Atıksu Arıtımı, Atıksu Deşarjı, Su Kirliliği ve Halk Sağlığı: Trabzon İli Örneği

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 14 - 29, 28.12.2019

Osman Üçüncü

Öz

Bu çalışma Doğu
Karadeniz kenarında Trabzon İli İlçelerinde atıksu (AS) bertaraf tesisleri ile
akarsu ve deniz kirlenmesi üzerinde yapılmıştır. Çalışmada AS, AS ile yüzeysel
suların kirlenmesi, yerleşimlerde oluşan AS’yun kirlilik parametreleri üzerinde
durulmuştur. Bu ham suyun mevcut olan atıksu arıtma tesisleri (AAT) ile ve
arıtmanın ikinci kısmı olan derin deniz deşarjları (DDD) üzerinde durulmuştur.

DDD yapıları ile
deniz suyu kirliliği ve akarsulara atıksu deşarjı ile hem yüzeysel akarsu hem de
deniz suyu kirliliği meydana gelmektedir.  

Bu yapılan çalışma
iAtıksu Arıtmale varılan sonuç ve bu bölgede oluşan ham AS’yun arıtılması ve DDD’na
verilmesi üzerine öneriler sunulmuştur.

Yapılan çalışma
sonucunda atıksuyun mevcut atıksu arıtma tesisi ile arıtılamadığı ve mevcut
atıksu arıtma tesislerinin ham atıksu parametrelerine bakıldığında ileri AAT’ne
ihtiyaç olduğu anlaşılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Trabzon, Doğu Karadeniz bölgesi, Atıksu Arıtma, Atıksuyun Kirlilik Parametreleri, Derin Deniz Deşarjı

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

Wastewater Treatment, Wastewater Discharge and Water Pollution; The Case Study of Trabzon Province

Öz

This study was carried out on wastewater disposal facilities and river and sea pollution in Trabzon Districts of Eastern Black Sea coast. In this study, wastewater, contamination of surface water with wastewater, pollution parameters of wastewater generated in settlements are discussed. It is focused on the existing wastewater treatment plants of this raw water and the deep sea discharges which is the second part of the treatment. With DDD structures, sea water pollution and wastewater discharge to rivers, both surface water and sea water pollution occur. The results of this study and recommendations for treatment of the raw wastewater generated in this region and their delivery to deep sea discharges are presented. As a result of the study, it is understood that wastewater cannot be treated with the existing wastewater treatment plant and when the raw wastewater parameters of the existing wastewater treatment plants are analyzed, it is understood that advanced wastewater treatment plant is needed.

Anahtar Kelimeler

Eastern Black Sea region, Wastewater Treatment, Wastewater Pollution Parameters, Deep Sea Discharge

