1876 OSMANLI-SIRP-KARADAĞ SAVAŞI’NDA YABANCI GÖNÜLLÜLER

Yıl 2023, Sayı: 53, 121 - 137, 21.06.2023

Ayşe Özkan

Öz

Prens Milan Obrenoviç döneminde 1875 Hersek İsyanı patlak vermiştir. Öncelikle bu isyana müdahil olmaktan kaçınan Prens Milan ülkesindeki savaş taraftarı rüzgâra karşı koyamayarak 1 Temmuz 1876’da Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etmiştir. Savaş öncesinde Rus Generali Çernayef’i ordusunun başına getiren Prens Milan’a en büyük destek Rusya’dan gelmiştir. Özellikle Slav komiteleri para ve gönüllü yardımında bulunmuşlardır. Rus halkı da nakden ve manen yardımda bulunmuş, bu yardımlar gazetelerde de yayınlanarak en ücra köşelere kadar yardımın yayılması hedeflenmiştir. Bunların yanı sıra Bulgarlardan da gönüllü birlikleri kurulmuş, Hocabeğ yoluyla Sırbistan’a ulaşılması için gerekli vasıtalar sağlanmıştır. Romanya ve Yunanistan savaşta tarafsız olmalarına rağmen şüpheli tavırlarda bulunmuşlardır. Özellikle Romenler kendi topraklarından gönüllü geçişine onay vermişlerdir. Sırplara, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Sırpları da destek vermişlerdir. Ancak Macaristan, kendi yönetimindeki Sırpların Sırbistan’a gidişini yasaklamıştır. Osmanlı Devleti tebaasından da gönüllü olanlar çıkmıştır. Özellikle Rusya’nın İstanbul Elçiliği doktoru ve Filibe Konsolosu gönüllü toplama konusunda önayak olmuşlardır. Topladıkları Bulgar gönüllüleri de Sırbistan’a gizlice göndermişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Sırbistan, Milan Obrenoviç, Rus, Bulgar, Yunan Gönüllüler.

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

Foreign Volunteers in the 1876 Ottoman-Serbian-Montenegrin War.

Öz

During the reign of Prince Milan Obrenovic, the Herzegovina Revolt of 1875 broke out. First of all, Prince Milan, who avoided being involved in this revolt, could not resist the war-like atmosphere in his country and declared war against the Ottoman Empire on July 1, 1876. Prior to the war, the greatest support for Prince Milan, who brought the Russian General Chernayef to the head of his army, was given by Russia. Especially Slavic committees provided financial and volunteer assistance. Russian people also provided financial and moral aid, and these aids were published in the newspapers, which was aimed to spread the aid to the most remote places. In addition, Bulgarian volunteer units were established, and necessary means were provided to reach Serbia via Hocabek. Although Romania and Greece were neutral in the war, they acted suspiciously. In particular, the Romanians permitted the voluntary transition in their territory. The Serbs of the Austro-Hungarian Empire also supported the Serbs. However, Hungary banned Serbs living there to go to Serbia. There were also volunteers from the subjects of the Ottoman Empire. Especially, the Russian Embassy doctor in Istanbul and the Plovdiv Consul took the initiative in recruiting volunteers. They secretly sent the Bulgarian volunteers to Serbia.

Anahtar Kelimeler

Serbian, Milan Obrenovich, Russian, Bulgarian, Greek Volunteers.

