İlkokullarda Okul İklimi İle Okul Etkililiği Arasındaki lişki

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 4, 1 - 12, 02.08.2016

Taha Şenel Bekir Buluç

Öz

 

Bu araştırmanın amacı ilkokulların iklimleriyle ilkokulların etkililik düzeyleri arasındaki ilişkiyi öğretmenlerin algılarına göre belirlemektir. Çalışma betimsel türde tasarlanmış olup ilişkisel ve nedensel araştırma modelindedir. Araştırmada örneklem seçiminde seçkisiz oranlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda Sakarya ili Adapazarı ilçesinde bulunan okul ve öğretmen sayısına göre oranlamaya gidilerek toplamda 21 ilköğretim okulu ve 2013-2014 eğitim öğretim yılında bu okullarda görev yapan 400 öğretmen, örneklem grubunu oluşturmuştur. Araştırmada ilkokullardaki okul iklimlerini belirleyebilmek amacıyla Hoy, Tarter ve Kottkamp' ın (1991) ilkokullar için geliştirdikleri ''Örgütsel İklim Betimleme Anketi'' (OCDQ-RE), okulların etkililik düzeylerini belirlemek için ise Hoy’un (2009) hazırladığı ''Okul Etkililiği'' (School Effectiveness İndex) anketi kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistik yöntemlerinden aritmetik ortalama ( ), standart sapma (s), yüzde (%) işlemleri ile Pearson Moments çift yönlü korelasyon analizi ve çoklu regresyon analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre örneklem grubundaki öğretmenlerin cevapları doğrultusunda okul iklimine ilişkin en çok mesleki öğretmen davranışlarını sergiledikleri görülmüştür. Genel olarak okul iklimi ile okul etkililiği arasında pozitif yönde, orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki vardır. Bulgular öğretmenlerin öğretmenlerin okul etkililiğine ilişkin algılarının ''Katılıyorum'' düzeyinde  olduğunu göstermektedir. Araştırmanın bulgularına göre okul iklimi okul etkililiğini yordamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Okul İklimi, Okul Etkililiği

Kaynakça

• Hoy, W. (2003). School climate. J.W. Guthrie (Ed.), Encyclopedia of education içinde,New York : Thompson Gate.
• Arslan, H., Satıcı, A., M. Kuru. (2007). Resmi ve özel ilköğretim okullarının kültür ve etkililik düzeylerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 51, 371-394.
• Brady, L. (1984). Principal behaviour and curriculum decision making the relationship between organizational climate and methods of curriculum decision making. Journal of Educational Administration,22(1),15-23.
• Hoy, W.K., Tarter, J.C., Kottkamp, R. B. (1991). Open schools/ healthy schools: measuring organizational climate.
• Gonder, P. (1994).Improving school climate & culture. AASA Critical Copyright.American Association of School Administrator.
• Pashiardis, G. (2000). Scool climate in elemantary and secondary schools: vievs of cypriot principals and teachers. International Journal Of Educational Management, 14(5), 224-237.
• Mendel, C. M., Watson, R. L. and Macgregor, C. J. (2002). A study of leadership behaviors of elementary principals compared with school climate. Southern Regional Council for Educational Administration.
• Oyentunji, C. O. (2006). The relationship between leadership style and school climate in Botswana secondary schools. Doktora Tezi. Unıversity Of South Africa.
• Cohen, J. (2007). Evaluating and improving school climate: creating a climate for learning. Independent School Magazine
• Gordon, R., Preble, B. (2011). Transforming school climate and learning beyond bullying and compliance. Corwin books.
• Ekşi, F. (2006). Rehber öğretmenlerin okul iklimi algıları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkisi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Arıman, F. (2007). İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin zorbalık eğilimleri ile okul iklimi algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Omay, H. (2008). İlköğretim okulları öğrencilerinin okul iklimi algıları ile saldırganlık ölçeği puanları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Taşkıran, A. (2008). Meslek lisesi öğrencilerinin okul iklimi algıları ile mesleki olgunluk düzeyleri arasındaki ilişki.Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karataş, S. (2008). Okul Müdürlerinin Etkililiği ve Okul İklimi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karacaoğlu, İ. (2008). İlköğretim okullarında görev yapmakta olan öğretmenlerin okul iklimi algıları ile kaynaştırmaya ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Doğan, S. (2011). Genel lise öğrencilerinin algılarına göre okul tahripçiliği ile okul iklimi arasındaki ilişki. DoktoraTezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Mansuroğlu, Ç. D. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin etik davranışları ile okul iklimi ilişkisinin incelenmesi.Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Scheerens, J., Creemers, B. (1996). School effectiveness in the Netherlands: the modest influence of a research programme, School Effectiveness and School Improvement, 7(2), 181-195.
• Stringfield, S., Herman, R. (1996). Assessment of the state of school effectiveness research in the United States of America', in School Effectiveness and School Improvement, 7(2), 159-180.
• Reynolds, D., Sammons, P., Stoll, L., Barber, M., Hillman, J. (1996). School effectiveness and school improvement in the United Kingdom. School Effectiveness and School Improvement, 7(2),133-158.
• Scheerens, J., Bosker, R., Creemers, B. (2001). Time for self-criticism: on the viability of school effectiveness research,School Effectiveness and School Improvement, 12(1), 131-157.
• Doran, J. (2004). Effective school characteristic and student achievement correlates as perceived by teachers in american style international schools.Doktora Tezi.University of Central Florida Orlando, Florida.
• Mohiemang, I. (2008). Effective schools and learners' achievement in Botswana secondary schools: an education management perspective.Doktora Tezi. University of South Africa.
• Balcı , A. (1995). Etkili okul.Ankara: Erek Ofset.
• Şişman, M. (2013). Eğitimde mükemmellik anlayışı- etkili okullar. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Yılmaz, V. (2006). İlköğretim okullarının etkili okul özelliklerine sahip olma düzeyleri.Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baykal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Oral, Ş. (2005). İlköğretim okullarının etkili okul kavramı açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
• Yılmaz, A. (2006). İlköğretim okullarında etkililik sağlanması için öğretmenlerin ailelerinden beklentileri. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Ayık, A. (2007). İlköğretim okullarında oluşturulan okul kültürü ile okulların etkililiği arasındaki ilişki. Doktora Tezi,
• Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Çobanoğlu, F. (2008). İlköğretim okullarında örgütsel kimlik ve örgütsel etkililik. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Türker, Y. (2010). İlköğretim okullarının etkililik düzeyleri ile örgüt sağlığı arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Alanoğlu, M. (2014). Ortaöğretim kurumlarının örgütsel öğrenme düzeylerinin okul etkililiği ve örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Başaran, İ.E. (2000). Eğitim yönetimi: nitelikli okul. Ankara: Feryal Matbaası
• Buluç, B. (2013). Örgüt kültürü ve iklimi. Servet Özdemir (Ed.), Eğitim yönetiminde kuram ve uygulama içinde (s. 101-128). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çelik, V. (2012). Okul yönetimi ve kültürü. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Sammons, P., Hillman, J., Mortimore, P. (1995). Key characteristics of effective schools: a review of school effectiveness research.University of London.
• Balcı, A. (2011). Etkili okul ve okul geliştirme kuram uygulama ve araştırma. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Hoy, W. K. (2009). School effectiveness index.
• Çınkır, Ş., & Çetin, S. K. (2010). Öğretmenlerin okullarda mesleki çalışma ilişkileri hakkındaki görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 16(3), 353-371
• Aka, F. A. (2014). Okul iklimi ile öğretmen öz yeterliliği ilişkisine yönelik öğretmen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.