The Theme of Domestic Violence in Turkish Novel

Yıl 2005, Cilt: 6 Sayı: 10, 131 - 149, 01.12.2005

Ayfer Yılmaz

Öz

Literature is one of the most effective branches of art that people use to express themselves. Novels which are one of the kinds in literature has not only been exemplified with different experiences but also is one of leading kinds of literature that describes people and that attracts the interestof the readers. The themes and the subjects that are expressed point the author’s point of view to life and express a special attention to the problems of the community that the author has come from.
The subject we discussed in this writing is the frequently claimed domestic violence. As known, the narrated work is situated on the two different powers dispute we also tried to approach this Works in which domestic violence and poverty studied.
We tried to study domestic violence affairs which has been studied in every period as a colorful and enthusiastic them by the light of psychology, sociology and medicine. Thus, we intend to from the profile of our social habit and family structure on the one hand, we also want to lighten the fictional specialty of them all over the world on the other hand.

Anahtar Kelimeler

novel, theme, family, the theme of domestic violence

Türk Romanında Aile İçi Şiddet Teması

Öz

Edebiyat, insanın kendini ifade etmede kullandığı en etkili sanat dallarından biridir. Edebiyatın türlerinden olan roman ise, edebiyatımıza girdiği günden bu yana farklı tecrübelerle örneklendirilmiş olmakla birlikte, insanı ve hayatı anlatan ve okuyucular tarafından en fazla ilgi gören edebî türlerin başında yer alır. Romanda işlenen temalar ve konular hem yazarın hayata bakışını ortaya koymakta hem de, içinden çıktığı toplumun meselelerine özel bir dikkat anlamını taşımaktadır.
Bu yazımızda ele aldığımız mesele romanımızda sıkça işlenen aile içi şiddettir. Bilindiği gibi tahkiyeli eser; iki farklı gücün çatışması ya da mücadelesi üzerine kurulur. Biz de bu mücadelenin aile çevresi içinde yaşanan ve mağduriyetin de söz konusu olduğu eserlere aile içi şiddet bakımından yaklaşmaya çalıştık.
Her dönemde işlenen, romana renk ve heyecan katan temalardan olan aile içi şiddet temasını, başlangıçtan günümüze kadar gelen roman tarihimiz içinde ve psikoloji, sosyoloji, tıp gibi diğer bilimlerin de ışığında ele almaya çalıştık. Böylece bir yandan toplumsal alışkanlıklarımız ve aile yapımızın bir profilini oluştururken bir yanda da bunun itibarî dünyada hususîleşerek işlenen durumunu dikkatlere sunmak niyetindeyiz.

