Sürdürülebilirlik İletişimi ve Sürdürülebilirlik Kavramı: Türkiye Bankacılık Sektörü Web Sitesi ve Sürdürülebilirlik Raporları Örneğinde Bir Analiz

Yıl 2022, Sayı: 39, 5 - 22, 29.04.2022

Kenan Demirci

https://doi.org/10.17829/turcom.1017774

Cited By: 3

Öz

Sürdürülebilirlik kavramı, kurumsal sosyal sorumluluğa (KSS) benzer biçimde, çevresel, toplumsal
ve ekonomik problemlere ilişkin belirli çözüm yollarına odaklanmaktadır. Ne var ki sürdürülebilirlik
kavramı, KSS’nin pek çok bakımdan genişletilmiş bir hali olarak nitelendirilebilir. Sürdürülebilirlik anlayışı
içerisinde firmalar tüm faaliyet ve toplumla ilişkilerini, sürdürülebilir bir gelişme için yeniden tanımlamak
zorundadır. Sürdürülebilirliğin bu geniş anlamı, toplumsal yaşam içerisindeki iletişim olanaklarını da etkin
kullanmasını gerektirmektedir. Çünkü farklı unsurlarla iletişim kurma konusunda gösterilecek başarı,
aslında sürdürülebilirliğin pek çok öğeyi kapsamasını da mümkün kılacaktır. Bu sebeple sürdürülebilirlik
iletişimi önemli bir kavram olarak değerlendirilmelidir. İşte bu çalışma sürdürülebilirlik iletişiminin
önemli iki aracı olan web siteleri ve sürdürülebilirlik raporlarında, sürdürülebilirlik kavramının yer alma
biçimlerine ilişkin bir analiz yapmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda çalışmada Türkiye’de faaliyet gösteren
özel ve kamu sermayeli toplam 5 bankanın web siteleri ve sürdürülebilirlik raporları örnek olay tekniği
kapsamında, nitel bir analiz yoluyla çözümlenmiştir. Sonuçta bankaların sürdürülebilirlik kavramını
tanımlama ve ona ilişkin çaba göstermekte önemli adımlar attıkları ancak sürece toplumsal dinamikleri
dâhil edecek araçları geliştirmekte kısmen yetersiz kaldıkları ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

sürdürülebilirlik, sürdürülebilirlik iletişimi, web siteleri, sürdürülebilirlik raporları, bankalar ve sürdürülebilirlik

Sustainability Communication and the Concept of Sustainability: An Analysis in the Case of the Turkish Bank Sector Website and Sustainability Reports

Öz

The concept of sustainability focuses on specific solutions to environmental, social, and economic
problems, similar to corporate social responsibility (CSR). However, the concept of sustainability can be described as an expanded version of CSR in many respects. Basic meanings of sustainability can indicate
that companies must redefine their relationships with all activities and society to promote sustainable
development. This broad meaning of sustainability requires effective use of communication opportunities
in social life. Successfully communicating across many arenas will certainly lay the foundations for more
a thoroughly sustainable process. For this reason, sustainability communication should be considered an
important concept. This study aimed to analyse the way that the concept of sustainability is included in
websites and sustainability reports, which are two important tools of sustainability communication. In this
context, the websites and sustainability reports of five private and public banks operating in Turkey were
analysed through a qualitative analysis within the scope of the case study technique. As a result, it was
revealed that banks have taken important steps in defining the concept of sustainability and making efforts
regarding this concept, but the banks are somewhat inadequate in developing tools that will include social
dynamics in the process.

Anahtar Kelimeler

sustainability, sustainability communication, websites, sustainability reports, banks and sustainability

