Öz
Today, in many branches of the Turkish language, in literary language form or not, a certain part of its vocabulary consists of Arabic and Persian words. After Turks adopted Islam as their religion during the Karakhanid period, the Turkish language acquired a rather large collection of loan words from Arabic and Persian. Phonetics of these loan words changed due to the structure of each Turkic dialect used in different areas. There are many loan words in Turkic dialects and when the phonetic equivalences of these words are revealed, it is seen that they have a significant place in the common vocabulary shared across these dialects. In this article, vowel and consonant phonetic changes of the Arabic and Persian loan words that are used widely in Bashkir Turkish are examined based on the Bashkir Language Dictionary.
Anahtar Kelimeler
Bashkir Turkish Arabic loan word Persian loan word vowel change consonant change
Kaynakça
- AÇA. Mehmet, (2004), “Küreselleşmecilerin “Ulus Devlet”lere Son Verme ve Ulusal Kimlikleri Yok Etme Girişimleri” Küreselleşen Dünya ve Türk Kimliği, İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
- ARGUNŞAH, Mustafa, (2006), Dil Yarası, Kayseri: Türk Ocakları Kayseri Şubesi Yayınları.
- BENEDICT, Ruth, (1989), Patterns of Culture, Bosyon: Houghton Mifflin Company.
- EISENSTADT, S.N,.(1973), Tradition, Change and Modernity, Wiley, New York
- ERDENTUĞ, Nermin, (1977), Sosyal Adet ve Gelenekler, Ankara: Kültür Bak. Yay.
- GÜNAY, Umay, (1999), “Cumhuriyet Terkibi ve Barış Manço”, Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi, Ankara: Akçağ Yay.
- KANTARCI, Şenol, (2005), Kıbrıs Laboratuvarı, İstanbul: Aktüel Yay.
- KARAĞAÇ, Günay, (2002), Dil,Tarih ve İnsan, Ankara: Akçağ Yay.
- MARSHALL, Gordon, (1999), Sosyoloji Sözlüğü, (Çev. Osman Akınhay – Derya Kömürcü), Ankara: Bilim ve Sanat Yay.
- ÖGEL, Bahaeddin, (1984), İslamiyetten Önceki Türk Kültür Tarihi, Ankara.
- ÖZBEK, Meral, (1991), Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski, İstanbul: İletişim Yay.
- PAKSOY, Hasan B,. (2005), Etnik ve Toplumsal Kimlikler Nasıl Oluşur?, (Çev.Osman Karatay), Çorum: Karam Yay.
- SAKAOĞLU, Saim, (1992), “1974 Kıbrıs Harekatıyla İlgili Efsaneler”, Efsane Araştırmaları, Konya.
- SHILS, Edward, (1981), Tradition, Chicago: The University of Chicago Press.
- SZTAMPKA, Piotry , (1993), The Sociology of Social Change, Blackwell.
- TATAR, Taner, (2003), “Küreselleşme ve Kültür”, Tabula Rasa, Isparta: Tuğra Matbaası.
- …………., (2000), “Gelenek ve Gelecek”, Sosyoloji Konferansları, İstanbul: Yirmialtıncı Kitap.
- TDK, (1988), Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yay.
- TURHAN, Mümtaz, (1994), Kültür Değişmeleri, 2. baskı, İstanbul: MÜİFV Yay.
- VALLIERE, Paul, “Tradition”, The Encylopedia of Religion, (Ed. Mircea Eliade), Vol. XV., Macmillen Pub.,
- YILDIRIM, Dursun, (1998),”Coğrafyadan Vatana Geçiş ve Vatan ile Göçediş Problemi”, Türk Bitiği Ankara: Akçağ Yay.
- ………….., (1999), “Dede Korkut’tan Ozan Barış’a Dönüşüm”, Türk Dili, s. 570, Haziran.