Anahtar Kelimeler

roman, tema, aile, aile içi şiddet teması

Kaynakça

• I. Genel K aynaklar
• Aile İçi Şiddetin Sebep ve S onuçlan, (2000), Aralık 1993-Aralık 1994, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı.
• AKSOY, F„ (1984), “ Kadın Erkek İlişkilerinde Davranış Problemleri”, K adın Gerçekleri, (Der. N. Arat), İstanbul.
• AKTAŞ, Şerif-Osman Gündüz, (2001), Yazılı ve Sözlü Anlatım, Kompozisyon Sanatı, Ankara
• AKYÜZ, Emine, (1989), Çocuğun Güvenliği Sorunu, Ankara.
• ARIKAN, Çiğdem. (1988), “Ailede Çocuğa Yönelik Şiddet". H. Ü. Sosyal Hizmetler Yüksek O kulu Dergisi, Ankara.
• ARIN. Canan, (1996), “ Kadına Yönelik Şiddet” , Cogito, Kış-Bahar, s. 305-311.
• AYATA, A., (1994), “Geleneksel ve Modern Dayanışma” D ünya’da ve T ürkiye’de Güncel Sosyolojik Gelişmeler, Ankara., Sosyoloji Derneği Yayınlaıı:326).
• BAHAR. Halil İbrahim. (2002). Okul ve Ailede Şiddet, Ankara.
• BOYNUKARA, Haşan, (2000), “ Hikâye ve Hikâye K avram ları” Hece Dergisi T ürk Ö ykücülüğü Özel Sayısı, Yıl 4, Ekim/Kasım 46-47.
• BULUT, Işıl. (1996), Genç Anne ve Çocuk İstism arı. Ankara, Bizim Büro Basımevi.
• DEMİR. Satı, (1997), Aile İçi Şiddetin Çocuk Açısından Değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yönetmeliğinin Hemşirelik Programı İçin Öngördüğü Bilim Uzmanlığı Tezi, Ankara.
• DÖKMEN Üstün; “Evde, Okulda, Ekranda Çocukları Duygusal İstismar” C um huriyet Bilim ve Teknik Dergisi, sayı:426, 20. 05., s. 2.
• ERTEN, Y. -Aıdalı, C., (1996), “Saldırganlık, Şiddet ve Terörün Psikososyal Yapıları”, “Şiddet”, Cogito, Kış-Bahar, Sayı 6-7, s. 162.
• ESEN. Nüket, (1996), “Türk Romanında Aile İçi Şiddet Teması”, Cogito, Kış-Bahar, (s. 323- 326).
• GÖKÇE. B., (1976), “Aile ve Aile Tipleri Üzerinde Bir İnceleme” Hacettepe Üniversitesi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Ankara, C:8. No: 1 .2 .
• GÖMBÜL, Özen. Ailede K adına Eşi T arafından Uygulanan Şiddet ve Şiddette Mesleki Role İlişkin H em şirelerin T utum ları ile Cinsiyet Rol K alıpları A rasındaki İlişki, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi Ankara 1998.
• HOBART. Mark, (1996), “Şiddet ve Susku: Bir Eylem Siyasasına Doğru”, Cogito, Kış- Bahaı , s. 52
• İÇLİ. T. G, (Proje Yürütücüsü),. Ailede K adına K arşı Şiddet ve K adın Suçluluğu, (Yayımlanmış Proje Çalışması), Devlet Bakanlığı Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, Bizim Büro Basımevi, Ankara 1995.
• İÇLİ, T. G„ (1994), “Aile İçi Şiddet: Ankaıa-İstanbul ve İzmir Örneği”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Ankara, C11/Sayı: 1 -2 s:7-20.
• İLKKARACAN, Pınar-Gülçür, Leyla, (1996), Aile İçinde Kadına Karşı Şiddet, İstanbul.
• İNAN, Ali Naim. (1968), Çocıık H ukuku, İstanbul.
• İNAN, Rauf “Dünyada. Türklerde ve İslâmda İnsan Haklan”, Eğitim ve K ültür, Çocuk H akları. 1970.
• KARASU, Bilge, (Çev.), “Amerikan Edebiyatında Şiddet Belirtileri ile Gerçeklik Duygusu”, Seçilmiş H ikayeler Dergisi, C. 11, S. 37-38, Şubat Mart, Ankara 1955.
• KARS, Özcan, (1996), Çocuk İstismarı: Nedenleri ve Sonuçları, Ankara. Bizim Büro Basımevi.
• KAVGACI. (Bahar), H. İ -Eızurumluoğlu B„ (1998), "Sosyolojik Açıdan, çocuk İhmali. Sııistimali ve Suçluluğu”, Polis Dergisi, Yıl:4 Sayı: 14.
• KONGAR, E.. (1995), İmparatorluktan Giiniimiize Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, C. 1-2, 9. Basım, İstanbul.
• KOZCU, Şeyda, (1991), “Çocuk İstismarı ve İhmali”, Aile Yazıları 3, Birey, Kişilik ve Toplum, T. C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Bilim Serisi 5/3, 2. Baskı, Ankara.
• KÖKNEL. Özcan, (1996), Bireysel ve Toplumsal Şiddet, I. Baskı, Altın Kitaplar, İstanbul.
• MEHMET, Nede, (2001). Suç Olgusu Bağlam ında K adına Yönelik Şiddet, Ankara Ün. Sosyal Bilimler Ens. Sosyoloji Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• MOSES, Rafael , (1996), “Şiddet Nerede Başlıyor?” Cogito, Kış-Bahar, s. 23.
• ÖZKAN, Zülfikar, (1989), T ürkiye’de B oşanm aların Sebep ve Sonuçları, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi. S. B. E. Sosyal Yapı Sosyal Değişme, İstanbul.
• SAÇAKLIOĞLU, Feride-Çiçeklioğlu. Meltem, (1994), “ Kadına Yönelik Şiddet”, IV. Ulusal H alk Sağlığı Kongresi, 12-16 Eylül, Didim.
