BİR MÜZE ROMAN OLARAK MÜCELLÂ

Yıl 2021, Sayı: 49, 135 - 150, 08.06.2021

Ümmühan Topçu

https://doi.org/10.17133/tubar.812451

Öz

İlk anlatılardan bugüne eserlerde gerçeklik izlenimini desteklediği düşünülen teferruat artmaya devam eder. Nazan Bekiroğlu Mücella’da Trabzon’u bir şehir, kendine has kültürel malzemeyi nesilden nesle yaşatan bir muhit olarak tescil etme gibi bir misyonu üstlenir. Eserde kadın penceresinden eşya ve hayata dair ayrıntılar, romana bir tür “müze roman” havası verir.
Nitel araştırma kapsamında, betimsel veri analizi yöntemi kullanılan bu çalışmada; Trabzon’da kadın kültürüne yansıyan gündelik pratikler ve somut olmayan kültürel mirasa dair ayrıntıların Mücella romanına nasıl yansıtıldığı tespit edilecek ve bu ayrıntıların tercih sebeplerine kafa yorulmaktadır.
Eserde eşyaya kullanım değeri dışında anlam atfedilir. Mücella’da dikkat edilmesi gereken ayrıntı, eşya ile birlikte ritüellerin de öncelenmesidir. Fetişizm bireysel bir tercihken Mücella’da bu kültürel bir pratik, alışkanlık, geçmişten geleni yaşatma arzusu olarak yansıtılır. Müze işlevi burada düşünülmesi gerekir. Ritüellerin bir hayat pratiği içerisinde anlatımı, ritüel eşya ilişkisinin karakter etrafında anlamlandırılması; eşyaların değişim sürecine hayattın ritmi içerisinde anlam verme, kullanım ve değişimlerini anlatma müzenin derleme, biriktirme, anlamlandırma sergileme işlevleriyle örtüşür.
Romanın ironisini Mücella’nın özene bezene hazırladığı görkemli çeyizini hiç böyle bir dikkati/hassasiyeti olmayanların kullanması; ne kullandığını bilmeden heba etmesidir. Bu şehir kültürü adına metaforik bir temsil olarak da kabul edilebilir; heba edilen çeyiz, Trabzon kadın kültürüdür.

Anahtar Kelimeler

: Müze,, miras, kültür, kadın, roman

Kaynakça

• Referans 1: AKARPINAR, Bahar (2006). “Mevlid Törenlerinin Yapısı”, Türkbilig, /12, s. 38-63.
• Referans 2: BAKİ NALCIOĞLU, Zeynep Safiye(2018). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ve Müze: Yaklaşımlar, Uygulama Örnekleri, Risk Alanları, Millî Folklor, Yıl 30, Sayı 120, s. 131-139.
• Referans 3: BEKİROĞLU, Nazan (2015). Mücella, Timaş Yay: İstanbul.
• Referans 4: BEKİROĞLU ÖZYAZICI, Leyla Didar (2015). “Yazının Hayata Borcu Vardır”, Yedirenk, Kasım, S.23, s. 18-27.
• Referans 5: BİLGİN, Nuri (1991). Eşya ve İnsan, Gündoğan Yay., Ankara.
• Referans 6: MURTEZAOĞLU, Serpil (2012). Kültürel Belleğin Ritüel Yoluyla Kuruluşu, Motif Akademi Halkbilim Dergisi( Balkan Özel Sayısı), -2(Temmuz Aralık), s. 344-350.
• Referans 7: OĞUZ, Öcal(2008). Çağdaş Kentin Kültürü ve Somut Olmayan Kültürel Miras, TÜBA Yay., Ankara.
• Referans 8: OKAN, Berna(2015). “Günümüzde Müzecilik Anlayışı”, Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt 5 , Sayı 2, s. 187-198.
• Referans 9: ÖZGEN, Özlen(2016). “Kültürel Miras Kapsamında “Türk Hamamı” Üzerine Bir İnceleme” Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Süreli Elektronik Dergi
• Referans 10: PAMUK, Orhan(2008). “’Masumiyet Müzesi’nin İlham Kaynakları”( 16.10.2008 ) 30.09.2020, https://www.milliyet.com.tr/kultur-sanat/
• Referans 11: TÜRKYILMAZ, Dilek(2013). “Kültürün Koruyucu Kadınları ve Somut Olmayan Kültürel Miras”, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Geleceği Türkiye Deneyimi, Grafiker, Ankara, s. 91-96.
• Referans 12: USLU ÜSTTEN, Aliye(2014). Türk Romanının Somut Olmayan Kültürel Miras Aktarımı Açısından İncelenmesi, Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(3), s. 20-31.