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Üçüncü, O., The Condıtıon Of Rıver Basıns In Trabzon And Its Surroundıngs And Comparıng It Wıth The Regulatıon Of Water Control, Internatıonal Congress Rıver Basın Management, 22-24 Mart / March 2007 Antalya – Turkey
• Üçüncü, O., Demirel, Ö.,Precautions for the Prevention of Global Warming, Climate Change and Other Environmental Problems: The Case of Eastern Black Sea Region Cities, https://dergipark.org.tr/atrss/issue/43319/493148
• Üçüncü, O., Doğu Karadeniz Kıyı Alanlarında Planlanan Yatırımlar Ve Trabzon Örneği İrdelenmesi, http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/17265_35_31.pdf
• Üçüncü, O., Trabzon kenti evsel nitelikli atıksuların kirlilik parametre çalışması ve arıtma tesisi seçimi, http://www.idealonline.com.tr/IdealOnline/lookAtPublications/bookDetail.xhtml?uId=390
• Üçüncü, O., Drınkıng Water And Wastewater Treatment Facılıtıes And Trabzon Sample For Communıty Health, https://scholar.google.com.tr/scholar?q=%22DRINKING+WATER+AND+WASTEWATER+TREATMENT+FACILITIES+AND+TRABZON+...+%C3%9C%C3%A7%C3%BCnc%C3%BC+O&hl=tr&as_sdt=0&as_vis=1&oi=scholart
• Ucuncu, O., Solid Waste and Wastewater Management in Trabzon and Neighboring Provinces, http://www.eurasiasymposium.com/wp-content/uploads/2018/04/Program_Book_EWMS_2018.pdf
• Üçüncü, O.,Demirel, Ö.,Sarıkoç, S.,Doğu Karadeniz Bölgesinde Su ve Deniz Kirliliği, I.Karadeniz’de Sanayileşme ve Çevre Sempozyumu, 16-17 Kasım 2007-Trabzon
• Öztürk, İ., Yüksel, E., and Tanik, A., Wastewater Management for The Black sea Coast of Turkey, Wat. Sci. Tech. Vol. 39, No.8, pp. 169-176, 1999.
• Trabzon (Merkez) Atıksu Şebeke Projesi, http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/17624_56_32.pdf
• Doğu İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi ve Derin Deniz Deşarjı, https://www.saski.gov.tr/icerik/detay.aspx?Id=398
• 7. Kentsel Altyapı Sempozyumu / 13-14 Kasım 2015, Trabzon, http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/17624_56_32.pdf
• “Karadeniz Bölgesinde Deniz Ortamının Durumu” , http://pabsec.org/depo/documents/reports-and-recommendations/tr-rep-xwsvgwg7ys.pdf
• Derin Deniz Deşarjı İzleme Genelgesi, Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, 30.07.2009 Su Kirliliği Ve Kontrol Yönetmeliği, Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı, Resmi Gazete Sayısı: 25687, 31.12.2004Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği, Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı, Resmi Gazete Sayısı: 27537, 30.03.2010
• Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usuller Tebliği, http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=9.5.13873&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=At%C4%B1ksu%20Ar%C4%B1tma%20Tesisleri%20Teknik%20Usuller%20Tebli%C4%9Fi
• Çayeli Bakır İşletmeleri’ne Ait Derin Deniz Deşarjı ile Yapılan Atıksu Boşaltımının, Deniz Ekosistemine Etkilerinin Belirlenmesi ve Yayılımın Modellenmesi, http://www.ktu.edu.tr/fbebalikcilik-tgdoktoraDt655
• Alıcı ortamlara atıksu deşarj standartları ve kirletme yasakları yönetmeliği, https://haliccevre.com/images/PDF/kirletmeya.pdfDoğu Karadeniz Kıyı Alanlarında Planlanan Yatırımlar Ve Trabzon Örneği İrdelenmesi, http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/17265_35_31.pdfİstanbul’un denizlerini derin deniz deşarjları kirletiyor, http://www.gezegenimiz.com/NewsDetail.asp?idHaber=5275&KategoriAdi=Su/Deniz/G%F6l%20Kirlili%F0i
• Alıcı Ortamlara Atıksu Deşarj Standartları Ve Kirletme Yasakları Yönetmeliği, https://haliccevre.com/images/PDF/kirletmeya.pdfAtıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usuller Tebliği, http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=9.5.13873&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=At%C4%B1ksu%20Ar%C4%B1tma%20Tesisleri%20Teknik%20Usuller%20Tebli%C4%9Fi