Kaynakça

• Akgöz, B. E., & Engin, E. (2018). Kurumsal sosyal sorumluluk çerçevesinde çevresel vatandaşlık. Erciyes İletişim Dergisi, 5(3), 276-288.
• Atay, S. E., & Tüzüner, V. L. (2018). Kurumsal sosyal sorumluluk ve insan kaynakları uygulamaları birbirlerini destekliyor mu? Bankaların web sitelerinin içerik analizi ile değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 271-285.
• Aytar, O. (2019). BİST sürdürülebilirlik endeksinde yer alan şirketlerin kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri üzerine bir içerik analizi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 12, 320-340.
• Bayraktaroğlu, S., Yılmaz, S. E., & Murat, C. A. N. (2014). Kurumsal sosyal sorumluluk algısının örgütsel bağlılığa etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (3), 99-122.
• Becan, C. (2011). Kurumsal sosyal sorumluluk kavramının paydaş teorisi ve iletişim yaklaşımı açısından değerlendirilmesi: bankaların basın bültenlerine yönelik bir içerik analizi. Selçuk İletişim, 7(1), 16-35.
• Berg, Bruce L. (2004). Qualitative research methods for the social sciences. USA: Pearson
• Birleşmiş Milletler (2015). Transforming our world. The 2030 agenda for sustainable development.10.09.2021 tarihinde https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/70/1&Lang=E adresinden edinilmiştir.
• Calveras, Al. & Juan J. G. (2016). the role of public ınformation in corporate social responsibility. Journal of Economics and Management Strategy, 25(4), 990–1017.
• Canöz, N. (2015). Akaryakıt firmalarının sosyal sorumluluk çalışmalarının web siteleri üzerinden incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 18(2), 1-19.
• Daymon, C. & Hollaway, I. (2011). Qualitative research methods in public relations and marketing communications. Abindton, Oxon: Routledge.
• Doan, Mai A. & Margalit T. (2018). Beyond organization – centred public relations: collective action through a civic crowfunding campaign. Public Relations Review, 44 (1), 37-46.
• Domas, M. & Emıly E. M. (2006). Content analysis: a flexible methodology, Library Trends, 55 (1), 22-45.
• Dutta-Bergman, M. J. (2005). Civil society and public relations: Not so civil after all. Journal of public relations research, 17(3), 267-289.
• Dyllick, T. & Hockerts, K. (2002). Beyond the business case for corporate sustainability. Corporate Environmental Responsibility, 11 (2), 130-141.
• Eker, B. U. S. (2012). Kurumsal sosyal sorumluluk algısının marka imajı, algılanan değer, müşteri tatmini ve marka sadakatine etkisi üzerine bir saha araştırması: x markası örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 451-472.
• Engin, E., & Akgöz, B. (2013). Sürdürülebilir kalkınma ve kurumsal sürdürülebilirlik çerçevesinde kurumsal sosyal sorumluluk kavramının değerlendirilmesi. Selçuk İletişim, 8(1), 85-94.
• Ertan, Y. (2018). Türkiye’de sürdürülebilirlik raporlaması (2005-2017). Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 11(3), 463-478.
• Friedman, M. (1970). The social responsibility of business is to ıncrease profits (13 Eylül). New York Times Magazine, ss.122-126.
• Friedman, M. (1982). Capitalism and freedom. Chicago: The University of Chicago Press.
• Grunig, J. E. (2008), Büyük Yapıyı Biçimlendirmek: Stratejik Bir Yönetim Fonksiyonu Olarak Halkla İlişkiler Üzerine Süregiden Araştırmalar, In F.Keskin & P. Özdemir (Ed.) K. Demirci (Trns.) Halkla İlişkiler Üzerine (ss. 53-88), Ankara: Dipnot,53-88.
• Grunig, J. E., Grunig, L. A., Sriramesh, K., Huang, Y. H., & Lyra, A. (1995). Models of public relations in an international setting. Journal of public relations research, 7(3), 163-186.
• Güçdemir, Y. (2007) Bankaların web sitelerinin sosyal sorumluluk açısından incelenmesi. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 26, 66-73
• Güven, S. (2016). Kurumsal iletişim bağlamında kurumsal sosyal sorumluluk ve etik ilişkisi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 26, 133-154.
• Hans Van Oosterhout, J., & Pursey P. M. A. R. H. (2009). Much ado about nothing: a conceptual critique of corporate social responsibility. In A Crane, A McWilliams, D. Matten, J. Moon & D. S. Siegel (Eds.), The Oxford Handbook of Social Responsibility, (ss. 197-223), New York: Oxford University Press.
• Hoştut, S. (2015). Kurumsal sosyal sorumluluk raporlarında söylem. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 40, 119-136.
• Jones, B., Ryan, B., & Ralph, T. (2009). Corporate ırresponsibility and corporate social responsibility: competing realities. Social Responsibility Journal, 5(3), 300–310.
• Karabey, C. N., & Battal, F. (2018). Profesyonel etik standartlar, kurumsal sosyal sorumluluk. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(4), 2249-2263.
• Karabey, C. & Battal, F. (2020). Kurumsal sosyal sorumluluk, kurumsal itibar, profesyonel etik standartlar ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkiler. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(2), 603-629.
• Karadeniz, E. & Uzpak, B. (2020). Borsa İstanbul sürdürülebilirlik endeksinde sürekli olarak yer alan şirketlerin sürdürülebilirlik faaliyetlerinin analizi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 492-511.
• Karatepe, S. & Ozan, M. S. (2017). Kurumsal sosyal sorumluluk ve kurumsal itibar ilişkisi üzerine bir değerlendirme. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 8(2), 80-101.
• Kerse, G., & Seçkin, Z. (2017). Kurumsal sosyal sorumluluk algısının örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi: imalat sektörü çalışanları üzerinde ampirik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3), 839-853.
