Dile Gelen Beden: Tıp Öğrencilerinin Bedenlerinden Süzülen Metaforlarla Tıp Eğitimi Deneyimini Anlamak

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 1, 12 - 28, 26.03.2025

İnanç Sümbüloğlu , Mehmet Ali Gülpınar , Tuğçe Ulugün Tuna , Hacer Nalbant , Berk Yaşuk

Öz

Giriş: Somatik deneyimleme uygulamaları duyumları, duygulanımları, hareket repertuarı ve öznenin çağrışımlarıyla akış içinde, “şimdi ve burada”, bedeniyle yeniden ilişkilenmesini hedef alır. Zihindeki gerçeklik temsillerinden biri olan metaforlar ise yaşanan deneyime ilişkin derinlikli ve örtük anlamların açığa çıkmasına yardım eder. Bu metaforlar, nitel araştırmalarda gerçekliğin karmaşık doğasının tasvirinde güçlü bir strateji olarak kullanılmaktadır.
Amaç: Bu araştırmanın amacı, somatik deneyimleme uygulamalarına katılan tıp öğrencilerinin duyumsal, uzamsal, kinestetik deneyimlerinden süzülerek ifade edilen metaforların tıp eğitimi bağlamına işaret eden deneyimleri derinlemesine anlamaktır.
Yöntem: Bu araştırma anlatısal ve yorumsamacı paradigmaya dayalı bir eğitim müdahale araştırmasıdır. Amaçlı örneklemle gönüllülük esasına göre belirlenen dört öğrenenin katılımıyla katılımlı eylem araştırması yöntemiyle yürütülmüştür. Düşünümsel oturum günlükleriyle toplanan nitel veriler, metaforlar üzerinden üç aşamalı bağlamsal analiz modeli ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Analizler sonucunda “mekân -insan ilişkisi”, “öğrenme, eğitim” ve “ben olma süreci” olmak üzere üç bağlam açığa çıkmıştır. Bu bağlamlar ile ilişkili “fakültenin mekânsal algısı”, “kişiliği ve hekimlik kimliğini oluşturma”, “öznelliğin yitimi karşısında otantik olma”, “öğrenmelerin yeniden yapılanması”, “beden farkındalığı ve bütünlüğü” olmak üzere beş tema açığa çıkmıştır. Bu temalara ilişkin düşünümsel oturum günlüklerinde “yapım yeri olarak okul”, “hocanın kopyası”, “diş sıkma”, “doygun nefes”, “duvar ve set”, “sıkış tıkış”, “mecalin kalmaması”, “hayat yapılacaklar listesi”, “kutsiyet”, “kötü adamı oynamak”, “cam fanus”, “tıpkı bir ruh”, “beden için uyanış”, “cenin”, “kundaktaki bebek” gibi metaforlarla yaşanan deneyimin anlam bulduğu gözlenmiştir.
Sonuç: Bu bulgular, daha çok zihinsel ve teknik süreçler olarak yürüyen tıp eğitimi süreçlerinde, bedenin ve bedensel deneyimin sürece dahil edilmesinin önemine işaret etmektedir. Metaforik anlatımlar da dahil olmak üzere bedenlenmiş deneyimlerin nitel desenli çalışmalarla araştırılması bu yöndeki uygulamaları planlamak ve yürütmek için kanıtlar sunacak; bedenin de dahil edildiği eğitim süreçleriyle geleceğin hekimlerin profesyonel kimlik gelişimi süreçleri ve ben olma yolculukları desteklenebilecektir.

Anahtar Kelimeler

Somatik deneyim, profesyonellik, hekimlik kimliği, bağlamsal analiz

Etik Beyan

Bu araştırma çalışmasının kendi çalışmam olduğunu, araştırmanın planlanmasından yazımına kadar bütün safhalarda etik dışı davranışımın olmadığını, bu araştırmadaki bütün bilgileri akademik ve etik kurallar içinde elde ettiğimi, bu araştırma çalışması ile elde edilmemiş bütün bilgi ve yorumlara kaynak gösterdiğimi ve bu kaynakları da kaynaklar listesine aldığımı, yine bu araştırmanın çalışılması ve yazımı sırasında patent ve telif haklarını ihlal edici bir davranışımın olmadığı beyan ederim.