Öz
Bugün Türkçenin yazı dili hâline gelmiş veya gelmemiş olan birçok kolunda söz varlığının bir kısmını Arapça ve Farsçadan alıntı kelimeler oluşturmaktadır. Bu durum, özellikle Karahanlılar döneminden itibaren Türklerin Müslümanlığı kabul etmesiyle birlikte artmış ve her biri farklı bölgelerde kullanılan Türkçenin kollarında bu alıntı kelimeler o lehçenin ses yapısına göre farklı fonetik değişimlere uğramıştır. Türk lehçelerinde çok fazla görülen bu alıntı kelimeler, bugün ses denklikleri ortaya çıkarıldığında, lehçeler arası ortak kelime hazinesinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu makalede, Başkurtça Başkurtça Sözlük temel alınmak kaydıyla, bugün Başkurt Türkçesinde yaygın olarak kullanılan Arapça ve Farsçadan alıntı kelimelerde görülen ünlü ve ünsüz ses değişimleri incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Başkurt Türkçesi Arapça alıntı kelime Farsça alıntı kelime ünlü değişmesi ünsüz değişmesi.
Kaynakça
- AÇA. Mehmet, (2004), “Küreselleşmecilerin “Ulus Devlet”lere Son Verme ve Ulusal Kimlikleri Yok Etme Girişimleri” Küreselleşen Dünya ve Türk Kimliği, İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
- ARGUNŞAH, Mustafa, (2006), Dil Yarası, Kayseri: Türk Ocakları Kayseri Şubesi Yayınları.
- BENEDICT, Ruth, (1989), Patterns of Culture, Bosyon: Houghton Mifflin Company.
- EISENSTADT, S.N,.(1973), Tradition, Change and Modernity, Wiley, New York
- ERDENTUĞ, Nermin, (1977), Sosyal Adet ve Gelenekler, Ankara: Kültür Bak. Yay.
- GÜNAY, Umay, (1999), “Cumhuriyet Terkibi ve Barış Manço”, Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi, Ankara: Akçağ Yay.
- KANTARCI, Şenol, (2005), Kıbrıs Laboratuvarı, İstanbul: Aktüel Yay.
- KARAĞAÇ, Günay, (2002), Dil,Tarih ve İnsan, Ankara: Akçağ Yay.
- MARSHALL, Gordon, (1999), Sosyoloji Sözlüğü, (Çev. Osman Akınhay – Derya Kömürcü), Ankara: Bilim ve Sanat Yay.
- ÖGEL, Bahaeddin, (1984), İslamiyetten Önceki Türk Kültür Tarihi, Ankara.
- ÖZBEK, Meral, (1991), Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski, İstanbul: İletişim Yay.
- PAKSOY, Hasan B,. (2005), Etnik ve Toplumsal Kimlikler Nasıl Oluşur?, (Çev.Osman Karatay), Çorum: Karam Yay.
- SAKAOĞLU, Saim, (1992), “1974 Kıbrıs Harekatıyla İlgili Efsaneler”, Efsane Araştırmaları, Konya.
- SHILS, Edward, (1981), Tradition, Chicago: The University of Chicago Press.
- SZTAMPKA, Piotry , (1993), The Sociology of Social Change, Blackwell.
- TATAR, Taner, (2003), “Küreselleşme ve Kültür”, Tabula Rasa, Isparta: Tuğra Matbaası.
- …………., (2000), “Gelenek ve Gelecek”, Sosyoloji Konferansları, İstanbul: Yirmialtıncı Kitap.
- TDK, (1988), Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yay.
- TURHAN, Mümtaz, (1994), Kültür Değişmeleri, 2. baskı, İstanbul: MÜİFV Yay.
- VALLIERE, Paul, “Tradition”, The Encylopedia of Religion, (Ed. Mircea Eliade), Vol. XV., Macmillen Pub.,
- YILDIRIM, Dursun, (1998),”Coğrafyadan Vatana Geçiş ve Vatan ile Göçediş Problemi”, Türk Bitiği Ankara: Akçağ Yay.
- ………….., (1999), “Dede Korkut’tan Ozan Barış’a Dönüşüm”, Türk Dili, s. 570, Haziran.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2006 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2006 Cilt: 7 Sayı: 12 |