Türkiye ve Dünyadaki “Hüzün Turizmi” Çalışmalarının Bibliyometrik Analizi

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 66 - 88, 31.01.2022

Zehra Bulut , Nilgün Demirel İli

Öz

Hüzün turizmi son yıllarda Türkiye’de popüler bir konu haline gelirken, İngilizce karşılığı “dark tourism” olarak dünya literatüründe yer almaktadır. Çalışmada temel olarak, Türkiye’de hüzün turizmi konusu ile ilgili ve uluslararası yazında ise hüzün turizmi konusu ile ilgili yayımlanan çalışmaların bibliyometrik analiz yöntemine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla belirlenen
çalışmaların belirli parametreler doğrultusunda mevcut özellikleri belirlenerek, değerlendirilmesi gereken konular ortaya konulmaya çalışılmıştır. Genel olarak hüzün turizmi (dark turizm) ile ilgili yapılmış çalışmaların ayrı parametrelere göre özet bir görünümünü ortaya koyabilmek için, Türkiye’de 2011-2021 yıllarında ve uluslararası yazında 1996-2022 yılları arasında yayımlanan
çalışmalar bibliyometrik analiz yöntemine göre incelenmiştir. Yerli çalışmalar kapsamında; Sobiad, Tr Dizin, Researchgate ve Google Akademikte yayınlanan dergilerde “hüzün turizmi” yazıldığında ulaşılan 36 makale değerlendirilmiştir. Uluslararası yazın boyutunda ise, Scopus veri tabanında “dark tourism” yazılarak gerçekleştirilen tarama sonucunda ulaşılan 271 araştırma konuya ilişkin yapılan çalışmalar kapsamında değerlendirilmiştir. Türkiye’de “hüzün turizmi” konusunda yapılan 36 makaleye ilişkin sonuçlar “yazar ve yayın yılı, yayın adı, yayınlandığı dergi ve anahtar kelimeler” başlıkları altında incelenmiştir. Uluslararası literatürde “dark tourism” konusunda yapılan çalışmalarda ise, “yayın yılı, yazarlar, konu alanları, kurumlar, ülkeler, yayın türü, anahtar kelimeler ve kaynaklar” incelenerek değerlendirilmiştir. Hüzün turizmi konusuna ilişkin çalışmalarda “en fazla iş birliği yapan yazarlar, ülkeler, kurumlar ve en fazla kullanılan anahtar kelimeler” parametrelerine göre tablo haline getirilerek değerlendirilmiştir. Scopus veri tabanından elde edilen bibliyografik veriler VOSviewer bibliyografik analiz programına aktarılarak “ortak yazarlılık” (Co-Authorship) ve “birlikte bulunma” (Co-occurrence) analizleri yapılmıştır. Analizlerde, VOSviewer programında her bir parametreye karşılık gelen, bağlantı gücü yüksek
kavramlar üzerine haritalandırma yapılmıştır. Gerçekleştirilen analizler sonucunda elde edilen bulgulardan ulaşılan en önemli sonuç, Türkiye’deki hüzün turizmi çalışmalarının dünyadaki çalışmalara kıyasla daha geç dönemlerde çalışılmaya başlamış olmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Hüzün Turizmi, Bibliyometrik Analiz, Scopus, Vosviewer