• Çayeli Bakır İşletmeleri’ne Ait Derin Deniz Deşarjı ile Yapılan Atıksu Boşaltımının,Deniz Ekosistemine Etkilerinin Belirlenmesi ve Yayılımın Modellenmesi, http://www.ktu.edu.tr/fbebalikcilik-tgdoktoraDt655
• Alıcı ortamlara atıksu deşarj standartları ve kirletme yasakları yönetmeliği, https://haliccevre.com/images/PDF/kirletmeya.pdfDoğu Karadeniz Kıyı Alanlarında Planlanan Yatırımlar Ve Trabzon Örneği İrdelenmesi, http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/17265_35_31.pdf
• İstanbul’un denizlerini derin deniz deşarjları kirletiyor, http://www.gezegenimiz.com/NewsDetail.asp?idHaber=5275&KategoriAdi=Su/Deniz/G%F6l%20Kirlili%F0i
• Derin Deniz Deşarjı Tesislerinin Tasarım, İnşa Ve İşletilmesinde Karşılaşılan Sorunlar, http://www.ilbank.gov.tr/dosyalar/uzmanliktezleri/14735.pdf
• Atıksu Ruhsat Ve Denetim Şube Müdürlüğü, https://www.tiski.gov.tr/icerik/detay.aspx?Id=19
• Determination of the Effects and the Distribution Modeling of Tailing Discharge done by the Deep Sea Discharge System Belonging to Çayeli Bakır İşletmeleri on the Marine Ecosystem, http://www.ktu.edu.tr/fbebalikcilik-tgdoktoraDi655
• Coastal/deep ocean interactions in the Black Sea and their ecological/environmental impacts, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0924796395000305
• Water Discharges into the Bulgarian Black Sea, http://www.osmgp.gov.ar/symposium2011/Papers/78_Dineva.pdf
• Effects Of The Odour From Wastewater Treatment Plants On Resıdent’s Lıvıng Comfort And Property Values: Case Of Narlıdere-İzmir http://openaccess.iyte.edu.tr/bitstream/handle/11147/6959/T001776.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Karadeniz kenarındaki yerleşimlerde atıksu ve yüzme suları- Wastewater and bathing waters in settlements on the Black Sea coastThe Black Sea, https://www.researchgate.net/publication/256807349_The_Black_SeaWater related environmental problems at Sinop peninsula in the Black Sea, Turkey http://www.coastlearn.org/water_quality_management/case-studies/sinop.pdf
• ISWIM: Bathıng Water Qualıty Monıtorıng In The Black Sea, http://marine.copernicus.eu/wp-content/uploads/use-cases/iswim-bathing-water-quality-monitoring-black-sea-1.4.pdf
• https://europepmc.org/backend/ptpmcrender.fcgi?accid=PMC2218132&blobtype=pdfSewage Contamınatıon Of Coastal Bathıng Waters In England And Wales' A Bacterıologıcal And Epıdemıologıcal Study, https://europepmc.org/backend/ptpmcrender.fcgi?accid=PMC2218132&blobtype=pdfDoğu Karadeniz Kıyı Alanlarında Planlanan Yatırımlar Ve Trabzon Örneği İrdelenmesi http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/17265_35_31.pdf
• Çevre Kanunu, Su Ve Atıksu Yönetimi İle İlgili Yönetmelikler, http://www.tbb.gov.tr/online/yayinlar/cevre_ve_su_kanunu/files/publication.pdf
• Deniz Kirliliği Analiz Yöntemleri İlgili Uluslar Arası Sözleşmeler http://tudav.org/wp-content/uploads/2018/04/deniz_kirliligi.pdfOrdu’da Kıyı Alanı Kullanımı ve Denizel Ekosisteme Etkileri, https://dergipark.org.tr/download/article-file/405922
• Kanalizasyon Hatları Yapım İşleri, http://www.dsi.gov.tr/docs/proje-teknik-%C5%9Fartnameler/kanalizasyon-hatlar%C4%B1-yap%C4%B1m-i%C5%9Fleri-teknik-%C5%9Fartnamesi_r00_20061110.pdf?sfvrsn=2
• Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Yüzme Suyu Takip Sistemi, https://yuzme.saglik.gov.tr/
• Çimenli-Salacık arası deniz suyu kalitesinin iyi olmadığı bilgisi verilmiştir.16082019"İçme Suyu Temin Edilen Suların Kalitesi ve Arıtılması Hakkında Yönetmelik" olarak 06/07/2019 tarihli 30823 sayılı Resmi Gazete”https://www.tarimorman.gov.tr/SYGM/Duyuru/171/Icme-Suyu-Aritiminda-Yeni-Donem-Basladi
