Elazığ İlinde Yetiştirilen Bazı Yerli Üzüm Çeşitlerinde Verim ve Kalite Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 25 - 30, 30.04.2017

Nurhan Keskin

Öz

Bu çalışmada, Elazığ ilinde yetiştirilen bazı yerli üzüm çeşitleri (Köhnü, Şilfoni, Ağın Beyazı, Kırmızı) ile bu çeşitlerin verim ve kalite (salkım ağırlığı, tane eni, tane boyu, tane ağırlığı pH, titre edilebilir asit, suda çözünebilir kuru madde) özellikleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, 2014 ve 2015 bağ bozumu döneminde omcalardan rastgele alınan salkımlarda, üzerinde durulan özellikler için laboratuvar koşullarında gerekli ölçüm ve analizler yapılmıştır. İlişkileri iki boyutlu uzayda göstermek amacıyla elde edilen veriler "Çoklu Faktör Analizi" ile analiz edilmiştir. Çoklu Faktör Analizi sonuçlarına göre; birinci ve ikinci faktörler için varyans açıklama oranları sırasıyla % 54.64 ve % 30.71 olarak bulunurken, toplam açıklanabilen varyans oranı % 85.35 olarak gerçekleşmiştir. Ele alınan verim ve kalite özellikleri için birinci boyuta göre Köhnü ve Şilfoni çeşitleri salkım ağrılığı dışındaki diğer özellikler ile pozitif ilişkili bulunurken, Ağın Beyazı ve Kırmızı çeşitleri ise aynı boyuta göre sadece salkım ağırlığı ile pozitif ilişkili bulunmuştur. Yaklaşık % 31 oranında varyansı açıklayan ikinci boyuta göre ise Şilfoni ve Kırmızı çeşitleri diğer iki çeşit ile farklı bölgelerde yer almıştır. Yine bu boyuta göre; pH, SÇKM ve tane boyu özellikleri diğer özellikler ile negatif korelasyonlu bulunmuştur. Sonuç olarak; çeşitler ile verim ve kalite özellikleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesinin, yetiştiricilik açısından önemli olduğu ve bu ilişkileri belirlemede Çoklu Faktör Analizi’nin kullanılabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Çoklu Faktör Analizi, Kalite ve verim özellikleri, Vitis vinifera L.

Kaynakça

• Abdi, H., Williams, LJ., Valentin, D., 2013. Multiple factor analysis: principal component analysis for multitable and multiblock data sets. Wiley Interdisciplinary Reviews: Computational Statistics,5: 149-179.
• Adak, N., Pekmezci, M., 2012. Topraksız çilek yetiştiriciliğinde fide tipi ve yetiştirme ortamının meyve kalitesi üzerine etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49(2): 135-142.
• Anonymous, 2013. Addinsoft, XLstat, Leading data analysis and statistical solution for Microsoft Excel, Addinsoft SRL.
• Batu,A., Demirdöven, A., 2010. Modifiye atmosferde paketleme ve soğukta depolamanın elmanın duyusal kalitesi üzerine etkileri.YYÜ Tarım Bilimleri Dergisi, 20(2): 58-67.
• Çelik,H., 2006. Üzüm Çeşit Kataloğu. Sunfidan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi:3, Ankara.
• Escofier, B., Pagès, J., 1994. Multiple factor analysis (AFMULT package). Computational Statistics and Data Analysis, 18(1): 121-140.
• Fatahi, R., Ebadi, A., Vezvaei, A., Zamani, Z., 2004. Relationship among quantitative and qualitative characters in 90 grapevine (Vitis vinifera) cultivars. Acta Hortculture, 640: 275-282. Kamiloğlu, Ö., Üstün, D., 2014. Bazı şaraplık üzüm çeşitlerinin hasat sonrası kalite özellikleri.Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(3): 361-368.
• Kasimatis, A.H., Vilas, E.P, Swanson, F.H. and Baranek, P.P., 1977. Relationship of soluble solids and berry weight to airstreams grades of natural Thompson Seedless raisins. American Journal of Enolology and Viticulture, 28: 8- 15.
• Morand, E., Pages, J., 2006. Procrustes multiple factor analysis to analyse the overall perception of food products. Food Quality and Preference, 17: 36-42.
• Pagès, J., 2004. Multiple factor analysis: main features and application to sensory data. Revista Colombiana de Estadistica, 27(1): 1-26.
• Pagès, J., 2005. Collection and alaysis of perceived product inter-distances using multiple factor analysis: Application to study of 10 white wines from Loire Valley. Food Quality and Preference, 16: 642-649.
• Yücel, N., 2015. Bir Şehir: Elazığ, Bir Sektör: Bağcılık, Bir Ürün: Öküzgözü Üzümü, Bir Marka: Elazığ Şarabı. Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi, 2(1): 77-110.