Destekleyen Kurum

İstanbul Tıp Fakültesi

The Speaking Body: Understanding Medical Education Experiences through Metaphors Emerging from Medical Students’ Bodies

Öz

Introduction: Somatic experiencing practices aim to help individuals re-establish their relationship with their bodies “here and now” by engaging with sensations, affect, movement repertoire, and the subject’s associations in a state of flow. As representations of reality in the mind, metaphors help in uncovering profound and implicit meanings associated with lived experiences. In qualitative research, they are widely utilized as a powerful strategy to depict the complexity of reality.
Objective: This study aims to deeply understand the experiences indicated by metaphors derived from the sensory, spatial, and kinesthetic experiences of medical students participating in somatic experiencing practices within the context of medical education.
Method: This research is an interventional education research based on narrative and interpretive paradigm. It was conducted using participatory action research with four volunteer participants selected through purposive sampling. Qualitative data, collected through reflective session journals, were analyzed using a three-stage contextual analysis model based on metaphors.
Results: Analyses of the research revealed three contexts: “space-human relationship”, “learning and education”, and “the process of becoming oneself.” Five themes emerged in relation to these contexts: “spatial perception of the faculty”, “building personality and an identity as a medical professional”, “the need for authenticity versus the loss of subjectivity”, “tasks to be accomplished”, and “re-structuring of learning”, as well as “body awareness and integrity.” Reflective session diaries highlighted the meaning of lived experiences through metaphors such as “the school as a construction space”, “replica of the teachers”, “gritting teeth”, “satiated breath”, “wall and barrier”, “overwhelmed and lost in the crowd”, “exhaustion”, “life as a to-do list”, “sacredness”, “playing the villain”, “moving in a glass dome”, “just like a spirit”, “awakening for the body”, “fetus” and “swaddled baby.”
Conclusion: These findings underscore the importance of incorporating the body and somatic experiences into the predominantly cognitive and technical processes of medical education. Researching embodied experiences through qualitative designs, including metaphorical narratives, can provide evidence to inform and guide practices in this direction. Educational processes that include the body could support future physicians in their professional identity development journeys and their paths to self-realization.