• "Biyolojik İzleme Tebliği" 21 Haziran 2019 tarih ve 30808 sayılı Resmi Gazete” https://www.tarimorman.gov.tr/SYGM/Duyuru/169/Biyolojik-Izleme-Tebligi-YayimlandiOnuncu Kalkınma Planı (2014-2018), http://tarim.kalkinma.gov.tr/wp-content/uploads/2014/12/Su_Kaynaklari_Yonetimi_ve_Guvenligi_oik.pdf
• Yazılı Soru Önergesi, https://www2.tbmm.gov.tr/d24/7/7-3343c.pdf
• Doğu Karadeniz (Trabzon) kıyılarında denizel koruma alanlarının tespiti / Determination of marine protection areas on Eastern Blacksea (Trabzon) coast, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Karadeniz’in Hırçın Dalgalarına Karşı Yüzmek İster Misiniz? – Karadeniz Plajları https://www.karadenizturlari.com.tr/karadeniz-plajlari/
• An overview of the Black Sea pollution in Turkey, https://dergipark.org.tr/download/article-file/480276
• Land-Based Pollution on the Black Sea along the Turkish Shoreline, https://www.omicsonline.org/open-access/landbased-pollution-on-the-black-sea-along-the-turkish-shoreline-2155-9910-1000248-99637.html
• Wastewater management strategies for the black sea coast of turkey, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0273122399001997
• Achieving good environmental status in the Black Sea: scale mismatches in environmental management ,https://www.ecologyandsociety.org/.../ES-2014-6..
• Yıldız, S., Trabzon İli Ortahisar İlçesi Atıksu Ön Arıtımı ve Deşarjı, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Haziran 2019 (Danışman: Dr.-Ing. O. Üçüncü).
• 2016 Trabzon Şehir Sağlık Profili, http://www.skb.gov.tr/wp-content/uploads/2017/01/Trabzon-Sehir-Saglik-Profili.pdfKent içi kanalizasyon ve altyapı teknik şartları…
• Su Alma Yapısı, İçmesuyu Tesisleri, İçmesuyu Arıtma Tesisi ve Atıksu Arıtma Tesisi Teknik Şartname, https://www.ilbank.gov.tr/index.php?Sayfa=htmlsayfa&hid=2439
• Ek-1 Kanalizasyon Sistemlerinin Etüt, Planlama Ve Projelendirilmesine İlişkin TeknikEsaslar (52 Sayfa), http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/01/20170106-1-1.doc
• Yağmursuyu Toplama, Depolama Ve Deşarj Sistemleri Hakkında Yönetmelik, 23 Haziran 2017 Cuma, Resmi Gazete, Sayı : 30105, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/06/20170623-8.htmhttps://engineering.purdue.edu/~frankenb/NU-prowd/disease.htm
• Treated Wastewater Effluent as a Source of Microbial Pollution of Surface Water Resources- Yüzeysel Su Kaynaklarının Mikrobik Kirliliğinin Kaynağı Olarak Arıtılmış Atıksu Arıtımı- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3924443/
• Atıksu Arıtma Tesislerinde Çalışan Teknik Personele İlişkin Tebliğ, Resmi Gazete, Sayı : 30782, 23 Mayıs 2019 Perşembe, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/05/20190523-21.htm
• Atıksu Arıtımı Eylem Planı (2017–2023), https://webdosya.csb.gov.tr/db/cygm/icerikler/AAEP%202017-23.pdfKıyı Yerleşimlerine Uygun Sıvı ve Katı Atık YönetimStratejileri Üzerine Görüşler, https://www.academia.edu/3081501/K%C4%B1y%C4%B1_Yerle%C5%9Fimlerine_Uygun_S%C4%B1v%C4%B1_ve_Kat%C4%B1_At%C4%B1k_Y%C3%B6netim_Stratejileri_%C3%9Czerine_G%C3%B6r%C3%BC%C5%9FlerTrabzon İl Raporu, http://ttso.org.tr/dosyalar/Trabzon-il-raporu.pdfDoğu Karadeniz Bölgesi Kıyı Şeridi Deniz Deşarjında Yapısal Tasarım Ve Çevresel Etkiler: Fındıklı Deniz Deşarjı Örneği, http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/16835_49_51.pdf
• Yazılı Soru Önergesi, https://www2.tbmm.gov.tr/d24/7/7-20235sgc.pdf
• Deniz Suyu Kalitesi İzleme Bilgi Sistemi, https://polen.itu.edu.tr/bitstream/11527/8893/1/2100.pdf
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ÇED Alanında Kapasitesinin Güçlendirilmesi için Teknik Yardım Projesi, Aralık 2017Marine Outfall Applications on the Turkish Coast of the Black Seahttps://iwaponline.com/wst/article-abstract/25/9/203/24462
