CBS Temelli Hücresel Özişleme Yaklaşımı ile Kentsel Büyüme Simülasyonu: Afyonkarahisar Örneği

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 26 - 36, 01.06.2020

Cihan Uysal Mustafa Uysal Murat Uysal

Öz

Dünya nüfusunun hızla artması ve doğal kaynaklar üzerinde yanlış arazi kullanımları küresel bir problem haline gelmiştir. Ülkelerin ekonomik büyümelerinin temeli, doğal kaynaklarının kullanımı ile doğrudan ilgilidir ve doğal kaynaklar dinamik özelliktedirler, bu yüzden sürekli izlenilmeleri gerekmektedir. Geçmişe dönük veriler kullanılarak yapılan analizlerin yanı sıra kentlerin gelecekteki büyümelerini çevresel şartlara göre yönlendirebilmek ve kontrol altına alabilmek kentlerin geleceği açısından oldukça önemlidir.

Bu çalışmanın amacı; hücresel bir özişleme yaklaşımı olan piksel tabanlı SLEUTH modeli ile Afyonkarahisar kentsel gelişiminin 2030 yılına kadarki simülasyonunu gerçekleştirmektir. Bu amaçla iki farklı büyüme senaryosu geliştirilmiştir: Her iki senaryo için de 2012 yılından başlayan 2030 yılında sonlanan simülasyon üretilmiştir. Birinci senaryoda, çevresel açıdan önemli alanlara yönelik yüksek koruma sağlanmazken ikinci senaryoda tarım, orman ve mera gibi alanlar koruma altına alınmıştır. Ayrıca simülasyon sonuçları, 2019 yılına ait Landsat görüntüsünden elde edilmiş kontrollü sınıflandırma sonucuyla karşılaştırılmıştır. Sonuçlar karşılaştırıldığında simülasyon sonuçlarının büyük ölçüde gerçeğe yakın değerler oluşturduğu göze çarpmaktadır. Çalışmanın genel sonucu olarak, mevcut büyüme senaryosu ile kent gelişimi 2011’den 2030’a kadar 3115 hektar artacağı, bu artış ile doğal alanların 2300 ha’nın yok olacağı görülmektedir. Kontrollü büyüme senaryosu ile 2000 ha doğal alanın kentleşmeden korunabileceği, şehrin sosyal ve ekonomik yönden öneme sahip doğal kaynaklar üzerinde yanlış arazi kullanımlarının önüne geçilebileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Afyonkarahisar, CBS, Kentsel Modelleme, Simülasyon, Sleuth Model, Uzaktan Algılama

Kaynakça

• Afyonkarahisar Belediyesi, 2016. Akın, A., Berberoğlu, S., 2012, Farklı Politikalar Doğrultusunda Adana Kentsel Gelişimimin Modellenmesi. IV. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu (UZAL -CBS 2012), Zonguldak.
• Akın, A., Berberoğlu, S., 2016, Modelleme Çalışmalarında Kalibrasyonun Etkisi:Sleuth Modeli Örneği, VI. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu (UZAL -CBS 2016), Adana.
• Ayazlı, İ.E., Batuk, Fatmagül., Demir, Hülya., 2011, Kentsel Yayılma Simülasyon Modelleri Ve Hücresel Otomat. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 13. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara.
• Chambell, S., 1996, Green Cities, Growing Cities, Just Cities?: Urban Planning and the Contradictions of Sustainable Development. Journal of the American Planning Association 63.3
• Foody, G. M., 2002, Status of land cover classification accuracy assessment." Remote Sensing of Environment 80: 185-201.
• Gigalopolis Project,Urban and Land Cover Modeling. http://www.ncgia.ucsb.edu/projects/gig/ (Erişim tarihi: 10/12/2018)
• Grossman, W., Eberhardt, S., 1993, Geographical information systems and dynamic modeling - potentials of a new approach. In M. Fischer and P. Nijkamp (eds.) 141 Geographic information systems, spatial modelling and policy evaluation. New York: Springer-Verlag. pp. 167-180.
• Meaille, R., Ward, L., 1990, Using geographical information systems and satellite imagery within a numarical simulation of regional urban growth. International Journal of Geographical Information Systems, 4, 445-456.
• Oğuz, H., 2004, Modeling urban growth and land use/land cover change in the Houston metropolitan area from 2002-2030. PhD Thesis. Texas A&M University.
• Oğuz, H., Klein, A.G., Srinivasan, R. (2007) “Using the sleuth urban growth model to simulate the impacts of future policy scenarious on urban land use in the Houston-Galveston-Brazoria CMSA”, Research Journal of Social Sciences, 2, 72- 82.
• Stalker, P., 2000, Handbook of World. Oxford University Press. New York.
• Şevik, Ö., 2006, Application of SLEUTH model in Antalya. Master Thesis. Middle East Technical University.
• Tanrıöver, A.A., 2011, Adana Kentsel Gelişiminin Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Kullanılarak Modellenmesi, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• TÜİK, 2009, (Türkiye İstatistik Kurumu) İl ve ilçe nüfus göstergeleri.
• Uysal, C., Maktav, D. and Small C. (2018) "Mapping Urban Growth and Its Relation to Seismic Hazards in Istanbul". Journal of the Indian Society of Remote Sensing (JISRS), 46: 1307, https://doi.org/10.1007/s12524-018-0799-6.