ON ŞAİRİN BİRLİKTE MEŞKİ: “LÂLE-RUH” ÜZERİNE YAZILMIŞ ON NAZİRE

Yıl 2018, Sayı: 43, 273 - 295, 04.06.2018

Kadri Yılmaz

https://doi.org/10.17133/tubar.310695

Öz

Bir şeye benzemek için yapılan iş, örnek,
karşılık gibi anlamlara gelen nazire, terim olarak bir şairin başka bir şairin
şiirini model alıp aynı vezin, kafiye veya da redifte yeni bir şiir ortaya
koymasıdır. Çeşitli konuları içeren mecmuaların yanında sadece nazirelerin
derlendiği mecmualar da mevcuttur. İsimleri ve şiirleri gün yüzüne çıkmamış
şairler için ilk elden kaynaklar olan mecmuaların önemli işlevlerinden birisi
de şairlerin çeşitli nedenlerle divan metnine girmemiş şiirlerini
barındırmasıdır. Bu çalışmada, Michigan Üniversitesi Türkçe Yazmaları
koleksiyonu 356 numarada kayıtlı bir mecmuada yer alan Gıyâsî, Yümnî, Nâlişî,
Sâ’î, Husrev, Bedrî, Fürûgî, Edâyî, Muhtârî ve Azîzî’ye ait on nazire
incelenmiştir. Araştırmacıların bir
şiirin nazire olup olmadığıyla ilgili olarak belirledikleri kıstaslar olan
“vezin, kafiye ve muhteva ortaklığı” bakımından tüm şiirlerin uygunluğu söz
konusudur. Şiirler muhteva bakımından şekil ve muhteva bakımından incelenmiş;
“sevgilinin boyu, yüzü, dudağı ve âşıkla olan münasebeti” başlıkları altında
şairlerin çizdiği ortak hayaller tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Nazire, Mecmua, Meşk

Kaynakça

• AMBROS, G. Edith (1989). “Nazîre, The will-o’-The Wisp of Otoman Dîvân Poetry”, Wiener Zeitschrift für die Kunde Des Morgenlands, Band 79, AYDEMİR, Yaşar (2007). “Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler”, Turkish Studies, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 2/3, Summer, KÖKSAL, M. Fatih (2006). Sana Benzer Güzel Olmaz. Divan Şiirinde Nazire, Akçağ Yay. Ankara.