Sosyal Medyanın Üniversite Öğrencilerinin Tüketim Davranışları Üzerine Etkisi: Nitel Bir Çalışma

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 133 - 149, 31.12.2024

Meryem Samırkaş Komşu , Muhammed Şükrü Mollavelioğlu , Hülya Onay

Öz

Sosyal medya, dijitalleşen çağda etkili bir iletişim aracı olarak üniversite öğrencilerinin tüketim davranışları üzerinde kayda değer bir etkiye sahiptir. İşletmeler, sosyal medya platformlarında aktif bir şekilde yer alarak, hedef kitleleri olan genç bireylerle etkileşimi artırmakta ve bu sayede geniş kitlelere ulaşmaktadır. Özellikle influencer rolü, genç tüketicilerin tercihlerini etkileyen bir unsur haline gelmiştir. Fenomenler markaların popülaritesini arttırarak, öğrencilerin satın alma kararlarını etkileme gücüne sahiptir. Ayrıca, sosyal medya aracılığıyla yayılan içerikler, öğrencilerin marka algısını ve ürün tercihlerini önemli ölçüde etkilemektedir. Bu süreçte, öğrenci grupları arasında bilgi paylaşımı artmakta ve bu da sosyal dinamiklerin güçlenmesine yol açmaktadır. Bununla birlikte, sosyal medyanın sunmuş olduğu bu fırsatların yanı sıra, yanlış bilgilendirme ve bilgi kirliliği gibi olumsuz etkilerin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Aşırı tüketim, yanıltıcı reklamlar ve manipüle edilmiş içerikler, üniversite öğrencilerinin bilinçli tüketim alışkanlıkları geliştirmelerini engelleyebilir. Dolayısıyla, sosyal medyanın etkilerinin kapsamlı bir şekilde analiz edilmesi, öğrencilerin daha bilinçli tüketim davranışları geliştirmelerine katkıda bulunmak açısından önem taşımaktadır. Çalışma sonucunda elde edilen temel bulgular, katılımcıların sosyal medya kullanımlarının çeşitli düzeylerde alışveriş davranışlarını etkilediğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Tüketim Davranışı, Üniversite Öğrencileri, Genç Tüketiciler

The Impact of Social Media on University Students Consumption Behaviors: A Qualitative Study

Öz

Social media has emerged as a powerful communication tool that significantly influences the consumption behaviors of university students in the digital age. Businesses are actively engaging on social media platforms to interact with their target audience—young individuals—and reach a wider audience. In particular, the role of social media influencers has become a significant factor affecting the preferences of young consumers. Influencers have the capacity to increase brand popularity and shape students' purchasing decisions. Moreover, social media enhances information sharing among student groups, strengthening social dynamics. However, alongside these opportunities, there are also negative impacts such as misinformation and information pollution. Overconsumption, misleading advertisements, and manipulated content can hinder students from developing conscious consumption habits. Therefore, it is crucial to conduct a comprehensive analysis of the effects of social media to help students cultivate more informed consumption behaviors. The main findings of the study show that participants' social media use affects their shopping behavior at various levels.

