Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Alternatif Havalimanı Konumlarının Belirlenmesi; Ankara Örneği

Yıl 2022, , 87 - 96, 25.12.2022

Doğa Fidan , Ali Ulvi

https://doi.org/10.56130/tucbis.1203136

Cited By: 1

Öz

Havayolu modern dünyanın vazgeçilmez ulaşım yollarından biridir. Sağladığı güvenilirlik ve hızla beraber, insan ve kargo taşımacılığıyla ülkenin ve yerelin kalkınmasında büyük rol oynamaktadır. Günden güne artan talep doğrultusunda mevcut havalimanları ihtiyaçları karşılamakta yetersiz kalmakta bu da yeni havalimanlarının inşasını getirmektedir. İnşa edilecek havalimanlarının konumlandırılmasında birçok kriter etkili olmaktadır. Bu kriterlerin birlikte değerlendirilmesi ve önem derecelerine göre kıyaslaması çok kriterli karar verme yöntemleri kapsamında gerçekleşmektedir. Analitik hiyerarşi süreci (AHP) çok kriterli karar verme yöntemlerinden biridir. Problemin çözülmesinde etkili olan kriterlerin ikili olarak karşılaştırılmasına ve bir hiyerarşik yapıda düzenlenmesine dayanmaktadır. Coğrafi bilgi sistemleri, (CBS) analiz, depolama, veri yönetimi, görselleştirme ve karar verme stratejilerinin geliştirilmesinde etkili bir yöntemdir. Aynı zamanda farklı yöntemlerle sağladığı uyum ile hızlı ve kullanışlıdır. Bu çalışmada inşa edilecek havalimanı için en elverişli konumun belirlenmesinde CBS ve AHP yöntemleri kullanılmıştır. Sürdürülebilir bir sonuç elde etmek amacıyla belirlenen teknik kriterlere çevresel ve kültürel kriterler de dâhil edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Havalimanı, AHS, CBS, Sürdürülebilirlik, Airport

Teşekkür

Bu çalışmada sağladıkları karşılıksız veri için Ankara Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığına teşekkür ederiz.

Determination of Alternative Airport Locations with Geographic Information Systems and Multi-Criteria Decision-Making Methods; Ankara Example

Öz

The airline is one of the indispensable means of transportation in the modern world. Along with the reliability and speed it provides, it plays a big role in the development of the country and the locality of human and cargo transportation. Due to the increasing demands day by day, the existing airports cannot meet the needs, and this situation brings the construction of new airports. Many criteria are effective in the positioning of the airports to be built. Evaluation of these criteria as a whole and comparison according to their importance takes place within the scope of multi-criteria decision-making methods. Analytical hierarchy process (AHP) is one of the multi-criteria decision making methods. It is based on the pairwise comparison of the criteria that are effective in solving the problem and their arrangement in a hierarchical structure. Geographic information systems (GIS) analysis is an effective method for developing storage data management, visualization and decision-making strategies. At the same time, it is fast and convenient thanks to its compatibility with different methods. In this study, GIS and AHP methods were used to determine the most suitable location for the airport to be built. In order to achieve a sustainable result, environmental and cultural criteria are also included in the technical criteria determined.

