Sociological Factors Concerning Turan Concept in Yeni Turan Aydemir Novels

Yıl 2019, Sayı: 45, 161 - 172, 01.06.2019

Yeliz Okay

Öz

Meşrutiyet’in yeniden ilanı (24 Temmuz 1908) ile başlayan dönem, toplumsal çözülmenin ivme kazandığı ve sosyal yaşamda toplumu oluşturan unsurlar arasında ayrışmaların en belirgin biçimini aldığı süreç olarak görülebilir. Milli kimlik bilincinin Osmanlılık kimliğinin önüne geçmesi ve Batı tesirindeki aydınların bir kısmının kendi kimliğine yabancılaşması ve Türçülük /Turancılık düşüncesini toplumsal yapı için tehdit olarak algılaması toplumsal çözülmeye yol açtı. İmparatorluğu kurtarmak için aydınlar tarafından çare olarak düşünülen fikir akımlarından biri olan Türkçülük ideolojisi, Sosyoloji disiplininin kurucusu Ziya Gökalp tarafından doktirin biçimine dönüşmüştür. Ziya Gökalp’in bilimsel olarak şekillendirdiği fikir başta Ömer Seyfettin olmak üzere dönemin edebiyatçılarının eserlerinde geniş biçimde işlenen konulardan biri olmak suretiyle özellikle gençler arasında Türkçülük / Turancılık çevresinde örgütlenmeye yol açarak kamuoyu oluşturur. Dönemin edebi eserleri, sosyolojik bakış açısı ile incelendiğinde gerek İstanbul gerek Anadolu’nun toplumsal sorunları ve öngörülen çözümler gözlemlenebildiği gibi Türk Dünyasında Rusların kimliksizleştirme politikalarına maruz kalan Türklerin toplumsal ve siyasal sorunları yanında ekonomik sorunlarına çözüm bulma Turan coğrafyasında Türk Birliğini kurma düşüncesi yer almıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçülük, Turancılık

Kaynakça

• ADIVAR, Halide Edib (2018), Mor Salkımlı Ev, 23. Baskı, Can Yayınları, İstanbul.
• ADIVAR, Halide Edib. (2018), Yeni Turan, 5. Baskı, Can Yayınları, İstanbul.
• ALVER, Köksal (2006), Edebiyat Sosyolojisi, 2. Baskı, Hece Yayınları, Ankara.
• ENGİNÜN, İnci (1978), Halide Edib Adıvar’ın Eserlerinde Doğu ve Batı Meselesi, Edebiyat Fakültesi Matbaası, İstanbul. ENGİNÜN, İnci (2012), Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları 1, 7. Baskı, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Ömer Seyfettin. (2016). Bütün Nesirleri, (hz. Nazım Hikmet Polat) , Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• ÖZDOĞAN, Günay Göksu.(2002) “Dünyada ve Türkiye’de Turancılık”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Milliyetçilik (hz. Tanıl Bora ve Diğerleri), İletişim Yayınları, İstanbul.TEK, Müfide Ferit. (2002), Aydemir, Kaknüs Yayınları, İstanbul.
• Ziya Gökalp. (1976), Kızılelma, (hz. Hikmet Tanyu), Kültür Bakanlığı, Ankara.