Japon Edebiyatının İki Kilometre Taşı: Başkasının Yüzü ve İnsanlığımı Yitirirken Romanlarında Benlik Algısı ve Yabancılaşma

Yıl 2024, Sayı: 55, 133 - 152, 05.06.2024

Yusuf Kömür , Merve Avcı

Öz

Türkiye’de gerek Doğu gerekse Batı edebiyatlarından yapılan çeviriler, sayı ve çeşitlilik bakımından hayli yüksek bir seviyeye ulaşmıştır. Fakat son yıllara kadar Japon edebiyatını tanımak ve tanıtmak konusunda aynı gayretin gösterildiğini söylemek güçtür. Yakın dönemde lisansüstü tezler ve Japon edebiyatından yapılan çeviri faaliyetleriyle söz konusu “eksikliğin” giderilmeye çalışıldığı görülmektedir. Çalışmanın konusunu Türkçeye çevrilen Kobo Abe’nin Başkasının Yüzü (2018) ve Osamu Dazai’ın İnsanlığımı Yitirirken (2022) adlı romanları teşkil etmektedir. Söz konusu romanlar Japon edebiyatına olan ilginin örnekleri olarak değerlendirilebilir. Bu çalışmada Başkasının Yüzü ve İnsanlığımı Yitirirken isimli romanlarda başkişilerin benlik algıları ve yaşadıkları neticesinde kişiliklerinde meydana gelen değişimler incelenerek onların toplumla olan bağlarının kopma sebepleri ve süreçleri açıklanmıştır. Konu belirlenirken söz konusu yazarların birbirine yakın dönemlerde yaşamış ve aynı toplumun kültürüne, yaşantısına vâkıf ve o toplumun, kültürün birer parçası olması tercih edilmiştir. Bu sayede günümüz insanının da karşılaştığı durumlardan olan benlik/kişilik algısı ve kendine/topluma yabancılaşma hususları iki farklı yazar ve roman üzerinden mukayeseli bir şekilde ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmada betimsel analiz yapılmış, psikoloji alanı başta olmak üzere diğer disiplinlerin kaynaklarından da yararlanılarak edebî bir tür olan romanın insan-toplum ilişkisini yansıtan yönüyle tahliller yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Japon edebiyatı, yabancılaşma, benlik algısı, Osamu Dazai, Kobo Abe, İnsanlığımı Yitirirken, Başkasının Yüzü.

Two Milestones of Japanese Literature: Self-Perception and Alienation in The Novels The Face of Another and No Longer Human

Öz

Kaynakça

• Abe, Kobe. Başkasının Yüzü. Çeviren Barış Bayıksel, Monokl Edebiyat, 2018.
• Aydın, Ayhan. Eğitim Psikolojisi. Tek Ağaç Eylül Yayıncılık, 2007.
• Çağbayır, Yaşar. Ötüken Türkçe Sözlük. Ötüken Neşriyat, 2007.
• Chang, Raymond, ve Goldsby, Kennet A. Genel Kimya. Çeviren Recai İnam ve Serpil Aksoy, Palme Yayıncılık, 2014.
• Coşkun, Seyit. “İnsansal Varoluş ve Özün Belirlenimi Olarak Yabancılaşma ve Özgürleşme”. KAYGI, no. 20, 2013, ss. 111-126.
• Coşkun, Yemliha, ve Cüneyt Altay. “Lise Öğrencilerinde Yabancılaşma ve Benlik Algısı İlişkisi”. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, no, 29, 2009, ss. 41-56.
• Çiçek, Nuri. “Franz Kafka’nın Eserlerinde Yabancılaşma Problemi”. Beytul-hikme An International Journal of Philosophy, no, 5(1), 2015, ss. 141-162.
• Dazai, Osamu. İnsanlığımı Yitirirken. Çeviren Peren Ercan, İthaki Yayınları, 2022.
• Duclos, Germian. Benlik Saygısı, Yaşam İçin Bir Pasaport. Çeviren Olcay Kunal, Yapı Kredi Yayınları, 2016.
• Enç, Mitat. Ruhbilim Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları, 1980.
• Gander, Mary. J., ve Harry. W. Gardiner. Çocuk ve Ergen Gelişimi. Çeviren Bekir Onur, Ali Dönmez ve Nermin Celen, İmge Yayınları, 2015.
• Geçtan, Engin. Varoluş ve Psikiyatri. Metis Yayınları, 1990.
• Goffman, Erving. Kamusal Alanda İlişkiler: Toplu Yaşamın Mikro İncelemeleri. Çeviren M. Fatih Karakaya, Heretik Yayınları, 2017.
• Hoy, Anita Woolfolk. Gelişim Psikolojisi. Çeviren Duygu Özen, Kaknüs Yayınları, 2015.
• Jung, Carl. G. Keşfedilmemiş Benlik. Çeviren Canan Ener Sılay, İlhan Yayınları, 2013.
• Jung, Carl. G. Kişiliğin Gelişimi. Çeviren Duygu Olgaç, Pinhan Yayınları, 2015.
• Kâğıtçıbaşı, Çiğdem. Benlik, Aile ve İnsan Gelişimi. Koç Üniversitesi Yayınları, 2012.
• Kato, Şuiçi. Japon Edebiyatı Tarihi. Çeviren Oğuz Baykara, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2012.
• Kızıltan, Güven Savaş. Kişinin Silinen Yüzü Çağımızda Yabancılaşma Sorunu. Metis Yayınları, 1986.
• Özdem, Hicran. Alev Alatlı’nın Or’da Kimse Var Mı? Roman Serisinde Yabancılaşma (Bir Edebiyat Sosyolojisi Çalışması). 2015. Kırıkkale Ü, Yüksek lisans tezi.
• Saydam, Mehmet Bilgin. Deli Dumrul’un Bilinci. Metis Yayınları, 1997.
• Şenses, O. İnan. “Yabancılaşma: Bir Özgürleşme Sorunu”. Fiscaoeconomia, no 1(2), 2017, ss. 60-72.
• Taylor, Shelley. E. vd. Sosyal Psikoloji. Çeviren Ali Dönmez, İmge Kitabevi Yayınları, 2015.
• https://en.wikipedia.org/wiki/Kobo_Abe. Erişim tarihi: 07.09.2023.
• https://thinpo.com/osamu-dazai-kimdir-eserleri-ve-hayati/. Erişim tarihi: 07.08.2023.