Balkan Folklore Studies of Tahir Alangu

Yıl 2006, Cilt: 7 Sayı: 11, 40 - 55, 01.06.2006

İsmail Görkem

Öz

Tahir Alangu (1915-1973) studied on folklore by dynamic theory and in his opinion folkloric texts have to be studied by dynamic theory. Especially in Balkans, studying by static theory may cause wrong results because of Balkans’ intercultural characteristic. Using the method of comparative folklore will be a better approach for folklorists. Alangu looked folklore texts from their “cultural” points. In addition to this he exhortated the folklorists who use this method. By these properties Alangu is one of the most important folklorist for Turkish Folklore.

Anahtar Kelimeler

Tahir Alangu, Balkan folklore, Folklore of emigrants, Theory of dynamic folklore, Method of comparative folklore

Tahir Alangu’nun Balkan Folkloru Çalışmaları

Öz

Tahir Alangu (1915-1973) folklora “statik” açıdan değil, “dinamik” bir gözle bakmış ve folklor metinlerinin dinamik açıdan incelenmesi gerektiğini söylemiştir. Alangu’ya göre özellikle kültürler arası geçiş bölgesi olma özelliği taşıyan Balkanlarda, statik folklor yaklaşımıyla araştırma yapılması sağlıklı sonuç vermeyebilir. Mukayeseli folklor yönteminin tercih edilmesi araştırmacılar için daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Alangu, metinlere “kültür eksenli bakması”ndan dolayı bu görüşü savunmuş ve bu yöntemi kullanan araştırmacıları teşvik etmiştir. Alangu bu özellikleriyle Türk folkloru için oldukça önemli bir bilim adamı özelliği göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Tahir Alangu, Balkan folklor, Göçmen folklor, Dinamik folklor anlayışı, Mukayeseli folklor yöntemi

