ARABESK MELODİLERİ: TÜRKİYE MÜZİK SAHNESİNDE BİR EVRİMİN İZLERİ

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 231 - 251

Ertem Uymaz

https://doi.org/10.5281/zenodo.12586253

Öz

Günümüz Türk müzik sahnesini derinlemesine şekillendiren bir akorun tınıları, duygusal bir dokunuşla yüklüdür: Arabesk. Arabesk müzik, kendine özgü melodik dokusu ve hikâyeleriyle, Türkiye'nin müzikal panoramasında kendine sağlam bir yer edinmiştir. Ancak, bu müziğin kalbinde yatan evrim, sadece notaların değil, aynı zamanda toplumsal zeminin ve kültürel dönüşümlerin yankılarıdır. Bu çalışma, Arabesk müziğin doğuşundan günümüze uzanan zengin tarihini inceleyerek, bu müziğin Türk toplumu üzerindeki derin etkilerini anlamaya yönelik bir çaba sarf etmektedir. Arabesk, sadece bir müzik türü değil, aynı zamanda bir duygu ve ifade biçimidir. 1960'ların kırık dökük sokaklarında, 1970'lerin toplumsal çalkantılarında, 1980'lerin politik belirsizliklerinde ve 1990'ların kültürel çeşitlenmelerinde bu melodik ifade, Türk toplumunun kolektif hafızasını şekillendiren bir unsura dönüşmüştür. Bu makale, Arabesk müziğin her bir dönemdeki sesini, ruhunu ve anlamını açığa çıkararak, zaman içindeki evrimini adım adım izleyecektir. Günümüzde, Türk müzik sahnesi karmaşık bir harmoni içinde çeşitlenmekte ve evrim geçirmektedir. Arabesk, geçmişin dokusunu korurken, günümüzde yeni bir perspektif kazanarak modern bir tonaliteye bürünmüştür. Bu noktada, Arabesk müziğin çağdaş durumu, sadece geçmişin izlerini değil, aynı zamanda çağının ruhunu da taşımaktadır. Arabesk melodileri, hala toplumun derinliklerinde yankılanırken, aynı zamanda modern sesler ve tarzlarla da iç içedir. Özellikle dikkat çeken bir nokta, Arabesk müziğin günümüzde rap müzikle sıkça ilişkilendirilmesidir. İki müzik türü, birbirinden farklı gibi görünse de, sözlerdeki derinlik, toplumsal eleştiri ve duygusal yoğunluk gibi ortak temalar, bu müzik formlarını bir araya getirmektedir. Arabesk ve rap müziğin kesişim noktası, Türkiye'nin kültürel ve sosyal peyzajındaki değişen dinamiklere ayak uydurarak, genç kuşağın müzikal tercihlerinde ve ifadesinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu makale, Arabesk müziğin günümüzdeki izlerini sürerken, aynı zamanda rap müzikle olan bu ilginç kesişim noktasını ele alacak ve Türk müzik sahnesindeki bu dinamik etkileşimin nasıl bir evrimin habercisi olduğunu keşfedecektir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Değişim, Popüler Kültür, Türk Müziği, Arabesk Müzik, Müzikal Evrim, Duygusal Yoğunluk

Kaynakça

• DEMİRKAN, Gökçe Kaan, ‘90’lı Yıllar Sonrası Bir Popüler Kültür Ürünü Olarak Arabesk Müziğin Değişimi Dönüşümü’, Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2014.
• ETHEMOĞLU, Ayşenur. ‘TR/ Türk Sineması’nda Arabesk Filmler Kuşağı: Nedir Bu Arabesk? Doğuşu ve Serüveni’, (https://medium.com/@aysenur.ethemoglu/t%C3%BCrk-sinemas%C4%B1nda-arabesk-filmler-ku%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1-arabesk-do%C4%9Fu%C5%9Fu-ve-ser%C3%BCveni-f281fbea48d5), E.T: 17.12.2023.
• FİNDLEY, Carter V., ‘Modern Türkiye Tarihi’, Çev: Güneş Ayas, Timaş Yayınları, İstanbul 2017.
• GİDDENS, Anthony, ‘Modernliğin Sonuçları’, Çev: Ersin Kuşdil, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 1998.
• GÜNGÖR, Nazife, Sosyokültürel Açıdan Arabesk Müzik, Bilgi Yayınevi, İstanbul 1990.
• KARŞICI, Gülay, ‘Müzik Türlerine İdeolojik Yaklaşım: 1970-1990 Yılları Arasındaki TRT Sansürü’, Folklor/Edebiyat Dergisi, Cilt 16, ss. 61-172.
• ÖZBEK, Meral, Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski, Birinci Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul 1991.
• ÖZBUDUN, Sibel, ‘Sınıf, Kültür, Kimlik Yazıları’, Ütopya Yayınları, Ankara 2010, s. 69.
• ÖZER, Nuri Paşa, ‘Arabesk Kültürü Özelinde Orhan Gencebay’ın Rol Aldığı Rexona Reklamlarının İncelenmesi’, Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, 2020, Cilt 2, ss. 1-3.
• STOKES, Martin, ‘Türkiye’de Arabesk Olayı’, Çev. H. Eryılmaz, İletişim Yayıncılık, İstanbul 1998.