• Kuhn, T. & Deetz, S. (2009). Critical theory and corporate social responsibility : Can/Should we get beyond cynical reasoning?. In A Crane, A McWilliams, D. Matten, J. Moon & D. S. Siegel (Eds.), The Oxford handbook of social responsibility, (ss. 1-29), New York: Oxford University Press.
• Kumar, K., & Prakash, A. (2019). Examination of sustainability reporting practices in Indian Banking Sector. Asian Journal of Sustainability and Social Responsibility, 4(1), 1-16.
• Laine, M., Tregidga, H., & Unerman, J. (2021). Sustainability accounting and accountability. London and New York: Routledge.
• L’Etang, J. (2009). Public relations and diplomacy in a globalized world: An issue of public communication. American Behavioral Scientist, 53(4), 607-626.
• Lipschultz, J. H. (2017). Organizations, HR, CSR, and their social networks:“sustainability” on Twitter. In Donnalyn Pompper (Ed.) Corporate social responsibility, sustainability, and ethical public Relations (ss. 35-53). UK: Emerald Publishing Limited.
• Montiel, I. (2008). Corporate social responsibility and corporate sustainability: separate pasts, common futures. Organization & Environment, 21(3), 245-269.
• O’Dwyer, B., & Owen, D. L. (2005). Assurance statement practice in environmental, social and sustainability reporting: a critical evaluation. The British Accounting Review, 37(2), 205-229.
• Ott, H., Wang, R., & Bortree, D. (2016). Communicating Sustainability Online: An Examination Of Corporate, Nonprofit, And University Websites. Mass Communication and Society, 19(5), 671-687.
• Paul, K. (2008). Corporate sustainability, citizenship and social responsibility reporting: a website study of 100 model corporations. Journal of Corporate Citizenship, 32, 63-78.
• Punch, K. (2011). Sosyal araştırmalara giriş nicel ve nitel yaklaşımlar. (Dursun Bayrak, H. Bader Arslan & Zeynep Akyüz, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi
• Rehman, M. A., Kashif, M. & Mingione, M. (2019). Corporate social responsibility and sustainability (CSRS) Initiatives among European and Asian business schools: a web-based content analysis. Global Business Review, 20(5), 1231-1247.
• Rikhardsson, P., Andersen, A. J. R. & Bang, H. (2002). Sustainability reporting on the internet: a study of the global fortune 500. Greener Management International, 40, 57-75.
• Rowbottom, N., & Lymer, A. (2009). Exploring the use of online corporate sustainability information. Accounting Forum ,33 (2), 176-186.
• Safari, M., & Areeb, A. (2020,). A qualitative analysis of GRI principles for defining sustainability report quality: An Australian case from the preparers’ perspective. Accounting Forum, 44 (4), 344-375.
• Salazar, J. & Bryan W. H. (2009). Principals and agents: Further thoughts on the friedmanite critique of corporate social responsibility., In A Crane, A. McWilliams, D. Matten & Jeremy Moon (Eds.), The Oxford handbook of corporate social responsibility (ss. 1–23). Oxford: Oxford University Press.
• Signitzer, B. & Prexl, A. (2007). Corporate sustainability communications: aspects of theory and professionalization. Journal of Public Relations Research, 20(1), 1-19.
• Somerville, I. (2004). Business, ethics, public relations and corporate social responsibility. In A. Theakor (Ed.), The public relations handbook (ss.131–44), London and New York: Routledge.
• Sommerfeldt, E. J. (2013). The civility of social capital: Public relations in the public sphere, civil society, and democracy. Public Relations Review, 39(4), 280-289.
• Spicer, C. H. (2000). Public relations in a democratic society: Value and values. Journal of Public Relations Research, 12(1), 115-130.
• Steyn, B., & Niemann, L. (2014). Strategic role of public relations in enterprise strategy, governance and sustainability—A normative framework. Public Relations Review, 40(2), 171-183.
• Suher, İ. (2010). Zirvedeki Türk işletmelerinin kurumsal sosyal sorumluluk iletişimi: web sitelerine yönelik bir inceleme. Selçuk İletişim, 6(2), 33-48.
• Taşkıran, H. B. (2018). Key issues in Turkish public relations practitioners’ perception of the profession: relational paradigm, dialogic public relations, symmetrical public relations, corporate social responsibility, and corporate sustainability. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, (55), 37-59.
• Taylor, M. (2000). Media relations in Bosnia: A role for public relations in building civil society. Public Relations Review, 26(1), 1-14.
• Theunissen, P., & Noordin, W. N. W. (2012). Revisiting the concept “dialogue” in public relations. Public relations review, 38(1), 5-13.
• United Nations (t.y.). The ten principles of the UN global compact. 10.09.2021 tarihinde https://www. unglobalcompact.org/what-is-gc/mission/principles adresinden edilmiştir.
• Vural, Z. B. A., & Öksüz, B. (2009) Kurumsal web siteleri aracılığıyla kurumsal sosyal sorumluluk iletişimi: Türkiye’deki gsm operatörlerine yönelik bir araştırma. Journal of Yaşar University, 4(13), 2042-2061.
• Vural, Z. B. A., & Coşkun, G. (2011). Kurumsal sosyal sorumluluk ve etik. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 1(1), 61-87.
• World Commission (1987). Report of the World Commission on environment and development: our common future. 15.09.2021 tarihinde https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5987ourcommon- future.pdf adresinden edinilmiştir.
• Yang, A. ve Taylor, M. (2013), The relationship between the professionalization of public relations, societal social capital and democracy: evidence from a cross-national study, Public Relations Review, 39, 257-270.
• Yangil, F. M. (2015). Kurumsal sürdürülebilirlik kapsamında sürdürülebilirlik raporlarına yönelik içerik analizi: Türkiye’deki en büyük 100 sanayi işletmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(3), 356-376.