FERİT EDGÜ’NÜN KAÇKINLAR’INDA ŞİDDETİN YANSIMALARI

Yıl 2021, Sayı: 49, 35 - 52, 08.06.2021

Asli Soysal Eşitti

https://doi.org/10.17133/tubar.795491

Öz

1950 kuşağının önde gelen öykücülerinden Ferit Edgü, içinde yaşadığı çağın değişen insan algısını yansıttığı hikayelerinde, yalnızlık, yabancılaşma, bunaltı gibi varoluşçu felsefenin yansıması olan izleklere yer verir. Ferit Edgü’nün 1959’da yayımlanan Kaçkınlar adlı kitabında yer alan birbirleriyle bağlantılı hikayelerde şiddet teması merkeze alınarak yapılan araştırma aracılığıyla, dönemin değişen edebiyat anlayışını ve insan algısını görmek mümkün olacaktır.
Ferit Edgü’nün Kaçkınlar adlı kitabında yer alan öykülerde şiddet, toplum içinde görülmemenin, duyulmamanın ve anlaşılmamanın sonucu olarak ortaya çıkar ve kişilerin yalnızlık, yabancılaşma ve bunaltı gibi duygularının dışavurum aracı olarak kullanılır. Varoluşsal kaygıların egemen olduğu, zorluklarla sürdürdükleri, yaşamaya değer bulmadıkları hayatlarını, başkalarının gözleriyle değerlendiren hikâye kişileri, içine düştükleri çıkmazda şiddete başvururlar.
Kaçkınlar’da şiddet, insandan insana, insandan hayvana ve insandan nesnelere yönelik şiddet olmak üzere çeşitli biçimlerde görünür kılınır. Fiziksel şiddet, hem hikaye kişileri tarafından uygulanan hem de onların maruz kaldığı bir şiddet türü olarak, insanoğlunun yıkıcı ve yok edici yüzünü temsil eder. Psikolojik şiddet ise hem içeriden kişilerin kendilerine uyguladığı duygusal şiddet hem de dışarıdan diğer insanlar tarafından hikâye kişisine uygulanan baskılar aracılığıyla görünür kılınır. Çalışmada incelenen hikayeler aracılığıyla şiddetin görünür ve görünmez yüzleriyle insanların hayatını kuşattığı ve giderek artan yıkıcılığıyla onların hayatında çıkmaza sebep olduğu üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ferit Edgü, 1950 kuşağı hikayeciliği, Şiddet

Teşekkür

İlginiz için teşekkür eder, çalışmalarınızda kolaylıklar dilerim.

Kaynakça

• ADLER, Alfred (2012), İnsanı Tanıma Sanatı, (Çev.: Kâmuran Şipal), Say Yay., İstanbul.
• ARENDT, Hannah (2018), “Şiddet Üzerine” Cogito, S. 6-7, s. 7-21, Yapı Kredi Yay., İstanbul.
• ATALAY, Hakan (2015), “Kendine Acı, Ondan Nefret Etme”, Psikeart, S. 42, s. 24-28, İstanbul.
• AYVERDİ, İlhan- TOPALOĞLU Ahmet (2007), Türkçe Sözlük, Kubbealtı Yay., İstanbul.
• BAY, Aytekin (2009), “Yuvada Şiddet Şiddetin Yuvası”, Psikeart, S. 5, s. 30-33, İstanbul.
• BOURDİEU, P. (2014), Eril Tahakküm, (Çev.: B. Yılmaz), Bağlam Yay., İstanbul.
• CONNELL, Raewyn W., (1998), Toplumsal Cinsiyet ve İktidar Toplum- Kişi ve Cinsel Politika, (Çev.: Cem Soydemir), Ayrıntı Yay. İstanbul.
• DEMİRALP, Oğuz (2009), “Yeğin yaratığın dayanılmaz yeğniliği”, Psikeart, S. 5, s.68-73, İstanbul.
• EDGÜ, Ferit (2017), Kaçkınlar, Sel Yay., İstanbul.
• EĞRİLMEZ, Ayhan (2009), “Şiddetin Anneyle İlgili Kaynakları Cinnet de Anaların Ayakları Altındadır”, Psikeart, S. 5, s. 14-17, İstanbul.
• EĞRİLMEZ, Ayhan (2015), “Ötekim, kusmuk kabım”, Psikeart, Sayı: 42, s. 32-33, İstanbul.
• ERENTAY, Sibel (2009), “Şiddet Kimden Öğrenilir?”, Psikeart, S. 5, s. 38-43, İstanbul.
• ERGÜDEN, Işık (2018), “Örnek Bir Şiddet Mekânı: Hapishane”, Cogito, S. 6-7, s. 109-116, Yapı Kredi Yay., İstanbul.
• ERTEN Yavuz- ARDALI Cahit (2018), “Saldırganlık, Şiddet ve Terörün Psikososyal Yapıları”, Cogito, S. 6-7, s. 143-163, Yapı Kredi Yay., İstanbul.
• FORDHAM, Freida (2011), Jung Psikolojisinin Ana Hatları, (Çev.: Aslan Yalçıner), Say Yay., İstanbul.
• Hobart, Mark (2018), “Şiddet ve Susku: Bir Eylem Siyasasına Doğru”, Cogito, S. 6-7, s. 51-64, Yapı Kredi Yay., İstanbul.
• https://sozluk.gov.tr/Şiddet (Erişim tarihi: 10.08.2020)
• JUNG, Carl Gustav (2010), İnsan Ruhuna Yöneliş, (Çev.: Engin Büyükinal), Say Yay., İstanbul.
• KAPTANOĞLU, Cem (2009), “Neden Şiddet?”, Psikeart, S. 5, s. 8-13, İstanbul.
• KILIÇ, Emine Zinnur (2015), “Affetme Makinesi”, Psikert, S. 37, s.47, İstanbul.
• KIZILTAN, Hakan ve Saydam, M. Bilgin (2015), “Bir Olasılık Olarak İntihar”, Psikeart, S. 37, s. 6-9, İstanbul.
• KÜÇÜK İSKENDER (2018), “Beş Dakika Delikanlı Olmanın Dayanılmaz Sıcaklığı”, Cogito, 6-7, s. 297-298, Yapı Kredi Yay., İstanbul.
• MICHAUD, Yves (t.y.), Şiddet, (Çev.: Cem Muhtaroğlu), İletişim Yay., İstanbul.
• MOSES, Rafael (2018), “Şiddet Nerede Başlıyor?” Cogito, 6-7, s. 23-27, Yapı Kredi Yay., İstanbul.
• ÖZATA DİRLİKYAPAN, Devrim (2007), Yazınsal Kavrayışta Köklü Bir Değişim: Türk Öykücülüğünde 1950 Kuşağı, Doktora Tezi, Bilkent Üniversitesi, Ankara.
• RİCHES, David (1989), “Şiddet Olgusu”, Antropolojik Açıdan Şiddet, (Yay. Haz. David Riches), (Çev.: Dilek Hattatoğlu), s. 10-41, Ayrıntı Yay., İstanbul.
• TÜRK, H. Bahadır (2015), “Şiddete Meyyalim Vallahi Dertten”, Hegemonik Erkelik ve Şiddet, Şiddetin Cinsiyetli Yüzleri, (Der.: Betül Yarar), s. 85-111, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay., İstanbul.