Tarihi Yerleşim Alanlarının Yersel Fotogrametrik Yöntem ile 3B Modellenmesi: Zeynel Bey Türbesi Örneği

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 6, 01.06.2020

Aycan Murat Marangoz Mihraç Özen

Öz

Birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış olan ülkemiz toprakları üzerinde, çok sayıda kültürel ve tarihi miras yer almaktadır. Kültür varlıklarının yüzlerce yıllık bilgi birikiminin sonraki nesillere aktarılması önem arz ettiğinden, dokümantasyonu ve korunması vazgeçilmez unsurlardandır. Bu noktada yersel fotogrametri tekniği, özellikle arkeolojik eserlerin dokümantasyonunda ve bu eserlerin 3B (Üç Boyutlu) modellerinin üretilmesinde sıklıkla kullanılan yöntemlerden biridir. Bu çalışmada; Türkiye’de yeni konumuna taşınan ilk yapı olması ve üzerinde fazlaca detay bulunması sebebiyle; Batman İli, Merkez İlçesi, Kesmeköprü Köyü sınırlarında bulunan tarihi Zeynel Bey Türbesi model alanı olarak seçilmiştir. Türbenin yersel fotoğrafları alınarak, 3B görselleştirilmiş güncel modelleme çalışmaları ve Google Earth ortamına aktarılmasına yönelik yaklaşımlar ilgili yazılımlarda uygulanarak 3B modeli oluşturulmuştur. Çalışma sonucunda, kültürel miras ve varlıkların korunması ile sonraki nesillere aktarılması için yapılan belgeleme çalışmalarında yersel fotogrametrik yöntemlerin kullanılması, bu alanda yapılan işlere doğruluk, hız, maliyet ve ürün çeşitliliği anlamında büyük bir avantaj sağladığı görülmüştür. Ayrıca, elde edilen sayısal sonuç ve modeller, farklı disiplinlere de çözüm sunabilecek şekilde restorasyon çalışmalarında altlık olarak kullanılabilecek ve ilgili yapının turizm açısından tanıtılabilmesi için bir Bilgi Sistemi oluşturulmasında kullanılabilecektir.

Anahtar Kelimeler

3B Modelleme, İnternet tabanlı CBS, Fotogrametri, DSİ 16. Bölge Müdürlüğü, Zeynel Bey Türbesi

Kaynakça

• Alkış, Z. (2003). 3 Boyutlu Modelleme Dersi Lisansüstü Ders Notları, İstanbul.
• Asri, İ., Çorumluoğlu, Ö. (2007). Büyük Objelerde Tarihi Dokümantasyon ve Tanıtım Amaçlı Gpssit Destekli Digital Fotogrametrik 3B Modelleme. TUFUAB IV. Teknik Sempozyumu, İstanbul.
• Demirkesen, A.C., Özlüdemir, M.T., Demir, H.M. (2005). Kapadokya Örneğinde Tarihi ve Kültürel Mirasın Korunması ve Bu İşlemlerde Harita Mühendislerinin Yetki ve Sorumlulukları. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara.
• Marangoz, A.M. (2002). Sayısal Kameralarla Tarihsel Yapıların Rölevelerinin Çıkarılması Olanakları, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ), Fen Bilimleri Enstitüsü, Uzaktan Algılama ve CBS Programı, İstanbul.
• Saygın, Ö., Tarhan, Ç., Çevikayak, M., Karataş, C., Balcıoğlu, B., Tekcan, O., Mat, M., Ergin, E., Kundakçı, E., Sarı, M., Altıntaş, E.C. (2005) Cbs Tabanlı Üç Boyutlu Kampüs Modelleme: İYTE Örneği., İzmir.
• Taşdemir, Ş., Özkan, İ. A. (2019), An Approach For Estimation of Cow Weight Depending On Photogrammetric Body Dimensions, International Journal of Engineering and Geosciences (IJEG), Vol; 4, Issue;1, pp. 036-044, February, 2019, ISSN 2548-0960, Turkey.
• Ulvi, A., Yiğit, A. S. (2019), Kültürel Mirasın Dijital Dokümantasyonu: Taşkent Sultan Çeşmesinin Fotogrametrik Teknikler Kullanarak 3B Modelinin Yapılması, Türkiye Fotogrametri Dergisi, Yıl 2019, Cilt 1 , Sayı 1, Sayfalar 1 – 6.
• Yakar, M., Yılmaz, H.M. (2008). Kültürel Miraslardan Tarihi Horozluhan’ın Fotogrametrik Rölöve Çalışması ve 3 Boyutlu Modellenmesi. S.Ü. Müh.- Mim. Fak. Dergisi C.23 s.2: 25-33.
• Yakar, M. (2015). Sahip Ata Külliyesi Rölöve Örneği. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara.
• Yakar, M., Doğan, Y. (2018), GIS and Three-Dimensional Modeling for Cultural Herıtages, International Journal of Engineering and Geosciences (IJEG), Vol; 3; Issue; 2, pp. 050-055, June, 2018, ISSN 2548-0960, Turkey.