Anahtar Kelimeler

Somatic experiencing, professionalism, medical identity, contextual analysis

Kaynakça

• Gülpınar MA. İşbaşında/Klinikte Öğrenme, Klinik Kültür/İklim ve Olumlu Öğrenme İklimi Oluşturma. Turkiye Klinikleri J Med Educ-Special Topics, 2016;1(1):48-58.
• Anduv G, Özcan M, İkiışık H, Çakır M, Maral I. Ulusal Çekirdek Eğitim Programı-2020’nin Tıp Fakültesi Öğrencileri ile Tanıştırılması. Tıp Eğitimi Dünyası, 2024;23(70):24-32. https://doi.org/ 10.25282/ted.1505362
• Erbay H. Tıp Etiği, Öykü ve Yazmak Üzerine. Türkiye Biyoetik Dergisi, 2017;4(1):29-35. https://doi.org/10.5505/tjob.2017.73645
• Gen Kaya S. Olay Yapısı Metaforlarının Bir Görünümü: Zorluklar Hareketin Engelleridir. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 2022;7(2):1091-1115. https://doi.org/10.32321/cutad.1177270
• Lakoff G, Johnson M. Metaforlar: Hayat, Anlam ve Dil. Çeviren Demir GY. 2. Baskı, İstanbul: İthaki Yayınları, 2015.
• Gülpınar MA. Yeni Bir Anlam Çerçevesi/Paradigma Arayışı. Tıp Eğitimi Dünyası, 2021;20 (60):82-100. https://doi.org/10.25282/ted.772542
• Rigg C. Somatic learning: Bringing the body into critical reflection. Management Learning, 2018;49(2):150-167. https://doi.org/10.1177/1350507617729973
• Schmidsberger F, Löffler-Stastka H. Empathy is proprioceptive: The bodily fundament of empathy-a philosophical contribution to medical education. BMC Med Educ, 2018;18:1-6. https://doi.org/10.1186/s12909-018-1161-y
• Gallagher S. Phenomenology and embodied cognition. Shapiro LA, Spaulding S, editors. The Routledge handbook of embodied cognition. New York: Routledge, 2014:9-19.
• Green J. Somatic knowledge: The body as content and methodology in dance education. Journal of Dance Education, 2011;2(4):114-118. https://doi.org/10.1080/15290824.2002.10387219
• Carpenter J. Metaphors in qualitative research: Shedding light or casting shadows?. Res Nurs Health, 2008;31(3):274-282. https://doi.org/10.1002/nur.20253
• Gülpınar MA. A model proposal for qualitative data analysis, interpretation and reporting: Contextuality, reflectivity and narrativity. Prim Health Care Res Dev, 2024;25(e55):1-11. https://doi.org/10.1017/S1463423624000562
• Mann K, MacLeod A. Constructivism: Learning theories and approaches to research. Cleland J, Durning SJ, editors. In: Researching Medical Education. UK: John Wiley & Sons, 2015: 51-65. https://doi.org/10.1002/9781118838983.ch6
• Ocak G, Akkaş Baysal E. Eylem Araştırmasını Anlamak. Ocak G, editör. İçinde: Eğitimde Eylem Araştırması ve Örnek Araştırmalar. Ankara: Pegem Akademi, 2019:1-27. https://doi.org/10.14527/9786052416181
• Arslan E. Nitel Araştırmalarda Geçerlilik ve Güvenilirlik. PAUSBED, 2022;51:395-407. https://doi.org/10.30794/pausbed.1116878
• Koyuncu B, Erden M. Zenginleştirilmiş Beyin Uyumlu Öğretim Ortamına İlişkin Öğrenci Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2010;1(1):73-92.
• Hawick L, Cleland J, Kitto S. ‘I feel like I sleep here’: How space and place influence medical student experiences. Med Educ, 2018;52(10):1016-1027. https://doi.org/10.1111/medu.13614
• Zafeiroudi A, Kouthouris C. Somatic education and mind-body disciplines: Exploring the effects of the pilates method on life satisfaction, mindfulness and self-compassion. J Educ Soc Res, 2022;12(1):1-13. https://doi.org/10.36941/jesr-2022-0092
• Bond AR, Mason HF, Lemaster CM, Shaw SE, Mullin CS, Holick EA, Saper RB. Embodied health: The effects of a mind-body course for medical students. Med Educ Online, 2013;18(1):20699. https://doi.org/10.3402/meo.v18i0.20699
• Veen M. Wrestling with (in) authenticity. Perspect Med Edu, 2021;10(3):141-144. https://doi.org/10.1007/s40037-021-00656-x
• Saunders PA, Tractenberg RE, Chaterji R, Amri H, Harazduk N, Gordon JS, Lumpkin M, Haramati A. Promoting self-awareness and reflection through an experiential mind-body skills course for first year medical students. Med Teach, 2007;29(8):778-784. https://doi.org/10.1080/01421590701509647
• van der Schaaf M, Bakker A, Ten Cate O. When I say… embodied cognition. Med Educ, 2019;53(3):219-220. https://doi.org/10.1111/medu.13678
• Dyche L, Epstein RM. Curiosity and medical education. Med Educ, 2011;45(7):663-668. https://doi.org/10.1111/j.1365-2923.2011.03944.x