Kaynakça

• ACAROĞLU, M. Türker, (1999a), “Balkan Halkbiliminde Türk Etkileri”, Bulgaristan Türkleri Üzerine Araştırmalar, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, s. 297-317.
• ----------------------, (1999b), “’Bulgaristan Etnografyası’ mı Yoksa ‘Türk Etnografyası’ mı?”, Bulgaristan Türkleri Üzerine Araştırmalar, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, s. 637-648.
• ALANGU, Başak, (1983), “Tahir Alangu, (1915-1973)”, Türkiye Folkloru El Kitabı, s. 13- 16.
• ALANGU, Tahir, (1943), “Masal Araştırmaları Sahasına Toplu Bir Bakış ve Türk Halk Masallarının İç Yapısı ve Kahramanları Üzerine Bir Deneme”, , (Basılmamış Bitirme Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi. [İ. Ü. Merkez Kütüphanesi’nin ‘Tezler’ bölümündeki kayıt numarası ‘754’ olan nüshadan yararlanılmıştır.]
• -------------------, (1970a), “Folklordur Halkları Yakınlaştıran”, [Birlik Gazetesi S.1144, 20 Temmuz 1970] Türkiye Folkloru El Kitabı, s. 232-233.
• -------------------, (1970b), “Gezi İzlenimleri”, [Yeni Gazete, (İstanbul), 25 Ağustos 1970 S.1144], Türkiye Folkloru El Kitabı, s. 234-236.
• -------------------, (1970c), “Balkan Ulusları ve Türkiye Arasında Karşılıklı ve Sürekli Folklor İlişkileri, Ortak Unsurlar. Göçmen Folkloru Sorunları Üzerine Bir Deneme”, Folklora Doğru [İstanbul], S. 9, s. 25-28. [bk. Türkiye Folkloru El Kitabı, s.237- 240.]
• -------------------, (1974), “Conituous Folkloric Relations and Mutual Elements Between Turkey and The Balkan Nations: Some Problems of Emigrant Folklor”, , (Çeviren: Eser Erguvanlı), Boğaziçi Üniversitesi Halk Bilimi Yıllığı-1974 [İstanbul], s. 9- 17.
• -------------------, (1983a), Türkiye Folkloru El Kitabı, İstanbul: Adam Yayıncılık.
• -------------------, (1983b), “Balkan Ulusları ve Halkları Halk Kültürü Ortaklığı”, Türkiye Folkloru El Kitabı, s. 229-231.
• AYDIN, Süavi, (2003), “Göç” Maddesi, Antropoloji Sözlüğü, (Hz. Kudret Emiroğlu- Suavi Aydın), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, s. 341-342.
• BROWN, L. Carl [Derl.], (2000), İmparatorluk Mirası: Balkanlar’da ve Ortadoğu’da Osmanlı Damgası, , (Çeviren: Gül Çağalı Güven; Redaksiyon ve Yayına Hazırlayan: Elçin Gen), İstanbul: İletişim Yayınları.
• BÜTFK, (1970), “Açık Oturum: Ulusal Folklorumuz ve Folklor Eğitimi-1, 2, 3”, Folklora Doğru, S. 9, s. 29-35; S. 10, s. 24-29; S. 11, s. 22-27.[BÜTFK: Boğaziçi Üniversitesi Türk Folklor Kulübü].
• BÜTFK, (1973), “Tahir Alangu’yu Kaybettik”, Folklora Doğru, S. 28, s. 3-4.
• ÇOBANOĞLU, Özkul, (2001), “Aile ve Göçmen Folkloru Bağlamında Türk Halk Kültüründe Göç Hikâyeleri”, Kayseri ve Yöresi Kültür, Sanat ve Edebiyat Bilgi Şöleni, (12-13 Nisan 2001), Bildiriler, 1. cilt, (A-K), Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları, s.245-249.
• ECKMANN, J., (1950), “Razgrad Türk Ağzı”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten- 1950[Ankara: Türk Dil Kurumu Yayını], s.1-25.
• GÖRKEM, İsmail, (2004), “Bir Kültür Bilimcisi: Tahir Alangu ve ‘100 Ünlü Türk Eseri’”, Satırarası/Dünya Kitapları Yayın Bülteni [İstanbul], 7, (Temmuz-Ağustos Eylül 2004), s. 31-33.
• -------------------, (2005), “Tahir Alangu’nun Folklor Anlayışı”, Prof. Dr. Fikret Türkmen Armağanı, İzmir: Kanyılmaz Matbaası, s. 293-402.
• GÖRÜR, Hüseyin, (1971), “Görüş: Röportaj” [ Tahir Alangu ile], Folklor [İstanbul], c. II, S. 19-22, (1970-1971), s. 50-61.
• KAYALI, Kurtuluş, (2003), “Farklı Bir Sesle Konuşan Bir Eleştirmen: Tahir Alangu”, Hece/ Eleştiri Özel Sayısı [Ankara], c. VII, S. 77-78-79, s. 630-636.
• KESTEL, Serhat, (1973), “Tahir Alangu”, Yeditepe [İstanbul], c. XXIV, S. 204, (Ekim 1973), s. 9-10.
• KOWALSKI, Tadeusz, (1992), Dobruca’da Türk Etnik Unsurlar, Çev.: Ferit Devellioğlu), Ankara: Türk Dil Kurumu Yay., (Rocznik Orjentalistyczny, c. XIV, s. 66-80’den ayrı basım),
• -------------------, (1949), “Kuzey-Doğu Bulgaristan Türkleri ve Türk Dili”, (Çeviren: Ömer Faruk Akün), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, c.III, (30 Kasım 1948), S.1-2, s.478-500.
• KÖPRÜLÜZADE, M. Fuad, (1934), “Şimalî Bulgaristan’da Türkler ve Türk Dili”, Türk Dili ve Edebiyatı Hakkında Araştırmalar, İstanbul: Kanaat Kitabevi, s. 292-310.
• KUNOS, Ignacz, (1941), “Rumeli Türkçesine Ait Atasözleri”, (Çeviren: M. Tahir Alangu), Yurd/Aylık Üniversiteliler Mecmuası [İstanbul], c. I, S. 4, s. 18-21.
• NAHYA, Zümrüt [hz.], (1991), Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları Bibliyografyası, (1966-1991), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• NECATİGİL, Behçet, (1972), Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, , (Yeniden Gözden Geçirilmiş Genişletilmiş Yedinci Baskı), İstanbul: Varlık Yayınları.
• PAPAILIAS, Penelope, (2001), Mülteci Belleği veya Bir Yunan Kurumu Üzerine Notlar”, (Çeviren: Tülay Evler), Hatırladıkları ve Unuttuklarıyla Türkiye’nin Toplumsal Hafızası, , (Derleyen: Esra Özyürek), İstanbul: İletişim Yayınları, s.267-295.
• SEYDA, Mehmet, (1970), Edebiyat Dostları, İstanbul: Kitaş Yayınları.
• -------------------, (1974), “Alangu’yu Anmak”, Varlık, c.42, S. 803, s. 11-12.
• ŞAUL, Mahir, (1970), “Halkbilimi Üzerine Bir Açık Oturum”, Folklor, c. II, S. 13-14-15, s. 5-18.
• ŞAUL, Mahir, (1972), ”Halk Kültürü Konusunda”, Yeni Dergi [İstanbul], S. 90, s. 131- 141.[“Halk Kültürünün Çağdaş Sanat Eserlerine Kaynaklık Etmesi” konulu açık oturum].
• TODOROVA, Maria, (2000), “Balkanlar’da Osmanlı Mirası”, İmparatorluk Mirası: Balkanlar’da ve Ortadoğu’da Osmanlı Mirası, , (Derleyen: L. Carl Brown), , (Çeviren: Gül Çağalı Güven), İstanbul: İletişim Yayınları, s. 70-112.
• TBEA, (2001), Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, c.I, İstanbul: YKY.
• TOPRAK, Ömer Faruk, (1973), “Günlük”, Yeditepe, c. XXIV, S. 204, (Ekim 1973), s.12.
• YILDIRIM, Dursun, (1998), “Orta Asya Bozkırlarından Urum’un Eline, (Türk Sözlü Şiir Sanatının Yayılması Üzerine)”, Türk Bitiği, Ankara: Akçağ Yayınları, s.180-195.