• Su ile İlişkili Salgınlarda Çevre sağlığı Yaklaşımı ve Yapılması Gerekenler, https://slideplayer.biz.tr/slide/2391446/
• Atıksuların Kanalizasyon Şebekesi Deşarj Yönetmeliği, https://www.izmir.bel.tr/YuklenenDosyalar/Dokumanlar/23.12.2013%2014_27_13_kanalDesarj.pdf
• Çevre Mühendislerinin Halk Sağlığı Hizmetlerinde Üstlenebileceği Görevler Sağlık Mühendisliği - Çevre Mühendisliği İlişkisi, http://www.suvecevre.com/edergi/19/114/files/assets/common/downloads/publication.pdf
• Trabzon şehri Su Yapıları ve Su Kalitesi Kontrolü, Doğu Karadeniz Bölgesinde Su Yapılarının Kontrolü, http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/12852.pdf
• Deniz Kalitesi Bülteni Karadeniz, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/den-z-kal-tes--bulten--2018_karaden-z-20180202084303.pdf
• Deniz Kalitesi Bülteni Karadeniz, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/den-z-kal-tes--bulten--2018_karaden-z-20180202084303.pdf
• Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tabloları, Tablo 1: Kıtaiçi Su Kaynaklarının Sınıflarına Göre Kalite Kriterleri, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/12/Su%20Kirlili%C4%9Fi%20ekleri.htm
• Karadeniz'de artan deniz suyu ısısı, şiddetli yağışları tetikliyor, https://www.cnnturk.com/turkiye/karadenizde-artan-deniz-suyu-isisi-siddetli-yagislari-tetikliyor
• Atıksu Arıtımı Eylem Planı (2008–2012), https://www.bebka.org.tr/admin/datas/sayfas/files/C%C2%87evre_Orman_Bakanligi_Ati%C2%84ksu_Aritmi_Eylem_Plani%C2%84_2008-2012.pdf
• Karadeniz Bölgesinde Su Kirliliğine Sebep Olan Faktörlerin Belirlenmesi Ve Su Ürünlerine Etkilerinin Araştırılması, https://docplayer.biz.tr/18951464-Karadeniz-bolgesinde-su-kirliligine-sebep-olan-faktorlerin-belirlenmesi-ve-su-urunlerine-etkilerinin-arastirilmasi.html
• Su Ve Sağlık, https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/cevre-sagligi/1-su-guvenligi/Kitaplar/Yuzme_Sulari_Rehber_Kitabi.pdfhttps://www2.tbmm.gov.tr/d24/7/7-20235sgc.pdf
• Ardalı, Y., Turan G., Beyazıt, N., Akbal, F., Kuleyin, A., Ayeri, T. Özen, H., ve Atay, Ş. (2016, Aralık). Karadeniz’de evsel atıksu derin deniz deşarjı noktalarında ötrofikasyon etkisinin değerlendirilmesi. I. Ulusal Denizlerde İzleme ve Değerlendirme Sempozyumu’nda sunuldu, Ankara.
• Ondokuz Mayıs Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü. (2016). Derin Deniz Deşarjı (DDD) Tasarım Kriterlerinin Belirlenmesi Projesi final raporu, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2-11.
• Domestic Wastewater Treatment in Developing Countries, https://www.pseau.org/outils/ouvrages/earthscan_ltd_domestic_wastewater_treatment_in_developing_countries_2003.pdf
• Dolgu sahalarının oluşturduğu deniz kirliliği çok önemlidir.https://www.oecd.org/env/country-reviews/42198785.pdf
• İlimizdeki Deniz Kirliliği İle İlgili TMMOB İl Koordinasyon Kurulu Basın Açıklaması, http://www1.mmo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=43948&tipi=3&sube=13#.XUX5Q-gzbIU
• Doğu Karadeniz Bölgesel Gelişme Planı (DOKAP) Nihai Rapor, https://www.umweltbundesamt.de/sites/default/files/medien/461/publikationen/texte_37_2013_modernisierungsstrategie_wasserwirtschaft_kirschbaum_0.pdf
• https://www.sfv-fsp.ch/fileadmin/user_upload/Herausforderungen/Regenbogenforelle/Knutti_Andreas_BAFU_RBF.pdf
• https://www.google.com/search?q=abwasserreinigungsanlage+und+Schwarzmeer&tbm=isch&source=univ&sa=X&ved=2ahUKEwiA5JGp4-TjAhWhxMQBHWyWClUQsAR6BAgJEAE&biw=1517&bih=730&dpr=0.9#imgrc=d83jK374RoWtmM:
• Çevre ve Orman Bakanlığından, Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usuller Tebliği, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/03/20100320-7.htm
• https://www.umweltbundesamt.de/sites/default/files/medien/461/publikationen/texte_37_2013_modernisierungsstrategie_wasserwirtschaft_kirschbaum_0.pdf