Balkan Türklerinin Gözünde Türkçe

Yıl 2020, Sayı: 48, 39 - 54, 14.12.2020

Rahime İrem Yavuz Fatma Açık

Öz

Balkan coğrafyasında yüzyıllardır farklı etnik ve dini gruplar bir arada yaşamaktadır. Bu gruplardan biri de coğrafyada hâlihazırda azınlık konumunda olan Türklerdir. Son asırda coğrafyadaki siyasi değişimlere paralel olarak Türkler ana dilde eğitim, siyasi temsil hakkı, din vb. konularda sıkıntılar yaşamaya başlamıştır. Yasal düzenlemelerle coğrafyadaki azınlıklara haklar verilmiş olsa da bu hakların uygulanmasında Türkler engellerle karşılaşılmaktadır. Özellikle Türklerin birlik ve beraberliğinin güçlenmesinde, kimliklerinin korunmasında önemli olan Türkçenin, ortaya çıkan bu engellerden dolayı coğrafyadaki konumu yara almıştır. Bu çalışmada, Balkan Türklerinin gözünde Türkçenin yerini anlamak amacıyla Bulgaristan, Yunanistan, Kosova, Kuzey Makedonya ve Romanya’da yaşayan toplam 460 soydaşımıza anket uygulanmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların genelinin dünyada Türkçe konuşan nüfusun çokluğuna, Türkçenin uluslararası ilişkilerde etkinliğine ve Türkçe öğrenmenin uluslararası alanda yararlı olacağına inandıkları tespit edilmiştir. Ayrıca genel olarak arkadaş edinmek, para kazanmak, iş bulmak, ileri düzeyde eğitim için Türkçenin önemine inanmalarının yanı sıra eşlerinin ve çocuklarının Türkçe bilmesinin önemli olduğunu da ifade etmeleri araştırmaya katılanların Türkçenin dil olarak işlevselliğini kaybetmediğini, dil bilincinin aile ortamında gelecek nesillere verilebileceğini düşündüklerini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Balkanlar, Balkan Türkleri, Türkçe, dil farkındalığı

Kaynakça

• AKSAN, Doğan (2009), Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara.
• CRYSTAL, David (2010), Dillerin Katli - Bir Dilin Ölümü Bir Milletin Ölümüdür, Profil Yay., İstanbul.
• GIESEL, Christoph - TÜRK, Fahri (2016), "Makedonya Türk Azınlığı ve Türkçe", F. Türk (Der.), Balkanlarda Yaşayan Türk Azınlıkları ve Türkçeye Yönelik Dil Politikaları, s. 129-177, Astana Yay., Ankara.
• GÖKDAĞ, Bilgehan Atsız (2012), “Balkan Ülkelerinin Anayasalarında Dil Kullanımı İle İlgili Düzenlemeler”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/4, Fall p. 69-97.
• HÜSEYİNOĞLU, Ali (2016), "Yunanistan’da (Batı Trakya) Türk Azınlığı ve Türkçe", F. Türk (Der.), Balkanlarda Yaşayan Türk Azınlıkları ve Türkçeye Yönelik Dil Politikaları, s. 103-127, Astana Yay., Ankara.
• KARAMUCHO, Sancar - TÜRK, Fahri (2016), "Kosova Türk Azınlığı ve Türkçe", F. Türk (Der.), Balkanlarda Yaşayan Türk Azınlıkları ve Türkçeye Yönelik Dil Politikaları, s. 179-200, Astana Yay., Ankara.
• MANDACI, Nazif - ERDOĞAN, Birsen (2001), Balkanlarda Azınlık Sorunu: Yunanistan, Arnavutluk, Makedonya ve Bulgaristan’daki Azınlıklara Bir Bakış, SAEMK, Ankara.
• ÖZLEM, Kader - TÜRK, Fahri (2016), "Bulgaristan Türkleri ve Türkçe", F. Türk (Der.), Balkanlarda Yaşayan Türk Azınlıkları ve Türkçeye Yönelik Dil Politikaları, s. 1-34, Astana Yay., Ankara.
• SZİLAGYİ, Szilard (2016), "Romanya Türkleri ve Türkçe", F. Türk (Der.), Balkanlarda Yaşayan Türk Azınlıkları ve Türkçeye Yönelik Dil Politikaları, s. 35-64, Astana Yay., Ankara.
• TÜRK, Fahri (2016), Balkanlarda Yaşayan Türk Azınlıkları ve Türkçeye Yönelik Dil Politikaları, Astana Yay., Ankara.
• ULUTÜRK, Rafet (2017), Bulgaristan Türkleri Kimlik Mücadelesi, Dinç Yay., İstanbul.
• ÜNALAN, Şükrü (2002), Dil ve Kültür, Gazi Üniversitesi Basımevi, Ankara.