Yukarı Çoruh Havzasındaki Su Yapılarının Enerji Potansiyeli ve Çevresel Etkileşimi

Yıl 2017, Sayı: 1, 7 - 12, 27.10.2017

Veli Süme , Betül Mete , Ahmed Yasin Özener

Öz

Son zamanlarda Dünya’da ve
Türkiye’de enerji hem günlük hayatın vazgeçilmezi hem de sanayileşmenin ana
unsuru konumundadır. Artan nüfus ve büyüyen ekonomiye bağlı olarak gelişen
sanayi ve teknoloji, ülkemizin enerji ihtiyacı gereksinimini, her geçen gün daha
da artırmaktadır. Bu yüzden, mevcut enerji kaynaklarının maksimum düzeyde,
verimli bir şekilde kullanılarak, yenilenebilir enerji kaynaklarına ait
potansiyelin değerlendirilmesi büyük önem arz etmektedir. Yüksek enerji
potansiyeline sahip Çoruh Nehri, Türkiye’nin sahip olduğu 26 havzadan biri olan
ve havza ile aynı adı taşıyan bölgeden doğup Batum’dan Karadeniz’e akmaktadır.

Hidroelektrik enerji (HES) üretmek
amacıyla projelendirilmiş, 10 tanesi bu nehrin ana kolu üzerinde olmak üzere,
toplam 37 adet tesis bulunmaktadır ve bunların çoğunun inşaatı tamamlanmıştır.
Yukarı Çoruh'un ana kolu üzerinde toplam beş adet baraj ve hidroelektrik
santralı projelendirilmiştir. Bunlardan Arkun, Güllübağ ve Laleli (3) baraj ve
HES’lerinde enerji üretimine başlanmıştır. 
Aksu (1) barajı ve HES’lerinde inşaat devam etmekte, İspir (1) barajı ve
HES’leri ise, ihale aşamasındadır. Bu çalışmada, beş adet baraj ve HES ele
alınmış olup, tamamı üretime başladığında yıllık 1995 GWh’lık enerji
üretilecektir. Üretilen bu enerjinin bölgede ve Türkiye de, toplam
hidroelektrik enerji üretimindeki payı irdelenmiştir. Ayrıca, yukarı Çoruh
havzası içinde bulunan bu yapıların çevre ile etkileşimleri de incelenerek
bölgeye getirdikleri katkılar belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yukarı Çoruh Havzası, Hidroelektrik santral (HES), Enerji potansiyeli, Çevresel etkileşim

Kaynakça

• Kadıoğlu S., Tellioğlu Z., “Enerji kaynaklarının kullanımı ve çevreye etkileri”, TMMOB Türkiye Enerji Sempozyumu, s. 55-67, 1996.
• Enerji Tabii ve Kaynaklar Bakanlığı, 2012, “2011 Yılı Enerji Dengesi” http://www.enerji.gov.tr/EKLENTI_VIEW/index.php,
• Enerji Tabii ve Kaynaklar Bakanlığı, 2016. “2015 Yılı Enerji Dengesi” http://www.enerji.gov.tr/EKLENTI_VIEW/index.php
• www.euas.gov.tr türkiye kurulu gücünün yıllara göre değişimi
• http://www.hidropolitikakademi.org/wp-content/uploads/2016/07/HIDROELEKTRIK.pdf
• ÇOBAN, D.E: (2005): 1980-2000 Akışlılık Değişiminin Türkiye’nin Su ve Su Kuvveti Potansiyeline Etkileri. İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Hidroloji ve Su Yapıları Bitirme Projesi No: 293 (Yön.: T.Baran), 71 s.T.C.
• http://www.coruhhavzasi.com TC Orman Bakanlığı, Çoruh Nehri Havzası Rehabilitasyon Projesi
• www.mgm.gov.tr
• http://www.enerjiatlasi.com/hidroelektrik/arkun-baraji.html
• Eroğlu, V., Çoruhun Mavi Gerdanlıkları, 2013, DSİ VAKFI, Anıttepe Mah. İlk Sok. No:28 Yücetepe, Ankara.
• Tuna, H., Malkoç, F., Özlem Yılmaz, Ö., 2009, Çoruh Havzasında SPİ ile kuraklık analizi ve çevresel etkileri, FORUM 2009, Doğu Karadeniz
• Öztürk, Çoruh Havzası Su Kaynaklarını Geliştirme Projelerinin Çevresel Etkileri, TMMOB Su Politikaları Kongresi
• Avcı,İ.,2002.Artvin’deki Enerji Yatırımları: Kazanılan ve Kaybedilen Değerler. İ.TÜ. İnşaat Müh. Bölümü, İstanbul.
• Doğu Karadeniz Bölgesi Hidroelektrik Enerji Potansiyeli ve Bunun Ülke Enerji Politikalarındaki Yeri, 13-15 Kasım 2009, Trabzon
• EPDK,Elektrik Piyasası Gelişim Raporu, 2016
• Küçük, İ., 1996, Türkiye'de hidroelektrik potansiyeli üzerine bir değerlendirme, TMMOB 1. Enerjı Sempozyumu, Ankara.
• T.C. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Yusufeli Barajı Çevresel Etli Değerlendirme Raporu, Ankara, Temmuz 2006