Anahtar Kelimeler

Airport, AHP, GIS, Sustainability

Kaynakça

• Avcı Z U & Kuşak L (2010). Mekânsal Planlamada Yeni Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Tekniklerinin Kullanımı. TUJK’2010 Mekânsal Planlamada Jeodezi Sempozyumu, İzmir, Türkiye.
• Badi I, Alosta A, Elmansouri O, Abdulshahed A & Elsharief S (2022). An Application of a Novel Grey-CODAS Method to the Selection of Hub Airport in North Africa. Decision Making: Applications in Management and Engineering, 6(1), 18-33. https://doi.org/10.31181/dmame0313052022i
• Cheng E W, Li H & Yu L (2007). A GIS Approach to Shopping Mall Location Selection, Building And Environment, 42(2), 884-892. https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2005.10.010
• Clarke K C (1986). Advances in Geographic İnformation Systems. Computers, Environment and Urban Systems, 10(3-4), 175-184. https://doi.org/10.1016/0198-9715(86)90006-2
• Çelik D S (2017). Havayolu Taşımacılığı Endüstrisi ve Ekonomik Etkileri, The Journal Of International Scientific Researchs, 2(8), 82-89. https://doi.org/10.23834/isrjournal.350019
• Çoruhlu Y E & Çelik M Ö (2022). Protected Area Geographical Management Model From Design to Implementation for Specially Protected Environment Area. Land Use Policy, 122, 106357. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2022.106357
• Devlet Hava Meydanları Genel Müdürlüğü (2022). [Erişim Tarihi: 02.11.2022]. https://www.dhmi.gov.tr/
• Erkan T E & Elsharida W M (2019). Overview of Airport Location Selection Methods. International Journal Of Applied Engineering Research, 14(7), 1613-1618.
• Erkan T E & Elsharida W M (2020). Combining AHP and ROC with GIS for Airport Site Selection: A Case Study in Libya. ISPRS International Journal of Geo-Information, 9(5), 312. https://doi.org/10.3390/ijgi9050312
• Ertunç E & Çay T (2020). Havaalanı Yer Seçiminde Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) Kullanımı. Konya Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8(2), 200-210. https://doi.org/10.36306/konjes.590605
• Fidan D & Fidan Ş (2021). Yersel Lazer Tarama Teknolojileriyle Oluşturulan 3B Modellerin Akıllı Kent Uygulamalarında Kullanımı: Mersin Süslü Çeşme Örneği. Türkiye Lidar Dergisi, 3(2), 48-57. https://doi.org/10.51946/melid.1021819
• Fidan D, Oruç M E, Hamal S N G & Fidan Ş (2022). Tersine Mühendislik Uygulamalarında Yersel Lazer Tarayıcıların Kullanım Olanaklarının Araştırılması; Klasik Otomobiller Örneği. Türkiye Lidar Dergisi, 4(1), 1-10. https://doi.org/10.51946/melid.1109529
• Fidan Ş, Karabacak A & Ünel F B (2021). Kent Çekim Merkezlerindeki Yoğunluğun Kent Dışı Alanlara Aktarılması için Alışveriş Merkezi Geliştirme Örneği: Mersin İli, Mezitli İlçesi, Esenbağlar Mahallesi. Türkiye Arazi Yönetimi Dergisi, 3(1), 32-39. https://doi.org/10.51765/tayod.902378
• Janic, M & Reggiani A (2002). An application of the Multiple Criteria Decision Making (MCDM) Analysis to the Selection of a New Hub Airport. European Journal of Transport and Infrastructure Research, 2(2/3).
• Li W, Batty M & Goodchild M F (2020). Real-time GIS for Smart Cities. International Journal of Geographical Information Science, 34(2), 311-324. https://doi.org/10.1080/13658816.2019.1673397
• Malczewski J (1999). GIS and Multicriteria Decision Analysis. John Wiley & Sons, ISBN: 978-0-471-32944-2.
• Palczewskia K & Salabun W (2019). Influence of Various Normalization Methods in PROMETHEE II: An Empirical Study on the Selection of the Airport Location. Procedia Computer Science, 159, 2051-2060. https://doi.org/10.1016/j.procs.2019.09.378
• Russu A (2021). Airport Site Selection Using Multiple-Criteria Decision Analysis-The Case of New Lisbon Airport, Master’s Thesis, Nova School of Business and Economics, Lisbon, 68 p.
• Saaty T L (1980). The Analytical Hierarchy Process, Planning, Priority, Resource Allocation. RWS Publications, USA.
• Saaty T L (2008). Decision Making With the Analytic Hierarchy Process. International Journal of Services Sciences, 1(1), 83-98. https://doi.org/10.1504/IJSSCI.2008.017590
• Sennaroglu B & Celebi G V (2018). A Military Airport Location Selection by AHP İntegrated PROMETHEE And VIKOR Methods. Transportation Research Part D: Transport And Environment, 59, 160-173. https://doi.org/10.1016/j.trd.2017.12.022
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (1987). Havaalanı Planlama Kılavuzu, Master Planlama.
• Tona A U, Demir V, Kuşak L & Yakar M (2022). Su Kaynakları Mühendisliğinde CBS’nin Kullanımı, Türkiye Coğrafi Bilgi Sistemleri Dergisi, 4(1), 23-33. https://doi.org/10.56130/tucbis.993807
• Turan F & Turan S K (2008). Havaalanlarının Sosyal Etkileri: Sabiha Gökçen Havaalanı Örneği. Anlara Üniversitesi, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi, 5, 161-166.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2021) [Erişim Tarihi: 02.11.2022], https://data.tuik.gov.tr/
• Yakar M & Fidan Ş (2019). Topografya, Atlas Akademi, ISBN 978-605-7839-21-3, Konya.