TÜRK YAPI MALZEMESİ SEKTÖRÜ İÇİN GELİŞTİRİLEN YAŞAM DÖNGÜSÜ ETKİ DEĞERLENDİRME MODELİNİN SINANMASI

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: 2, 65 - 76, 01.06.2017

Saniye Karaman Öztaş Leyla Tanaçan

Öz

 Dünyada hızlı nüfus artışı sonucunda çevre kirliliğinin giderek artması ve doğal kaynakların hızla tüketilmesi, yapım sektöründe “sürdürülebilir yapılar” konusunu önemli hale getirmektedir. Sürdürülebilir yapılar ile kaynakların verimli kullanılması, doğaya olan salımların azaltılması, atıkların azaltılması, iç mekân hava kalitesinin artırılması mümkün olmaktadır. Yapı malzemelerinin çevresel özelliklerinin değerlendirilmesi ise, çevreye duyarlı yapı malzemelerinin seçilmesini, sürdürülebilir yapıların üretilmesini sağlamaktadır. 

Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (YDD), bir ürün ya da hizmetin tüm yaşam döngüsü içinde çevresel etkilerini değerlendirmede yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Yaşam Döngüsü Etki Değerlendirmesi (YDED), çevresel etkilerin nicel olarak hesaplandığı YDD yönteminin üçüncü evresidir. Bu evre; bileşenlerindeki belirsizliklerinden, mevcut modeller arasındaki yaklaşım farklılıklarından dolayı YDD yönteminin en zayıf fakat en önemli bölümlerindendir. Çevresel etki değerlendirilmesinde yerel faktörler etkili olmaktadır. Bu nedenle ülkeler kendi çevresel durumlarını yansıtan YDED modelleri geliştirmektedir. 

Türkiye’de YDD konusunda yapılan çalışmalar sınırlı sayıdadır. Yerel çevresel sonuçların elde edilebilmesi amacıyla Türk yapı malzemesi sektörü için YDED modelinin geliştirilmesi önemlidir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye için geliştirilen YDED modelinin (YDED- TR) genleştirilmiş polistiren köpük ile (EPS) sınanmasıdır. Bu çalışma sonucunda, Türkiye yapı malzemesi sektörü için geliştirilen YDED- TR modeli değerlendirilmiş, modelin kullanılmasını kısıtlayan Türkiye için gerekli çevresel veri eksikliği belirlenmiş ve yerel faktörlerin YDED evresi için önemi vurgulanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

YDED, Yapı Malzemeleri, Türkiye

Kaynakça

• H. A. Udo de Haes, O. Jolliet, “How Does ISO / IDIS 14042 on Life Cycle İmpact Assessment Accommodate Current Best Available Practice”, The International Journal of Life Cycle Assessment, 4 (2), sayfa 75 – 80, 1999.