Necmiddin (2009), İhsan Oktay Anar ve Romanları Üzerine Bir İnce-leme. Trakya Üni. SBE TDE Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. DOLTAŞ, Dilek (2003), Postmodernizm ve Eleştirisi: Tartışmalar Uygulamalar. İnkılap Yay., İstanbul. EAGLETON, Terry (2011), Postmodernizmin Yanılsamaları, 2. Bsm., Ayrıntı Yay., İstanbul. ECEVİT, Yıldız (2016), Türk Romanında Postmodern Açılımlar, İletişim Yay., İstanbul. ECO, Umberto (1984), Postscript to the Name of the Rose. Trans. by William Weaver. Harcourt, New York. ECO, Umberto (1989), Open Work. Trans. by Anna Cancogni: With an introduc-tion by David Robey, Harvard Uni. Press, Cambridge, Massachusetts. FENDLER, Lynn (2010), “Postmodern Historiography”. Encyclopedia of Curri-culum Studies, Ed. Craig Kridel. SAGE Publications, Thousand Oaks. FLAX, Jane (1990), Thinking Fragments: Psychoanalysis, Feminism, and Post-modernism in the Contemporary West, University of California Press, Berkeley. FOUCAULT, Michel (2001), Kelimeler ve Şeyler: İnsan Bilimlerinin Bir Arkeo-lojisi. Çev. Mehmet Ali Kılıçbay. İmge, Ankara. FUKUYAMA, Francis (1989), “End of History”, The National Interest Summer, s. 3-18. GANE, Mike (1995), Baudrillard Live. Selected Interviews. Routledge, London & New York. GÜNDÜZ, Osman (2012), İhsan Oktay Anar’ın Kurgu Dünyası: Anar’ın Kurgu Evreninde Postmodern Bir Gezinti. Grafiker Yay., Ankara. HASSAN, Ihab (1992), “Bugün Postmodern”. Varlık 1023, Aralık, s. 6-10. HEGEL, George W. Friedrich (2003), Tarihte Akıl, Çev. Önay Sözer, Kabalcı Yay., İstanbul. KARACA, Alâattin (2008), “Suskunlar’ın Sıkı Öyküsü”. Kitap-lık 112, s. 99-106. _______ (2009), “İhsan Oktay Anar’ın Romanlarında Din ve Tasavvuf (Sus-kunlar örneğinde)”, 1980 Sonrası Türk Romanı Sempozyumu 27-28 Mart 2008 Bildiriler, Erciyes Üni. Yay. No: 170, Kayseri, s. 197-209. KARLIDAĞ, Esra (2010), İhsan Oktay Anar’ın Romanlarının Çözümlenmesi, Hacettepe Üni. SBE TDE Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. KOÇAKOĞLU, Ahmet (2010), Yerli Bir Postmodern: İhsan Oktay Anar. Palet Yay., Konya. LYOTARD, Jean François (1984), The Postmodern Condition: A Report on Knowledge. Trans. from the French by Geoff Bennington and Brian Massumi, University of Minnesota Press, Minneapolis. ORHAN, Selçuk (2007), “İhsan Oktay Anar’ın Romanlarında Dilin Kurgulan-ması”, Kitap-lık 111, s. 99-101. RORTY, Richard (1982), Consequences of Pragmatism. University of Minnesota Press, Minneapolis. ŞAHİN, İbrahim (2014), “Gülümseten Basitliğiyle Galîz Kahraman, Beklenen Yıkıcı-lığıyla Anti-Kahraman”, Kurgan Edebiyat 21, s. 5-11. SWIFT, Graham (1983), Waterland. Vintage, New York. TAYLOR, Mark (1984), Erring: A Postmodern A/ Theology. University of Chi-cago Press, Chicago. ÜNER, Ayşe Melda (2010), “Metinler ve Metinlerarası Okuma: Suskunlar”. Ba-lıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 23, s. 196-206.