Kaynakça

• Alili, M. (2017). Avrupa’daki ve Türkiye’deki Hüzün Turizmi Destinasyonlarının Karşılaştırması Üzerine Teorik Bir Çalışma. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1), 37-50.
• Ardıç Yetiş, Ş. & Çokal, Z. Kış Turizmi Alanında Yayımlanan Makalelerin Bibliyometrik Profili. Journal of Recreation and Tourism Research, 5 (1), 38-52
• Bell, R., & Bell, L. (2002). A bibliography of articles on technology in science education. Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 2(4), 426-446.
• Blom, T. (2000). Morbid tourism-a postmodern market niche with an example from Althorp. Norsk Geografisk Tidsskrift, 54(1), 29-36.
• Boyle, F., & Sherman, D. (2006). Scopus™: The product and its development. The Serials Librarian, 49(3), 147-153.
• Biran, A., & Hyde, K. F. (2013). New perspectives on dark tourism. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 7(3), 191-198.
• Dale, C. & Robinson, N. (2011). Dark tourism. P. Robinson, S. Heitmann & P. Dieke (Eds.), In Research themes for tourism (p. 205-217). London: CABI
• Diodato, V. P. (2012). Dictionary of bibliometrics. London, NY: Routledge.
• Ellegaard, O., & Wallin, J. A. (2015). The bibliometric analysis of scholarly production: How great is the impact?. Scientometrics, 105(3), 1809-1831.
• Evren, S., & Kozak, N. (2014). Bibliometric analysis of tourism and hospitality related articles published in Turkey. Anatolia, 25(1), 61-80.
• Fonseca, A. P., Seabra, C., & Silva, C. (2016). Dark Tourism: concepts, typologies and sites. Journal of Tourism Research & Hospitality, 5(2), 1-6. doi:10.3390/su10061976.
• Garrigos-Simon, F. J., Narangajavana-Kaosiri, Y., & Lengua-Lengua, I. (2018). Tourism and sustainability: A bibliometric and visualization analysis. Sustainability, 10(6), 1976. MDPI AG. Retrieved from http:// dx.doi.org/10.3390/su10061976
• Güzeller, C. O., & Çeliker, N. (2018). Bibliometric analysis of tourism research for the period 2007- 2016. Advances in Hospitality and Tourism Research, 6(1), 1-22.
• Hood, W. W. & Wilson, C. S. (2003). Informetric studies using databases: Opportunities and challenges. Scientometrics, 58(3), 587-608.
• Hulme, E. W. (1923). Statistical bibliography ın relation to the growth of modern civilization. London: Grafton. Jafari, J. (1979). Tourism and the social sciences: A bibliography: 1970–1978. Annals of tourism research, 6(2), 149-194.
• Kement, Ü., Başar, B., & Güçer, E. (2016). Hüzün turizmi kapsamında seyahat eden bireylerin rekreasyonel motivasyonlarının belirlenmesi. M. Sarıışık & A. Saldamlı (Ed.), İçinde 3rd International Congress of Tourism & Management Researches, 1080-1104, Antalya.
• Koseoglu, M. A., Rahimi, R., Okumus, F., & Liu, J. (2016). Bibliometric studies in tourism. Annals of Tourism Research, 61, 180-198.
• Kurnaz, H. A., Çeken, H., & Kılıç, B. (2013). Hüzün turizmi katılımcılarının seyahat motivasyonlarının belirlenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(2), 57-73.
• Laws, E., Buhalis, D. & Craig‐Smith, S. (1999). A structured bibliography of tourism books. 3(2), 47-63. DOI: 10.1080/10941669908722019.
• Lennon, J. (2017). Dark tourism. Oxford Research Encyclopedia of Criminology and Criminal Justice. Special Issue, 2-41. https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190264079.013.212.
• Lewis, C. (2008). Deconstructing grief tourism. The International Journal of the Humanities, 6(6), 165-170.
• Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics. Journal of documentation, 25(4), 348-349.
• Raisig, L. M. (1962). Statistical bibliography in the health sciences. Bulletin of the Medical Library Association, 50(3), 450-461.
• Rojek, C. (1993). Ways of escape, modern transformations in leisure and travel. London: The Macmillan.
• Seaton, A. V. (1999). War and thanatourism: Waterloo 1815–1914. Annals of tourism Research, 26(1), 130- 158.
• Smith, W. W. (2010). The darker side of travel: The theory and practice of dark tourism. Annals of Tourism Research, 37(3), 867–869.
• Tarlow, P. (2005). Dark tourism–the appealing ‘dark’side of tourism and more. M. Novelli (Ed.) In Niche tourism- Contemporary issues, trends and cases (p. 47-58), Oxford: Elsevier.
• Temizkan, S. P., Çiçek, D. & Özdemir, C. (2015). Bibliometric profile of articles published on health tourism. International Journal of Human Sciences, 12(2), 394-415.
• Van Eck, N.J. & Waltman, L. (2021). VOSviewer Manual. Universiteit Leiden, Leiden.
• Vieira, E., & Gomes, J. (2009). A comparison of Scopus and Web of Science for a typical university. Scientometrics, 81(2), 587-600.
• Vishwakarma, P., & Mukherjee, S. (2019). Forty-three years journey of tourism recreation research: a bibliometric analysis. Tourism recreation research, 44(4), 403-418.
• Wallin, J. A. (2005). Bibliometric methods: Pitfalls and possibilities. Basic & Clinical Pharmacology & Toxicology, 97(5), 261–275. Yeksan, Ö., & Akbaba, A. (2019). Sürdürülebilir turizm makalelerinin bibliyometrik analizi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(2), 220-231.