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Acar, Kezban. Başlangıçtan 1917 Bolşevik Devrimi’ne Kadar Rusya Tarihi. Nobel Yayınları, 2004.
• Armaoğlu, Fahir. 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914). Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1999.
• Baltalı, Kemal. “1875-1878 Balkan Buhranı.” Mülkiyeliler Birliği Dergisi, c. IX, no. 68-69, 1982, ss. 44-68.
• Baykal, Bekir Sıtkı. “Şark Buhranı ve Sabah Gazetesi (1876).” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, c. VI, no. 4, Eylül-Ekim 1948, ss. 219-258.
• Demiroğlu, Hasan. Rusya’nın Balkan Siyaseti. Selenge Yayınları, 2022.
• Djordjeviç, Dimitriye. Revolutions Nationales des peuples Balkaniques 1804-1914. Belgrad, 1965.
• Kapıcı, Özhan. Osmanlı-Rus İlişkilerinde N. P. İgnatyev Dönemi ve Rusya’nın Osmanlı Siyaseti (1864-1877). 2013. Hacettepe Ü, Doktora tezi.
• Karal, Enver Ziya. Osmanlı Tarihi. c. VIII, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1995.
• Kurat, Yuluğ Tekin. “1877-1878 Osmanlı- Rus Harbinin Sebepleri.” Belleten, c. XXVI, no. 103, Temmuz 1962, ss. 568-592.
• MacKenzie, David. Serbs and Russians. New York, 1996.
• Mızrak, Sezgin Topal. II. Abdülhamid Döneminde Türk-Macar Kültürel İlişkileri (Korvina Örneği). 2017. Muğla Sıtkı Koçman Ü, Doktora tezi.
• Namal, Yücel. Türk- Macar İlişkileri (1850-1900). 2008. Muğla Sıtkı Koçman Ü, Yüksek lisans tezi.
• Nuza, Fehmi. “1293 (1877/1878) Osmanlı Rus Seferi II.” Türk Kültürü, no. 180, Ekim 1977, ss. 732-751.
• Özkan, Ayşe. Miloş’tan Milan’a Sırp Bağımsızlığı (1830-1878). IQ Yayınları, 2011.
• Stoyançeviç, Vladimir. Srbija i Bugari 1804-1878, Belgrad, 1988.
• Sumner, B. H. Russia and The Balkans 1870-1880, Oxford at the Clarendon Press, 1937.
• Urhan, Vahit Cemil. Karadağ’ın Bağımsızlığı’nı Kazanması (1851-1878). 2015. Gazi Ü, Doktora tezi.
• Uygur, Fatma. “93 Harbine Giden Buhranlı Dönemin Bazı Siyasi Olaylarının Fransız Büyükelçilik Yazışmalarına Yansımaları.” D.T.C.F Dergisi, c. 60, no. 2, 2020, ss. 562-598.
• Yovanoviç, Slobodan. Vlada Milana Obrenoviça, c. 2, Belgrad, 1934.
• Yayınlanmamış Arşiv Belgeleri
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)
• Cevdet Tasnifi Hariciye (C.HR.) 104/5163.
• Dahiliye Şifre (DH.ŞFR.) 669/78.
• Hariciye Nezareti Mektubi Kalemi (HR.MKT.) 941/24, 944/89, 942/62-4, 960/1, 990/2.
• Hariciye Nezareti Siyasi Kalemi (HR.SYS.) 160/5, 1232/14, 291/4, 1414/3, 1488/76.
• Hariciye Nezareti Tercüme Odası (HR.TO.) 108/38, 330/57, 108/70, 124/124, 1232/14, 331/8, 330/45, 330/50, 122/70. Yıldız Esas Evrakı (Y.EE.) 10/21.
• Genelkurmay Askeri Tarih Stratejik Etüd Başkanlığı (ATASE) Arşivi
• Osmanlı-Sırp-Karadağ Harbi Koleksiyonu Kataloğu (OSK), Kutu: 8 Gömlek: 2 Belge: 2/2-3-4, Kutu: 9 Gömlek: 45, Belge: 45-2, OSK Kutu: 4 Gömlek: 13 Belge:13-1.
• Yayınlanmış Arşiv Belgeleri British Documents on Foreign Affairs:Reports and Papers from the Foreign Office Confidential Print, The Ottoman Empire: Revolt in the Balkans, 1875-1876, Part I, Series B, vol. 2, General Ed. Kenneth Bourne and D. Cameron Watt, Ed. David Gillard, University Puplications of Amerika, 1984.
• British Documents on Foreign Affairs: Reports and Papers from the Foreign Office Confidential Print, The Ottoman Empire in the Warwith Russia 1877-1878- The Powers and the Treaty of San Stefano 1878, Part I, Se-ries B, Vol. 4, General Ed. Kenneth Bourne and D. Cameron Watt, Ed. David Gillard, University Publications of Amerika, 1984.