Anahtar Kelimeler

Social Media, Consumption Behaviors, University Students, Young Consumers

Kaynakça

• Arslan, K. (2003). Otomobil alımında tüketici davranışlarını etkileyen faktörler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2(3), 83-103.
• Arslan, E., & Beğendik, B. (2022). Sosyal medya pazarlamasının tüketici davranışlarına etkisi ve öğretmenlere yönelik nitel bir araştırma. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 9(3), 339-361.
• Aytan, C., & Telci, E. E. (2014). Markaların sosyal medya kullanımının tüketici davranışı üzerindeki etkiler. Turkish Online Journal of Design, Art & Communication, 4(4), 1-15.
• Başkale, H. (2016). Nitel Araştırmalarda Geçerlik, Güvenirlik ve Örneklem Büyüklüğünün Belirlenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9 (1), 23-28.
• Bat, Z. B. A. V. M., Vural, Z. B. A., & Bat, M. (2010). Yeni bir iletişim ortamı olarak sosyal medya: Ege üniversitesi iletişim fakültesine yönelik bir araştırma. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 5(20), 3348-3382.
• Bozarth, J. (2010). Social Media For Trainers: Techniques For Enhancing And Extending Learning. John Wiley & Sons.
• Bozkurt, Ö. Ç., & Söyleyici, G. T. (2019). Sosyal medya ve tüketici davranışları ilişkisi: Türkiye’deki sosyal medya kullanıcıları üzerine bir araştırma. Kesit Akademi Dergisi, (9), 36-54.
• Coşkun, R. Altunışık, R. Yıldırım, E. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS Uygulamalı (9. bs.). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Çağlıyan, V., Işıklar, Z. E., & Hassan, S. A. (2016). Üniversite öğrencilerinin satın alma davranışlarında sosyal medya reklamlarının etkisi: Selçuk Üniversitesi’nde bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, (11), 43-56.
• Dennis, C., Merrilees, B., Jayawardhena, C., & Tiu Wright, L. (2009). E‐consumer behaviour. European journal of Marketing, 43(9/10), 1121-1139.
• Dewing, M. (2010). Social media: An introduction (Vol. 1). Ottawa: Library of Parliament.
• Dwivedi, Y. K., Kapoor, K. K., & Chen, H. (2015). Social media marketing and advertising. The Marketing Review, 15(3), 289-309.
• Durmaz, Y., Bahar, R., & Kurtlar, M. (2011). Kişisel faktörlerin tüketici satın alma davranışlarına etkisi üzerine bir araştırma. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2(1), 114-133.
• Elden, M. (2004). Uluslararası reklamda tüketici davranışını etkileyen bir faktör olarak kültürel farklılıkların önemi. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 205-221.
• Evans, D., Bratton, S., & McKee, J. (2021). Social Media Marketing. AG Printing & Publishing.
• Gültaş, P., & Yıldırım, Y. (2016). İnternetten alışverişte tüketici davranışını etkileyen demografik faktörler. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(10), 32-51.
• Jashari, F., & Rrustemi, V. (2017). The impact of social media on consumer behavior–case study Kosovo. Journal of Knowledge Management, Economics and Information Technology, 7(1), 1-21.
• Jisana, T. K. (2014). Consumer behaviour models: an overview. Sai Om Journal of Commerce & Management, 1(5), 34-43.
• Kaplan, A. M., & Haenlein, M. (2010). Users of the world, unite! The challenges and opportunities of Social Media. Business horizons, 53(1), 59-68. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2009.09.003.
• Keskin, S., & Baş, M. (2015). Sosyal medyanın tüketici davranışları üzerine etkisinin belirlenmesi. Gazi üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi dergisi, 17(3), 51-69.
• Kirschenbaum, A. (2004). Generic sources of disaster communities: A social network approach. International Journal of Sociology and Social Policy, 24(10/11), 94-129.
• Küçükali, A. (2016). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanımı: Atatürk Üniversitesi örneği. Bartın Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(13), 531-546.
• Lee, E. (2013). Impacts of Social Media on Consumer Behavior: Decision Making Process.
• Mastrodicasa, J., & Metellus, P. (2013). The Impact of Social Media on College Students. Journal of College and Character, 14(1), 21-30. https://doi.org/10.1515/jcc-2013-0004.
• Mayfıeld, Antony. What is Social Media, iCrossing, e‐book, s. 5. http:// https://crmxchange.com/uploadedFiles/White_Papers/PDF/What_is_Social_Media_iCrossing_ebook.pdf, Erişim Tarihi: 13.10.2024.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, Çev. Ed: Selahattin Turan, Üçüncü Basımdan Çeviri, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Olgun, B. (2015). Sosyal medyanın tüketici satın alma davranışları üzerindeki etkisi. Gümüshane University Electronic Journal of the Institute of Social Science/Gümüshane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 6(12).
• Pellegrino, A., Abe, M., & Shannon, R. (2022). The dark side of social media: Content effects on the relationship between materialism and consumption behaviors. Frontiers in Psychology, 13, 870614.
• Sarıtaş, E., & Barutçu, S. (2016). Tüketici davranışlarının analizinde kuşaklar: sosyal medya kullanımı üzerinde bir araştırma. Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies, 3(2), 1-15.
• Sarıtaş, A., & Karagöz, Ş. (2017). Sosyal medya kullanımının tüketici davranışlarına etkisi: Üniversite öğrencileri örneği. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 6(17).
• Schiffman, L., O'Cass, A., Paladino, A., & Carlson, J. (2013). Consumer Behaviour. Pearson Higher Education AU.
• Solomon, M., Russell-Bennett, R., & Previte, J. (2012). Consumer Behaviour. Pearson Higher Education AU.
• Şahin, A., & Fırat, A. (2018). Bireylerin hedonik tüketim davranışlarına sosyal medyanın etkisi. Turkish Journal of Marketing, 3(2), 127-142. https://doi.org/10.30685/tujom.v3i2.37.
• Şahin, B. G., & Akballı, E. E. (2019). Tüketici Davranışlarını Etkileyen Faktörler ve Yöntem Analizi (Doctoral Dissertation, Aytekin Demircioğlu).
• Toksarı, M., & Bayraktar, M. M. M. (2014). Tüketici algılarını etkileyen faktörlerde sosyal medyanın rolü: Niğde Üniversitesi İİBF örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(4), 1-28.
• Voramontri, D., & Klieb, L. (2019). Impact of social media on consumer behaviour. International Journal of Information and Decision Sciences, 11(3), 209-233.
• Varghese, S., & Agrawal, M. (2021). Impact of social media on consumer buying behavior. Saudi Journal of Business and Management Studies, 6(3), 51-55.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemler (9. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, Y. (2014). Tüketici davranışları üzerinde sosyal medya etkileri: Apple ve Samsung örneği. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 5-15.
• Yuksel, M., Milne, G. R., & Miller, E. G. (2016). Social media as complementary consumption: The relationship between consumer empowerment and social interactions in experiential and informative contexts. Journal of Consumer Marketing, 33(2), 111-123. https://doi.org/10.1108/JCM-04-2015-1396.