A RESEARH ON SPACE DESIGN IN UNDERGROUND SUBWAY STATIONS

Yıl 2017, Cilt 18, Sayı 1, 1 - 16, 15.06.2017

Didem Aktop Maden Erkan Avlar

Öz

Urban rail systems from public transport systems are preferred especially in metropolitan cities. Intensive construction on the ground, problems of expropriation and inadequate transportation network caused the rail systems to be taken underground. Subways, that provide solutions to time and space insufficiency, metropolis’s biggest problem in transportation, moves on a special route and special structures are used in this system. Underground subway stations are closed structures that are not related to the surface apart from the entrance at certain points. During the journey, users are disconnected from the city. Plans of subway stations are often complicated, reaching the subway and travelling requires walking in long and complicated circulation spaces. If a comfortable and safe environment is not provided for this space design, the environmental conditions can cause physical and psychological disadvantages on the journey passengers. These disadvantages can be prevented or reduced by effective design based on spatial design rules. In the study, firstly, preliminary design rules for underground subway stations are examined, then the design rules of station entrance, vertical circulation elements, ticket hall, platform and auxiliary spaces are evaluated with examples from a wide perspective to contribute to the design process.

Anahtar Kelimeler

subway, underground subway station, passenger areas, space design rules

YER ALTI METRO İSTASYONLARINDA MEKAN TASARIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Toplu taşıma sistemlerinden kent içi raylı sistemler, özellikle metropol niteliği kazanmış büyük kentlerde tercih edilmektedir. Yer üstündeki yoğun yapılaşma, kamulaştırma sorunları ve yetersiz ulaşım ağı, raylı sistemlerin yer altına alınmasına neden olmuştur. Metropollerin ulaşımdaki en büyük sorunu olan zaman ve mekan yetersizliğine çözüm sunan metrolar, özel bir güzergah üzerinde hareket etmekte ve bu sistemde özel istasyon yapıları kullanılmaktadır. Yer altı metro istasyonları, belirli noktalarda bulunan giriş yapıları dışında yüzeyle ilişkisi olmayan kapalı yapılardır. Yolculuk sırasında kullanıcıların kentle ilişkisi kopmaktadır. İstasyon yapılarının planları çoğu zaman karışıktır, metroya ulaşıp yolculuk yapmak, uzun ve karmaşık dolaşım alanlarında yürümeyi gerektirir. Bu mekansal kurguda rahat ve güvenli bir kullanım ortamı sağlanmadığında, ortam koşulları yolcularda fiziksel ve psikolojik olumsuzluklara neden olabilmektedir. Bu olumsuz etkiler, mekansal tasarım kurallarına bağlı etkin tasarım ile engellenebilir ya da azaltılabilir. Çalışmada öncelikle, yer altı metro istasyonları için öncü tasarım kuralları mercek altına alınmakta, daha sonra tasarım sürecine katkı sağlamak için yer altı metro istasyonlarında yer alan istasyon girişi, yatay dolaşım alanları, bilet holü, peron ve yardımcı mekanların tasarım kuralları geniş bir perspektifte örnekleri ile değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

