Hidroelektrik Santraller ve Trabzon İlinde Bulunan Hidroelektrik Santrallerin Şehir ve Doğu Karadeniz Havzası İçin Önemi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 10 - 24, 28.06.2020

Veli Süme , Semih Subutay Fırat

Öz

Enerji günümüzde çok önemli bir ihtiyaçtır. Bu ihtiyaç gün geçtikçe önemini artırarak medeniyetin ve gelişmişliğin ölçülmesinde bir skala oluşturtmuştur. Bu sebeple çeşitli yöntem ve araçlarla enerji üretimi gerçekleştirilmektedir. Bu yöntemlerden biri olan elektrik enerjisi su gücü kullanılarak da elde edilmektedir. Bu yönteme hidroelektrik denmekte ve HES olarak kısaltılan ve suyun mekanik enerjisini elektrik enerjisine çeviren santrallerde elektrik üretilmektedir. Bu yapılar sağladığı mali ve çevresel avantajlardan dolayı Dünya’da ve Türkiye’de elektrik üretiminde kullanılmaktadır. Çeşitli kategorilerde incelenebilen bu yapılar depo tipine göre, düşüsüne göre, üretim kapasitesine göre sınıflandırılabilir. Türkiye’de barajlı ve nehir tip santraller kullanılmaktadır. Üretim kapasitesine göre mini, mikro gibi çeşitli tiplerde santraller mevcuttur. Doğu Karadeniz Bölgesi Türkiye’nin önemli havzalarındandır. Bu havzanın sahip olduğu yüksek yağış alma, dağlık arazi yapısına sahip olma gibi özellikleri HES bağlamında bu havzayı ön plana çıkarmaktadır. Havzanın bu durumu hem yenilebilir enerji hem de enerji ihtiyacının karşılanması açısından cezbedicidir. Trabzon havza içerisinde yer alan ve havzanın ön planda olmasını sağlayan havza için önemli yönleri olan bir şehirdir. Bu çalışmada Trabzon'un mevcut hidroelektrik enerji durumunu değerlendirerek havzanın bugünkü ve gelecekteki durumunu değerlendirmek amacıyla Trabzon ilindeki enerji tüketimi ve üretimi incelenmiştir. Ve ilde bulunan HES yapıları hakkında genel bilgiler verilerek ilin ve bölgenin hidroelektrik durumu değerlendirilmiş ve daha sonra yapılacak çalışmalar için veri sunulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Enerji, Hidroelektrik

