SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARI HANGİ TÜRK CUMHURİYETİNİ MERAK EDİYOR?

Yıl 2022, Cilt 2, Sayı 3, 169 - 180, 29.12.2022

Halil TOKCAN

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının hangi Türk Cumhuriyeti’ni daha fazla merak ettiklerini ve bunun nedenlerini ortaya koymaktır. Araştırmanın çalışma grubunu Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenim gören 113 sosyal bilgiler öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışma nitel araştırma tekniklerinden içerik analizi yöntemiyle yapılmıştır. Öğretmen adaylarının hangi Türk Cumhuriyeti’ni daha fazla merak edip görmek istediklerini ve bunun nedenlerini yazmaları istenmiştir. Öğretmen adaylarının verdiği cevaplar analiz edildiğinde en fazla merak ettikleri Türk Cumhuriyetleri sırayla; Azerbaycan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Özbekistan olmuştur. Öğretmen adaylarının bu ülkeleri merak etme nedenlerine bakıldığında Azerbaycan’ı merak nedenleri arasında bize en yakın ve samimi ülke olması, kültürünün bize yakın olması, bir millet iki devlet olmamız; KKTC’yi merak etme sebepleri arasında tatil ve gezi yerlerinin çok olması; Kazakistan’ı merak etme nedenleri arasında ilk ata yurdumuz olması, geniş ve farklı bir coğrafyaya sahip olması; Kırgızistan’ı merak etme nedenleri arasında Cengiz Aytmatov’un bahsettiği yerlerin görülmek istenmesi, Türklerin ilk anayurtlarından biri olması; Türkmenistan’ı merak etme sebepleri arasında kültür ve yapısının Türklüğe en uygun yer olması, ilk Türklerin yaşam şekline en yakın ülke olması; Özbekistan’ı merak etme sebebi olarak ise Buhara, Semerkant gibi kadim şehirlerin bulunması, kültür ve tarihî benzerlikleri görmek istemesi olarak belirtmişlerdir. Bu sonuçlara göre öğretmen adaylarının Türk Cumhuriyetlerini merak etmeleri ve görmede önceliğin yakından uzağa doğru ilerlediği, daha yakın yerleri daha fazla merak ettikleri ve merak duygularında Türklerin ana yurtlarını, kültürlerini keşfetme arzusunun da rol oynadığını bize göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk Cumhuriyetleri, Sosyal Bilgiler, Öğretmen Adayı, Merak

Kaynakça

• Aksoy, B. ve Karaçalı, H. (2015). 7. Sınıf Öğrencilerinin Zihin Haritasında Türk Dünyası Algısı. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Nisan, 1-14.
• Aksoy, T. (2019). İnsanların ilerlemesinin temelinde merak duygusu vardır. 12.05.2019 tarihinde https://www.temelaksoy.com/insaninilerlemesinin-temelinde-merak-durtusu-vardir/ adresinden alınmıştır.
• Bozkurt, B. (2019). Çocuklarda merak ve öğrenme ilişkisi. 15.06.2019 tarihinde https://www.uplifers.com/cocuklarda-merak-ve-ogrenmeiliskisi/ adresinden alınmıştır.
• Çepni, S. (2018). Araştırma Projelerine Giriş. Ankara: Pegem Akademi.
• Kurtbaş, İ. (2011). Merak(ın) Sosyolojisi Psikolojik Dürtü, Sosyal Uyaran, Kültürel Nosyon ve İdeolojik Bir Konsept Olarak “Sosyal Merak”. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 14(2), 18-58.
• Tokcan, H., Balcı, M. (2016). Öğretmen Adaylarının Türk Dünyası Devletlerini Haritada Saptama Düzeyleri. İİ. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve Sosyal Bilimler Sempozyumu, Gaziantep Üniversitesi Nizip Eğitim Fakültesi, Nizip, 5-7 Mayıs 2016. (E kitap e-İSBN: 978-605-318-655-7)
• Tokcan, H. ve Karaca, A. (2016). Öğretmen Adaylarının Bağımsız Türk Cumhuriyetleri Bayrak ve Başkent Bilgisi. İİ. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve Sosyal Bilimler Sempozyumu, Gaziantep Üniversitesi Nizip Eğitim Fakültesi, Nizip, 5-7 Mayıs 2016. (E kitap e-İSBN: 978-605-318-655-7).
• Topal, E. ve Sezer, A. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Türk Dünyasın Coğrafyasına İlişkin Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 33, 96-113.
• Tunçel, H. (2002). Türk Öğrencilerin Zihin Haritalarında İslam Ülkeleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 83-103.
• Ünal, F. (2008). İlköğretim 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Yurdumuzun Komşuları Ve Türk Dünyası Ünitesinde Geçen Haritaların Kullanılabilirlik Düzeyi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Web1. http://sozluk.gov.tr/
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (6. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.