ATTİLA İLHAN'IN "DUVAR" ADLI ŞİİRİNİ TAHLİL

Yıl 2019, Sayı: 45, 61 - 74, 01.06.2019

Musa Demir

Öz

Özet: Cumhuriyet Dönemi Türk şiiri içinde
Attila İlhan’ın, hem bir “ben” şairi hem de “toplumcu” bir şair olarak yarım
yüzyılı aşan (65 yıl) şiir serüveni, üç temel safhada ele alınmaktadır: Nazım
Hikmet etkisiyle savaş, özgürlük, sömürü, insan/insanlık
sevgisi gibi temaları işlediği “toplumcu
geçekçi evre (1941-1954)”; kent insanının bunalımlı serüvenlerini ve “bireyin kendi varlığını ve evrendeki yerini
sorguladığı evre (1954-1968)” ve “neoklasik
dönem” (1968’den sonraki dönem). 
1948 tarihinde yayımlanan ilk şiir kitabı “Duvar”, şairin, büyük ölçüde,
toplumcu gerçekçiliğin Türkiye’deki önemli öncü isimlerinden Nazım Hikmet’in
etkisinde kaleme aldığı ilk evrenin ürünüdür. Söz konusu kitapta yer alan
şiirlerde genel olarak II. Dünya Savaşı’nın insanlığın hürriyetini kısıtlaması,
ülke ayırt etmeksizin tüm dünya halklarına yaşattığı acılar ve bunlarla beraber
“yurt ve dünya için barış; bütün insanlar
için hürriyet ve mutluluk” gibi insanlığın geleceğine dair umutlar ve
özlemler ele alınmaktadır. Özellikle “dünyakari”, “lilişan”  “umumi ıstırap şarkısı”, “onlar bizi itham
ediyor”, “karanlıkta kaynak yapan adam”, “harp kaldırımında aşk”, “sabaha
kadar”, “düştü polonya kalesi”, “marianne”, “diliyar”, “lili marlen”, “heyamol”
gibi –kimi nispeten uzun-şiirlerde, genelde, savaşın çağrıştırdığı hürriyet
sevgisi/özlemi, esaret, ölüm gibi toplumsal temalar öne çıkmaktadır. Bu
çalışmada bunlardan, şairin söz konusu kitabına da adını veren “Duvar” adlı
şiiri zihniyet, yapı, tema, dil-üslup ve ahenk başlıkları altında tahlil edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Şiir Tahlili, Cumhuriyet Dönemi Türk Şiiri, Toplumcu Gerçekçi Şiir, Attila İlhan

Kaynakça

• AKTAŞ Şerif (2009), Şiir Tahlili (Teori-Uygulama), Akçağ Yayınları, Ankara.
• ÇELİK Yakup (1997), Şubat Yolcusu Attila İlhan’ın Şiiri, Akçağ Yayınları, Ankara.
• ÇETİN Nurullah, (2013), Şiir Çözümleme Yöntemi, Öncü Kitap Yayınları, Ankara.
• İLHAN Attila (2016), Duvar (22. Basım), Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul
• KAPLAN Mehmet (2011), Şiir Tahlilleri 2 (Cumhuriyet Devri Türk Şiiri), Dergah Yayınları, İstanbul.
• KORKMAZ Ramazan (2014), Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı (Editör), Grafiker Yayınları, Ankara.