Kaynakça

• [1] Bülbül S.E., Çokluk Y.(2017) «Türkıye’de Gelışen Enerjı Sektörü Hes’ler Ve Kâr Kaybı Sıgortalar,» Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, pp. 89-114, 2017. [2] Püsgül, T.(2017) «Hidroenerji Yenilenebilir Enerji Kaynakları,» 1 11 2017. [Çevrimiçi]. Available: https://muhendistan.com/hidroelektrik-enerjisi/. [Erişildi: 20 03 2020]. [3] Tunç, T. (2017) Artvin, Rize Ve Trabzon İllerindeki Bazı Hidroelektrik Santrallerin Orman Alanları Üzerindeki Etkileri, Trabzon: KTÜ, 2017. [4] Gökdemir M., Kömürcü M. İ., Evcimen T.U. (2012) «Türkiye’de Hidroelektrik Enerji ve HES Uygulamalarına Genel Bakış,» İMO Su Yapıları Kurulu TMH -, no. 471, pp. 18-26, 2012. [5] Uyar, F. (2018)«HES Nedir ? HES Hakkında Bilmeniz Gereken Herşey!,» enerjibes temiz eneji portalı, 7 06 2018. [Çevrimiçi]. Available: https://www.enerjibes.com/hes-nedir/. [Erişildi: 21 03 2020]. [6] Enerji Verimliliği ve Çevre Dairesi Başkanlığı,(2019) «Hidroelektrik Enerjisi Nedir?,» Enerji Verimliliği ve Çevre Dairesi Başkanlığı, 2019. [Çevrimiçi]. Available: http://www.yegm.gov.tr/yenilenebilir/h_hidrolik_nedir.aspx. [Erişildi: 21 03 2020]. [7] Tmmob İnşaat Mühendisleri Odası Antalya Şubesi.,(2015) «4. Su Yapıları Sempozyumu,» Retma Matbaa, Antalya, 2015. [8] Wikipedia(2020), «wikipedia,» [Çevrimiçi]. Available: https://en.wikipedia.org/wiki/Three_Gorges_Dam. [Erişildi: 21 03 2020]. [9] Emeç, Ş., Adar, T., Akkaya, G., Delice, E.K,(2019) «Efficiency Assessment of Hydroelectric Power Plant in Turkey by Data Envelopment Analysis (DEA),» European Journal of Science and Technology, pp. 34-45, 2019. [10] Atalay, Ö., YIılmaz Ulu, E.(2018) «Hydropower Capacity of Turkey and Actual Investments,» International Conference on Technology, Engineering and Science (IConTES),, pp. 162-164, 2018. [11] Yılmaz, Ş.(2016)«Türkiye Hidroelektrik Potansiyel, ve Gelişme,» Türkiye’nin Enerji Görünümü, pp. 203-225, 2016. [12] Kankal, M., Akçay F. (2019) «Doğu Karadeniz Havzası Hidroelektrik Enerji Durumunun İncelenmesi,» ÖHÜ Müh. Bilim. Derg., pp. 892-901, 2019. [13] DSİ, (2019) «Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 2019 Faaliyet Raporu,» DSİ, 2019. [14] Gölbaşı, H.(2010) Karadeniz Bölgesi Küçük Hidroelektrik Santralleri ve Potanasiyel Değerlendirmesi, Zonguldak: Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 2010. [15] Aslan H., Soğuksulu Ş.(2017) «Nehir Tipi Hidroelektrik Santralleri (NT-HES)’nin Neden Olduğu Sorunlar ve Rehabilitasyon Çalışmaları: Trabzon Örneği,» KSÜ Doğa Bil. Derg.,, pp. 67-74, 2017. [16] Üçüncü M. M.,(2019) Enerji Kaynaklarımız Işığında Hidroelektrik Santrallerin Türkiye Ekonomisindeki Yeri Ve Trabzon Örneği, Tabzon: Avrasya Üniversitesi, 2019, p. yüksek lisans tezi. [17] Gençoğlu, E., Özbay, M.T.(2019) «V. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu,» EMO, DİYARBAKIR, 2009. [18] Mercan, B.(2014) Orta Ölçekli Hidroelektrik Enerji Tesislerinin İncelenmesi İçin Örnek Bir Çalışma Bağışlı Regülatörü Ve Hes, İstanbul: İTÜ, 2014. [19] Akarçeşme Y.,(2019) Hidroelektrik Potansiyelin Türkiye Açısından Önemi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 2019. [20] Górecki J., Płoszaj E.(2018) «Cost Risk of Construction of Small Hydroelectric Power Plants,» MATEC Web of Conferences, KRYNICA, 2018. [21] Buttanrı, B.( 2006) Türkiye'de Küçük Hidroelektrik Santrallerin Tarihsel Gelişimi ve Bu Günkü Durumu, İstanbul: İTÜ, 2006. [22] Serencam, U.(2007) Doğu Karadeniz Bölgesindeki Küçük Akarsuların Hidroelektrik Potansiyellerinin Analizi, Sakarya : Sakarya Üniversitesi, 2007. [23] Karstarlı, Ç. (2011) Doğu Karadeniz Havzasındaki Hidroelektrik Potansiyelin Değerlendirilme Durumu, Trabzon: KTÜ, 2011. [24] TEİAŞ,(2019) «10 Yıllık Talep Tahminleri Raporu (2019-2029),» Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü -Planlama Ve Yatırım Yönetimi Dairesi Başkanlığı, Ankara, 2019. [25] EPDK, (2018) «Elektrik Piyasası Piyasa Gelişim Raporu,» T.C. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı, Ankara, 2018. [26] EPDK,(2019) «2019 Yılı Aylık Elektrik Piyasası Sektör Raporları,» EPDK, Ankara, 2019. [27] Dalman., A.E., Arslan Ö.(2012) «Trabzon’da Yağmur Sularının Analizi,» EKOLOJİ, cilt 85, no. 21, pp. 107-113, (2012). [28] Meteororloji. Genel. Müdürlüğü. 11. Bölge Müdürlüğü,(2020) «Trabzon İli Aylık Yağış Miktarları 2014-2019 yılları,» Meteororloji Genel Müdürlüğü 11. Bölge Müdürlüğü, Trabzon, 2020. [29] Çoruh Elektrrik Perakende AŞ Trabzon İl Müdürlüğü, (2020) «Trabzon İli Tüketim ve HES Üretim Verileri 2015-2019,» Çoruh Elektrrik Perakende A.Ş. Trabzon İl Müdürlüğü, Trabzon, 2020. [30] TEİAŞ 14 Bölge Müdürlüğü,(2020) «2017-2019 Yılları HES Üretim Değerleri,» TEİAŞ 14. Bölge Müdürlüğü, Trabzon, 2019. [31] DSİ,(2020) «Devlet Su İşleri,» [Çevrimiçi]. Available: http://www.dsi.gov.tr/faaliyetler/hessu-kullanim-anlasmalari. [Erişildi: 20 03 2020]. [32] EPDK,(2020) «TC Enerji Piyasası Denetleme Kurumu,.,» 2018. [Çevrimiçi]. Available: https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-86-3/elektriklisans-islemleri. [Erişildi: 20 03 2020].