Turkish Dialects of the Idil Tribe in the Records of Kashgarlı Mahmud

Yıl 2012, Cilt: 13 Sayı: 24, 21 - 32, 01.12.2012

Akartürk Karahan

Öz

Divanü Lugati't-Turk includes little information about Bulgarian, Suwar and Kipchak Turks and their languages. At first glance, this information seems contradictory, but some of Kashgari’s explanations prove to be consistent when the mixed ethnical structure of the region is considered and these Turkish dialects are compared with modern Turkish dialects. Information provided by Kashgari is about Turkish societies who lived down İdil and their languages. In the article, these dialects are studied through historical-modern comparative method and the interaction between dialects and dialect formation of the region are also pointed out.

Anahtar Kelimeler

Dīvānü Luġāti’t-Türk, Kâşgarlı Mahmud, İdil (Volga), common dialect (lingua franca), language interactions

Kâşgarlı Mahmud’un Kayıtlarında İdil Boyu Türk Lehçeleri

Öz

Dīvānü Luġāti’t-Türk’te İdil havzasında Bulgar, Suvar ve Kıpçak Türkleri ve bunların dilleriyle ilgili az sayıda bilgi yer almaktadır. Bu bilgiler ilk bakışta çelişkili görünmekle birlikte, Kâşgarlı Mahmud’un bazı açıklamaları, bu verilerin modern Türk lehçelerindeki durumları ve bölgenin karma etnik yapısı dikkate alındığında tutarlı tespitler olduğu anlaşılmaktadır. Bu makalede Kâşgarlı Mahmud’un İdil boyu Türk toplulukları ve dilleriyle ilgili verdiği bilgiler tarihsel-modern karşılaştırmalı yöntemle incelenecek ve bölgenin lehçe yapılanmasına ve lehçeler arası etkileşime dikkat çekilecektir.

Anahtar Kelimeler

Dīvānü Luġāti’t-Türk, Kâşgarlı Mahmud, İdil (Volga), ortak lehçe (lingua franca), dil etkileşimi