Determining the Ethical Decision Making Levels of Nurses Working in Intensive Care Units

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 4, 174 - 181, 29.12.2023

Hamide Şişman , Dudu Alptekin , Refiye Akpolat

Öz

Introduction: While health is vital for all people, easy and fair access to healthcare is a fundamental human right. As healthcare professionals, nurses are responsible for planning, implementing, evaluating, and improving patient care. They may encounter different ethical problems while fulfilling these responsibilities. Nurses' perspectives and solution strategies in the face of these ethical problems are parallel to their ethical sensitivity levels. In the face of ethical problems, nurses must have high levels of ethical sensitivity to recognize these problems and make the right decisions. Purpose: The aim of the research is to determine the ethical decision-making levels of nurses working in intensive care units at our center. Materials and Methods: This descriptive study was conducted with 159 nurses working in the intensive care units of a university hospital. Study data were collected with a survey form including the Nurse Introduction Form and the Ethical Sensitivity test, and statistical analysis was performed with the SPSS 25 package program. Results: A total of 159 nurses, 8 (7.2%) of whom were male nurses, were included in the study, and their average age was 26 (18-44) years. 49 (44%) of the nurses are married and 71 (64%) have a bachelor's degree. When the length of time working in intensive care was evaluated, it was seen that the most 54 (48.6%) nurses worked for 1-5 years, followed by 23 (20.7%) nurses for 0-1 year. When asked whether they liked the nursing profession, 88 (79.3%) reported that they liked nursing profession, 129 (79%) reported that they had received ethics training, and 112 (70.4%) reported that they were in ethical dilemmas very often. According to the results of the Ethical Dilemma Test, in which Primitive Thinking (ID) and Practical Thinking (PD) situations are questioned, the ID total score is 34 (3-42); the PD total score was found to be 13 (4-21). The nurses' average familiarity score was 10 (4-17), and it was concluded that the participants were familiar with a similar dilemma before. Conclusion: In our study, intensive care nurses' ethical dilemma rates were high, and their level of influence from environmental factors when making ethical decisions was found to be low. Although the ID scores, which show the level of nurses' consideration of ethical principles, are low, the familiarity score averages, which facilitate decision-making in the face of ethical problems, were found to be at a desirable level.

Anahtar Kelimeler

ethical dilemma, nurse, intensive care

Yoğun bakım Ünitelerinde Çalışan Hemşirelerin Etik Karar Verebilme Düzeylerinin Ölçülmesi

Öz

Giriş: Tüm insanlar için sağlık hayati bir önem taşırken, sağlık hizmetine kolay ve adil erişim temel insan
hakkıdır. Hemşireler sağlık bakım profesyoneli olarak hasta bakımını planlamak, uygulamak, değerlendirmek ve
geliştirmekten sorumludurlar. Bu sorumluluklarını yerine getirirken farklı etik sorunlarla karşılaşabilmektedirler.
Bu etik sorunlar karşısında hemşirelerin bakış açıları ve çözüm stratejileri etik duyarlılık düzeyleri ile paraleldir.
Etik problemler karşısında hemşirelerin bu problemleri tanıması ve doğru kararlar verebilmesi için etik duyarlılık
düzeylerinin yüksek olması gerekmektedir. Amaç: Araştırmanın amacı, merkezimizdeki yoğun bakım ünitelerinde
çalışan hemşirelerin etik karar verebilme düzeylerini belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Bu araştırma tanımlayıcı
tipte bir araştırma olup, bir üniversite hastanesinin yoğun bakım ünitelerinde çalışan 159 hemşire ile yürütülmüştür.
Çalışma verileri Hemşire Tanıtım Formu ve Etik Duyarlılık testini içeren anket formu ile toplanmış olup, istatiksel
analizi SPSS 25 paket programı ile yapılmıştır. Bulgular: Çalışmaya 8 (%7,2)'i erkek hemşire olmak üzere
toplam 159 hemşire dahil edilmiş olup, yaş ortalamaları 26 (18-44) bulunmuştur. Hemşirelerin 49 (%44)'ü evli
olup, 71 (%64)'i lisans mezunudur. Yoğun bakımda çalışma süreleri değerlendirildiğinde en fazla oranda 54
(%48,6) hemşirenin 1-5 yıl arası çalıştığı, onu 23 (%20,7) hemşirenin 0-1 yıl süre ile takip ettiği görülmüştür.
Hemşirelik mesleğini sevip sevmedikleri sorgulandığında 88 kişi (%79,3) mesleği sevdiğini, 129 (%79) kişi etik
eğitimi aldığını ve 112 kişi (%70,4) ise çok sık etik ikilemde kaldığını bildirmiştir. İlksel Düşünme (İD) ve Pratik
Düşünme (PD) durumlarının sorgulandığı Etik ikilem Testi sonuçlarına göre ID toplam puanı 34 (3-42); PD
toplam puanı 13 (4-21) bulunmuştur. Hemşirelerin aşinalık puan ortalaması 10 (4-17) bulunmuş olup,
katılımcıların daha önce benzer bir ikileme aşina oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç: Çalışmamızda yoğun
bakım hemşirelerinin etik ikilemde kalma oranları yüksek olup, etik kararlar alırken çevresel faktörlerden etkilenme
düzeyleri düşük bulunmuştur. Hemşirelerin etik ilkeleri dikkate alma düzeylerini gösteren ID puanları düşük
olmakla birlikte, etik sorunlar karşısında karar vermeyi kolaylaştıran aşinalık puan ortalamaları istendik düzeyde
bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Etik ikilem, hemşire, yoğun bakım