• SOMERSAN, Semra, (1996), “Şiddetin İki Yüz”, Cogito, Kış-Bahar, s. 50.
• SÜER. Hatice. (1998), Şiddet İçeren ve İçermeyen Suç D avranışı Gösteren Antisosyal Kişilik Bozukluğu Olgularının, Kişilik Özellikleri ve Geçmiş Yaşam Deneyimleri Açısından K arşılaştırılm ası. İstanbul Üniversitesi, Adlî Tıp Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• TEKİN, M, - Gözütok, D., (1996), A nkara G ecekondularında Yaşayan ve Şiddete K arşı Eğitim Alan K adınların Eşlerarası Şiddet Açısından K onum lan, Ankara, Kadın Dayanışma Vakfı :6.
• TERCAN. Meltem. (1995), Çocuğun Ana-Babası T arafından Fiziksel İstism arı ve İhmali. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi. S. B. E.
• TEZCAN, Mahmut, (1996), "Bir Şiddet Ortamı Olarak Okul”, Cogito, Kış-Bahar, (s. 105- 108).
• TURAK, Pelin, (1998), K adın Bakış Açısından Şiddet, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• TÜRKÖNE, M, (1995), Eski Türk Toplumunun Cinsiyet Kültürü, Ankara.
• ULUöTEKİN, Sevda, A na-baba D avranışlarıyla Çocuğun Saldırganlık ve Bağımlılık Eğilimi A rasındaki İlişkinin A raştırılm ası. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, 1976.
• UZ, Çiğdem, Aile İçindeki Şiddetin Çocuk Üzerindeki Etkileri, Yayımlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Bölümü, 1989.
• ÜNSAL, Artun, (1996), “Genişletilmiş Bir Şiddet Tipolojisi”, “Şiddet” , Cogito, Sayı 6-7 Kış-Bahar, s. 30.
• YILDIRIM, Aysel, Sığm aklarda K alan K adınların U ğradığı Şiddetin Boyutları, Hacettepe Üniversitesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 1996.
• YILMAZ, Ayfer, (2004), “Türk Kültüründe Kadın”, Millî Folklor, Bahar, Sayt: 61, Ankara., (s. 111-123).
• YÜCEL, Mustafa, (1993), “Ailede Şiddet, Çocuk Suçluluğu ve Çocuk Yargılaması”, Çocuk İstism arının ve İhm alinin Önlenmesi I. B alkanlar, Kafkasya ve O rtadoğu Konferansı Notları, Ankara,.
• ZEYTİNOĞLU, Sezen- Kozcu, Şeyda, (1991), “Fiziksel Çocuk İstismarı Konusunda Bir Araştırma”, Aile Y azıları 3, Ankara, s. 395.
• II. Aile İçi Şiddet Temasını İşleyen Rom anlar
• ADIVAR. Halide Edip, (1938), A/ev’u/ H üküm.
• ADIVAR. Halide Edip, (1918), Yolpalas Cinayeti.
• aG a o G L U . Samet. (1957), Büyük Aile.
• AHMET Mithat, (1877), Çengi.
• AKA Gündüz, (1928), Dikmen Yıldızı, İstanbul.
• ATILGAN. Yusuf. ( 1973), Anayurt Oteli, İstanbul.
• AYGEN. Reşat Enis, (1937), Afrodit Buhurdanımla Bir Kadın, İstanbul.
• BAYKURT, Fakir, (1970). Tırpan, İstanbul.
• BENER, Hikmet Erhan, (1952), Acemiler İstanbul.
• ÇOKUM. Sevinç, (1976), Zor. İstanbul.
• FATMA Aliye Hanım, (1892), Muhadarat.. İstanbul.
• GÜNTEKİN, Reşat Nuri, (1928), Acımak, İstanbul.
• GÜNTEKİN, Reşat Nuri, (İ930), Yaprak Dökümü, İstanbul.
• GÜNTEKİN, Reşat Nuri, (1932), Kızılcık Dalları, İstanbul.
• GÜRPINAR, Hüseyin Rahmi, (1986), Miirebbiye, İstanbul.
• İLKİN, Metin, (1970), Yarın İçin, İstanbul.
• kA B A AĞAÇLI, Cevat Şakir, (1946), Aganta Burina Burinata, Ankara.
• KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri, (1922), Kiralık Konak, İstanbul.
• KUTLU, Ayla, <1995), Mekruh Kadınlar Mezarlığı, Ankara.
• KÜR, Pınar, (1976), 'Yarın... Yarın..., İstanbul.
• KÜR, Pınar. (1977), Asılacak Kadın, İstanbul.
• KI R. Pınar, (1989), Bir Cinayet Romanı, İstanbul.
• MİZANCI Murat, (1891), Turfanda mı, Turfa mı?, İstanbul.
• NAMIK Kemal, (1876). İntibah, İstanbul.
• PEYAMİ Safa. (1924), Mahşer, İstanbul.
• TEKİN, Latife, (1983), Sevgili Arsız Ölüm, İstanbul
• TEKİN, Latife, (1984), Bere i Kristin 'in Çöp Masalları.
• TEPEYRAN, Ebu;b ek ir,(İ9 l0 ). Küçük Paşa, İstanbul.
• Sami Paşazade Sezai,< l&'87), Düğün, Küçük Şeyler, İstanbul.
• SAYAR. Abbas, (1972), Çelo, İstanbul.
• ŞEYDA, Mehmet, (1958), Yaş Ağaç, İstanbul.
• ŞEYDA, Mehmet. (1959), Ne Ekersen, Ankara.
• ORMAN Kemal, (1952), Murtdza, İstanbul.
• ORHAN Kemal, (1966), Evlerden Biri.
• ORHAN Kemal, (1965), Bir Filiz Vardı
• ÖRÎK, Nâhtt Sfrrı, ( î‘946), Kıskanmak, İstanbul.
• UŞAK'LîGÎL Halit Ziya, (1897), Mai ve Siyah, İstanbul.
• ÜŞAKLÎGİL Halit Ziya, (1924), Kırık Hayatlar, İstanbul.
• YILDIZ, Bekir, (1966), Türkler A lm anya’da, İstanbul.
• YILDIZ. Bekir. (1980), Halkalı Köle, İstanbul.