metro, yer altı metro istasyonu, yolculu alanlar, mekan tasarım kuralları

Kaynakça

• 1. Demir, E., Metro Duraklarının Mekânsal Özellikleri ve Kent İmajı Üzerindeki Etkileri: Ankara Kızılay-Batıkent Metro Hattı Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2007).
• 2. Demiryolları Planlama ve Tasarım Teknik Esasları, T.C. Ulaştırma Bakanlığı, Demiryollar Limanlar Havameydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü, Yüksel Proje, Ankara, (2007).
• 3. Edwards, B., The Modern Station, New Approaches to Railway Architecture, Aiden Press Oxford, London, (1997).
• 4. http://fotospublicas.com/paineis-de-led-sao-instalados-na-estacao-se-metro-em-sao-paulo/, Sao Paulo Central Subway Station in Brazil, (Erişim tarihi: 28 Aralık 2016).
• 5. http://images.adsttc.com/media/images/554a/a083/e58e/ce61/f200/00dc/large_jpg/C12_6(2).jpg?1430954101, Warsaw M2 line, (Erişim tarihi: 10 Ocak 2017).
• 6. http://img.fotocommunity.com/pariser-metro-linie-14-3922eac6-a0dc-4c3b-8583-a98889e38d18.jpg?width=1000, Parisier metro, linie 14, (Erişim tarihi: 10 Ocak 2017).
• 7. http://s21.postimg.org/4pfbzmwfb/Wuhan_metro_8.jpg, Wuhan subway metro entrance, (Erişim tarihi : 10 Ocak 2017)
• 8. http://urbantoronto.ca/sites/default/files/images/projects/836/836-2059.jpg, (Erişim tarihi: 19 Ocak 2017)
• 9. http://www.e-architect.co.uk/images/jpgs/rotterdam/wilhelminatunnel_zj060209_2.jpg, Wilhelminaplein metro station, (Erişim tarihi: 10 Ocak 2017).
• 10. http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/HaberResim/21403/_t/2_JPG.JPG, Yapımı biten yaya bağlantı tünelleri pazartesi açılıyor, (Erişim tarihi: 11 Ocak 2017).
• 11. http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=431156&page=90, Russia urban transport compilation, (Erişim tarihi: 28 Aralık 2016).
• 12. http://www.sumit4allphotography.com/wp-content/uploads/2015/05/munich4-015.jpg, Metro stations in Münih, (Erişim tarihi: 28 Aralık 2016).
• 13. http://www.vivireltren.es/2012/03/una-averia-afecta-a-la-circulacion-de-las-lineas-3-y-5-de-metro-valencia/, Metro Valencia, (Erişim tarihi: 28 Aralık 2016).
• 14. https://c2.staticflickr.com/6/5550/10711119366_2976a8853c_b.jpg, Metro Rio de Janerio Copacabana subway, (Erişim tarihi: 10 Ocak 2017).
• 15. https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/564x/5c/06/cb/5c06cb806cb4a4b9fb474038aba7e46c.jpg, What does a subway entrance say about its city?, (Erişim tarihi: 10 Ocak 2017).
• 16. https://temporarilylostdotcom.files.wordpress.com/2013/02/taipei-1-crowded-subway-station.jpg, Taipei crowded subway station, (Erişim tarihi: 28 Aralık 2016).
• 17. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0f/Munich_subway_station_M%C3%BCnchner_Freiheit_2009-12.jpg, Munich u-bahn, (Erişim tarihi: 28 Aralık 2016).
• 18. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/28/U-Bahn-Muenchen_Candidplatz_-_2007-CC-BY-SA_SYNTAXYS-Achim-Lammerts.jpg, Munich U-bahn, (Erişim tarihi: 28 Aralık 2016).
• 19. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6b/MTR_HFC_%285%29.JPG, Chai Wan transport, (Erişim tarihi: 28 Aralık 2016).
• 20. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7e/Metro_de_Lisboa_-_Esta%C3%A7%C3%A3o_Olaias_(8175721609).jpg, Metro de Lisboa, (Erişim tarihi: 28 Aralık 2016).
• 21. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7e/Metro_de_Lisboa_-_Esta%C3%A7%C3%A3o_Olaias_(8175721609).jpg, Downsviwe park station to conncet Spadina subway to go, (Erişim tarihi: 19 Ocak 2017)
• 22. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8e/Canary_Wharf_Tube_Station_-_July_2009.jpg, Canary Wharf tube station, (Erişim tarihi: 28 Aralık 2016).
• 23. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8e/Metro_SPB_Line5_Sportivnaya_Travelator_Tunnel.jpg, Moving walkway, (Erişim tarihi: 28 Aralık 2016).
• 24. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b8/Westminster.tube.station.jubilee.arp.jpg, Webminister tube station, (Erişim tarihi: 28 Aralık 2016).
• 25. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cc/Munich_subway_GBR.jpg, List of Munich U-bahn stations, (Erişim tarihi: 28 Aralık 2016).
• 26. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fa/Metro_Prague_-_Hradcanska_Station.JPG, Metro Prague: Hradcanska station, (Erişim tarihi: 28 Aralık 2016).
• 27. Keskiner, B. S., İstanbul Metro Çıkışlarının Yaya-Taşıt İlişkileri Çerçevesinde Değerlendirilmesi: Kadıköy-Kartal Metro Hattı Örneği, Yüksek Lisans Tezi, İsanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2015).
• 28. Metro Tasarım Kriterleri, T.C. Ulaştırma Bakanlığı Demiryollar Limanlar Havameydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü, Ankara, (2010).
• 29. NFPA 130., Standart For Fixed Guideway Transit and Passenger Rail Systems, (2010).
• 30. Özbek, E., Metrolarda Yön Bulma Davranışının Çevresel Stres Bağlamında İrdelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2007).
• 31. Rauch, J., Architektur von U-Bahnhöfen = The architecture of Underground Railway Stations, Stuttgart: K. Kramer, (1996).
• 32. Ross, J., Railway Stations: Planning, Design, and Management, Architectural Press, Oxford, (2000).
• 33. Sevdin, A., Mimari Tasarımda Bina Total Performansı Kavramı: Metro İstasyonlarında Değerlendirme, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (1992).
• 34. Station Capacity Assesment Guidance, Netwok Rail, 2011.
• 35. TS 12127, Şehiriçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 1: Yeraltı İstasyon Tesisleri Tasarım Kuralları, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, (1997).
• 36. TS 12460, Şehiriçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 5: Özürlü ve Yaşlılar İçin Tesislerde Tasarım Kuralları, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, (1998).
• 37. TS 12511, Şehiriçi Yollar-Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 7: Ulaşım Sistemi Sembolü Tasarım ve Yerleştirme Kuralları, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, (1998).