Kaynakça

• Tuna N. Kültürlerarası Hemşirelik ve Etik. Turkiye Klinikleri J Public Health Nurs-Special Topics, 2015; 7-13.
• Van der Arend A. Content and use of codes of ethics in nursing. Nursing Ethics, 2003; 97-98.
• Arslantaş H. Ethic issues, codes and standards in mental health and psychiatry nursing. J Psychiat Nurs, 2015; 6: 47-56.
• Utlu N. Hastane Ortamında Hemşirelerin Etik Yaklaşımı ve Etik İkilemler. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 2016; 17-35.
• Eşer İ, Khorshid L, Demir Y. Yoğun Bakım Hemşirelerinde Eleştirel Düşünme Eğilimi ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2007; 11: 13-22.
• Büyükkoçak Ü, Çakırca M. Anestezi ve Yoğun Bakım ile İlgili Etik Konular. Turkiye Klinikleri J Anest Reanim, 2007; 5: 19-30.
• Aksu T, Akyol A. İzmir’deki Hemşirelerin Etik Duyarlılıklarının İncelenmesi. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics Law and History, 2011; 16-24.
• Sabancıoğulları S, Uslu KE, Arslantaş TA, Toğantemur F, Ülker F, Hemşirelerin Etik Karar Verme Düzeyi ile Profesyonel Benlik Kavramları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 2018; 105-112.
• Cerit B. Hemşirelik Etik İkilem Testi’nin Geçerlik-Güvenirlik Çalışması ve Hemşirelerin Etik Karar Verebilme Düzeyi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 2010; 47-67.
• Dalcalı BK, Şendir M. Hemşirelerin Kişisel Değerleri ile Etik Duyarlılıkları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 2016; 24 (1): 1-9.
• Başak T, Uzun Arslan F. Yoğun Bakım Hemşirelerinin Etik Duyarlılıklarının İncelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 2010; 52, 76-81.
• Yurttaş A, Kaşıkçı M, Ağaçdiken S, Kavuran E, Şirin M. Hemşirelerin ve Hemşirelik Öğrencilerinin Etik Karar Verme Düzeylerinin Karşılaştırılması. Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 2014;1-8.
• Rızala S, Baltacı S, Topçu YS, Gökçe A. Ethical decision-making among intensive care unit and operating room nurses. Archives of health science and research, 2020; 7:129-136.
• Dönmez A, Yeygel Ç, Kılınç D. Sağlık Hizmet Uygulamalarında Etik Karar Verme Süreci. IZTU Journal of Medical and Health Sciences, 2022; 1(2): 65-74.
• Kırıcı S, Şahiner NC, Çelik D. Perinatolojide Etik İkilemler. Journal of Human Sciences, 2020; 17(1): 11-20.
• Yılmaz Kurt F, Atay S, Arıkan D. Hemşirelik Öğrencilerinin Etik Karar Verebilme Düzeyi. Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 2013;79-87.