KARA KİTAP’TA İDELEŞTİRME YAHUT ÖZGÜR VE ERGİN OLMA SORUNU

Yıl 2018, Sayı: 44, 153 - 168, 09.12.2018

Oğuz Öcal

https://doi.org/10.17133/tubar.363075

Cited By: 1

Öz

Öz: Orhan Pamuk’un Kara Kitap’ı, insan varlığını tehdit
eden unsuru, ideleştirememe yahut ergin ve özgür olmama durumu olarak görünüşe
çıkaran bir romandır. Bir kavram olarak ideleştirme, insanın kendisinden veya
dünyadan kaynaklanan herhangi bir olumsuz hususu, anlamlandırıp aşması ve bir
kararlılık durumuna ulaşması demektir. Aynı zamanda içinde olunan bir durumun
ismi de olan ideleştirme, farkında olunsun ya da olunmasın, daima mümkün bir olanağı
sorumlu bir şekilde gerçekleştirmeyi içerdiği için, özgür ve ergin olmanın açılımlarından
birisidir. Dolayısıyla ideleştirme, özgür ve ergin olma; özgür ve ergin olma
ise ideleştirme demektir. İdeleştirmenin insan için en dikkate değer başarısı
ise iç içe geçtiği özgür ve ergin olma ile birlikte varoluşun yolunu açan
başlangıç nitelikli cesur kararların alınmasını kolaylaştırabilmesidir. Bir
diğer ifade ile insan, anlamlandırabildiği kadar insandır. Özgür ve ergindir.

Kısaca bu şekilde sınırlayabileceğimiz
ideleştirme durumu, genellikle insanların sözleri ve eylemleriyle görünüşe
çıkar. Bu fenomen Kara Kitap’ta ise
asıl kişi Galip’in bizzat kendisine ve insanlara ait gerçeklikle
karşılaşmasıyla açılan olanaklarını kapatması şeklinde kendisini gösterir. Bu
yazıda ele alınacak olan Kara Kitap, yukarıdaki
iddianın kurucu unsuru olan ideleştirme, özgür ve ergin olma kavramları
bağlamında ele alınıp değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Orhan Pamuk, Kara Kitap, ideleştirme

Kaynakça

• BALANUYE, Çetin, (2017), Spinoza’nın Sevinci Nereden Geliyor? -Reddedilmeyecek Felsefî Bir Teklif-, Ayrıntı Yayınları, İstanbul. HEİDEGGER, Martin, (2008), Varlık ve Zaman, (Çeviren: Kaan H. Ökten), Agora Kitaplığı, İstanbul. MENGÜŞOĞLU, Takiyettin, (1988), İnsan Felsefesi, Remzi Kitabevi, İstanbul. PAMUK, Orhan, (2012), Kara Kitap, İletişim Yayınları, İstanbul. NEIMAN, Susan, (2017), Niçin Büyüyelim? -Çocuksu Bir Çağ İçin Altüst Edici Düşünceler-, (Çeviren: Nagehan Tokdoğan), İletişim Yayınları. WİLSON, Edward O., (2017), İnsan Varlığının Anlamı, (Çeviren: Zeynep Sezer), Olvido Kitap, İstanbul. KARTAL, Onur, (2017), Başkasının Politikası -Husserl, Heidegger, Levinas-, İletişim Yayınları, İstanbul.