First Turkish Author in Tatar Theater: Namık Kemal

Yıl 2010, Cilt: 11 Sayı: 20, 189 - 199, 01.12.2010

Serap Karakiliç Akı

Öz

In this study, the authors of the Tanzimat period and the game
provides information about the Turkish theater has been in the same period in
the development of Tatar theater and the scenes to pen the game is talking
about. The first Tatar theater play can be translated also in the foreign game
Zavallı Çocuk the author's own work generated by Namık Kemal and
provides information about the effects.

Anahtar Kelimeler

drama, Tatar literature, modern Turkish literature, Namık Kemal, cedidizm

Tatar Tiyatrosunda İlk Türk Yazar: Namık Kemal

Öz

Bu çalışmada Tanzimat dönemi Türk tiyatrosu ve oyun yazarları
hakkında bilgi verildikten sonra, aynı dönemde Tatar tiyatrosunun gelişimi
ve kaleme alınıp sahnelenen oyunlardan söz edilmektedir. Ayrıca Tatar
tiyatrosunda tercüme edilip oynanan ilk yabancı oyun Zavallı Çocuk’un
yazarı Namık Kemal ve kendisinin eserleriyle yarattığı etki hakkında bilgi
verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

tiyatro, Tatar edebiyatı, çağdaş Türk edebiyatı, Namık Kemal, ceditçilik

Kaynakça

• AKAR, Metin (1998) “Mirza Elekber Sabir’de Namık Kemal Tesiri”, Namık Kemal Sempozyumu Bildirileri, Gazimagusa: Doğu Akdeniz Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1-11.
• AKPINAR, Yavuz (1994) Azeri Edebiyatı Araştırmaları, Ġstanbul: Dergâh Yayınları
• AKÜN, Ömer Faruk (1964) “Namık Kemal”, İslam Ansiklopedisi, IX: 71-82.
• AKYÜZ, Kenan (1999) Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri 1860–1923, Ġstanbul: Ġnkılâp Kitabevi.
• AND, Metin (1983) Türk Tiyatrosunun Evreleri, Ankara: Turhan Kitabevi.
• AYTAġ, Gıyasettin (2002) Tanzimatta Tiyatro Edebiyatı Tarihi, Ankara: Akçağ Yayınları.
• BANARLI, Nihat Sami (1971) “Namık Kemal 1840–1888”, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi II, Ġstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 879–914.
• BROCKETT, Oscar Gross (2000) Tiyatro Tarihi, Ankara: Dost Kitabevi.
• DEVLET, Nadir (1999) Rusya Türklerinin Milli Mücadele Tarihi (1905–1917), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• DĠZDAROĞLU, Hikmet (1982) Namık Kemal Yaşamı, Sanatı, Yapıtları, 10. Basım, Ġstanbul: Varlık Yayınları.
• ENGĠNÜN, Ġnci (1993) “Namık Kemal ve Tiyatro”, Doğumunun Yüz Ellinci Yılında Namık Kemal, Ankara: AKM Yayını, 12–24.
• FUAT, Memet (1961) Başlangıcından Bugüne Türk ve Dünya Tiyatro Tarihi, Ġstanbul: Varlık Yayınları.
• GAYNULLĠN, M. (1985) “Dramaturgiya”, Tatar Edebiyatı Tarihi, II, Kazan: Tataristan Kitap NeĢriyatı, 484–502.
• GIYZZET, B. (1986) “Galiesgar Kamal”, Tatar Edebiyatı Tarihi, III, Kazan: Tataristan Kitap NeĢriyatı, 383–402.
• KAMAL, Galiesgar, (1978) Eserler, Tom 1, Kazan: Tataristan Kitap NeĢriyatı.
• KAMAL II, Gabdrahman (1979) “Galiesgar Kamal”, Galiesgar Kamal Turında İstelikler, Kazan: Tataristan Kitap NeĢriyatı, 3–17.
• KAPLAN, Mehmet (1944) “Namık Kemal’e Göre Ġnsan”, İstanbul, 4: 4–5.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl (2000) Şahsı, Eseri, Tesiriyle Namık Kemal, Ġstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• KOCAKAPLAN, Ġsa (1999) Namık Kemal, Ġstanbul: TimaĢ Yayınları.
• KUNTAY, Mithat Cemal (1944) Namık Kemal, I, Ġstanbul.
• KUNTAY, Mithat Cemal (1949) Namık Kemal, II, Ġstanbul.
• KURDAKUL, ġükran (2003) Namık Kemal, 3. Basım, Ġstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• NUTKU, Özdemir (1983) Dram Sanatı (Tiyatroya Giriş), Ġzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları.
• ÖZKAN, Fatma (1994) Abdullah Tukay’ın Şiirleri-İnceleme, Metin, Aktarma, Ankara: Türk Kültürünü AraĢtırma Enstitüsü Yayınları.
• ÖZKAN, Fatma (1996) “XX. Yüz Yılda Tatar ġiiri”, Türk Dili, 531: 1044–1080.
• PARLATIR, Ġsmail (1988) “Namık Kemal”, Büyük Türk Klasikleri, VIII: 370–391.
• PĠGNARRE, Robert (1991) Tiyatro Tarihi, (Çeviren: Pınar Kür), Ġstanbul: ĠletiĢim Yayınları.
• ġENGÜL, Abdullah (2001) Türk Drama Geleneği ve Tarihî Oyunlarımız, Ankara: Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları.
• TAHĠR, Mahmut (1975) “Kazan Tiyatrosu Hakkında”, Kazan, 14: 25–30.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi (2006) XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Ġstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• TANSEL, Fevziye Abdullah (1967) Namık Kemal'in Hususi Mektupları I (İstanbul, Avrupa ve Magosa Mektupları), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• TAYMAS, Abdullah Battal (1966) Kazan Türkleri: Türk Tarihinin Hazin Yaprakları, Ankara, Türk Kültürünü AraĢtırma Enstitüsü Yayınları.
• YARULLĠNA, Ramile (2009) “Türk Edebiyatının XIX. Yüzyıl Sonu – XX. Yüzyıl BaĢı Tatar Edebiyatına Etkisi”, 6. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi Bildirileri, II: 979-984.
• YETĠġ, Kâzım (1996) Namık Kemal’in Türk Dili ve Edebiyatı Üzerine Görüşleri ve Yazıları, Ġstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• YUZĠYEV, Nil (2001) “Ali Asgar Kemal”, Başlangıcından Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Çağdaş Türk Edebiyatları Antolojisi (Nesir-Nazım), Tatar Edebiyatı III, XIX, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 37–48.
• “Tatmusic”, İntеrnеt-Mаgаzin: Tаtаrskаya Muzıkа, Video, Knigi i Suvеnirı, http://www.tatmusic.ru/articles/492/ (SGT: 28.01.2009).
• Tatarskaya Elektronnaya Biblioteka, http://www.kitap.net.ru/gkamal1.php (SGT: 28.01.2009).