“Musahabe-i Edebiyye” and Other Writers of Ahmet Şuayb

Yıl 2012, Cilt: 13 Sayı: 24, 171 - 186, 01.12.2012

Fatih Sakallı

Öz

This article aims to discuss about Ahmet Şuayb, one of the most important figures of Servet-i Fünun literary school, and about his two prominent articles revealing the discussions of his era. This study firstly explains the terms “criticism and critic”, then the life and character of Ahmet Şuayb is briefly mentioned. His sociologist views and information about his articles published in the periodical “Ulûm-ı İktisadiyye ve İçtimaiye Mecmuası” are presented. Under the title “Ahmet Şuayb, The Legist” his views about the laws. “His Articles in Servet-i Fünun Periodical”, his published articles are listed. Afterwards, bibliographic information about his article published in Aşiyan periodical is shown. “Hayat ve Kitaplar (Life and Books)” his book, in which he writes about the lives, philosophies and books of Western intellectuals Hippolyte Taine, Gustave Flaubert, Gabriel Monod, Ernest Lavisse, Niebuhr, Ranke and Mommsen, is introduced. The importance of this book is emphasized and the chapters are listed. Under the title “Ahmet Şuayb, The Positivist”, firstly positivism is defined and then the role of Ahmet Şuayb in introducing positivism in Turkey is explained. Under the title “His Two Important Articles about Servet-i Fünun Literature and French Literature”, these two articles are discussed. In conclusion, a judgment about Şuayb’s important role in Servet-i Fünun literary criticism based on these two articles is made.

Anahtar Kelimeler

Ahmed Şuayb, critic, life, sociologist, positivist, legist, Servet-i Fünun, Life and Books, Ulûm-ı İktisadiyye ve İçtimaiyye, Aşiyan, Literature of France

Ahmet Şuayb’ın “Musahabe-i Edebiyye” ve Diğer Yazıları

Öz

Bu makalede Servet-i Fünûn edebiyatının tenkit alanındaki önemli ismi Ahmet Şuayb ve onun bu dönemle ilgili önemli iki makalesi üzerinde durulmuştur. Makale tenkit ve münekkit kelimelerinin açıklamasıyla başlatıldıktan sonra Ahmet Şuayb’ın hayatı, mizacı başlıklarıyla devam etmiştir. Şuayb’ın sosyolojik görüşleriyle beraber Ulum-u İktisadiyye ve İçtimaiye Mecmuası’nda yayımlanan sosyolojik yazılarının künyesi verilmiştir. ‘Hukukçu Ahmet Şuayb’ başlığı adı altında, Şuayb’ın hukukçuluğundan söz edilmiştir. yazmış olduğu İdare Hukuku adlı kitabının başlıkları liste halinde sunulmuştur. Daha sonra ‘Serveti Fünûn Dergisinde Çıkan Makaleleri’ başlığı adı altında Şuayb’ın Servet-i Fünûn dergisinde çıkan yazıları listelenmiştir. Daha sonra ‘Aşiyan Dergisinde Çıkan Makalesi’ başlığı adı altında bu dergideki makalesinin künyesi belirtilmiştir. ‘Hayat ve Kitaplar’ adlı eserinde Batı aydınlarından Hippolyte Taine, Gustave Flaubert, Gabriel Monod, Ernest Lavisse, Niebuhr, Ranke ve Mommsen’ın hayatlarından, felsefelerinden ve eserlerinden bahsettiği kitabından söz edilerek kitabın önemi vurgulanmış ve kitabın başlıkları sıralanmıştır. ‘Pozitivist Ahmet Şuayb’ başlığı adı altında pozitivizmin tanımından ve Ahmet Şuayb’ın pozitivist akımın Türkiye’de tanınmasındaki etkisinden bahsedilmiştir. ‘Şuayb’ın Servet-i Fünûn Edebiyatı ile İlgili İki Mühim Makalesi ‘Musahabe-i Edebiyye’ başlığı adı altında ise yazarın makalemize konu olan ve Servet-i Fünûn Edebiyatı ve Fransız Edebiyatı ile ilgili iki önemli makalesi değerlendirilmiştir. ‘Sonuç’ başlığı ile de makaledeki tüm başlıklardan ve özellikle iki makalesinden hareketle Şuayb’ın dönem içindeki yeri ve Servet-i Fünûn edebiyatının tenkidindeki önemi hakkında bir yargıya varılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Şuayb, tenkit, hayat, sosyolog, pozitivist, hukukçu, Servet-i Fünûn, Hayat ve Kitaplar, Ulum-ı İktisadiyye ve İçtimaiyye Mecmuası, Aşiyan, Fransız Edebiyatı

Kaynakça

• AKYÜZ, Kenan (1995), Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri (1860 – 1923), İnkılâp Kitabevi, İstanbul
• ANDI, Kübra, (1997), Servet-i Fünûn Mecmuasının Sistematik Endeksi (1891 – 1901), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, s. 160 -163.
• BOLAY, Süleyman Hayri (1999), Felsefi Doktrinler ve Terimler Sözlüğü, Akçağ Yay.8. baskı, Ankara.
• DOĞAN, İsmail, (1999), “Sosyolojik Düşüncenin Osmanlı’daki Kaynakları: ‘Ulum ı İktisadiyye ve İçtimaiyye Mecmuası’ Örneği”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C.32, S.1, Ankara, s. 49 – 82
• ERBAY Erdoğan, (2005), Ahmet Şuayb - Hayat ve Kitaplar, Ankara: Salkımsöğüt Yayınları.
• ERCİLASUN, Bilge (1990), Ahmet Şuayb, Büyük Türk Klasikleri C.10, s.143 İstanbul
• ERCİLASUN, Bilge, (1998), Servet-i Fünun’da Edebi Tenkit, MEB Yay. İstanbul.
• İNAN, Ruhi (1998), Ahmed Şuayb’ın Tenkidçiliği, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Samsun.
• KARAMAN, Deniz (2004), “Ulûm-ı İktisadiyye ve İçtimaiyye Mecmuası”, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, C.28, No. 1, s.65 – 87, Sivas
• KARANLIK Sennur, (1992) “Hayat ve Kitaplar-Ahmet Şuayb” Marmara Üniversitesi-Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı-Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• KORLAELÇİ Murtaza (2002), Pozitivizmin Türkiye’ye Girişi, Ankara: Hece Yayınları.
• KURT, Çiğdem (2008), Edebiyatı Yeniden Şekillendirmek: Ahmed Şuayb’ın Edebiyat Eleştirisi, Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• OKAY, Orhan (1969), İlk Türk Pozitivist ve Naturalisti Beşir Fuad, İstanbul: Dergah Yayınları.
• ÖNERTOY, Olcay (1980), Edebiyatımızda Eleştiri – Tanzimat ve Serveti Fünûn Dönemleri, Ankara.
• PARLATIR İsmail, Çetin Nurullah (1999), Genç Kalemler Dergisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
• ŞUAYB, Ahmet (h.1315), “Edebiyat ve Tenkitte Şahsiyet ve Gayr-i Şahsiyet Meselesi Mühimesi – Ferdinand Brunetiere ile Anotole France’ın Bir Mübahesesi – Bazı Filozofların Bu Bab’daki Mütalaatı, Edebiyatı Cedidemizin Şimdiki Mesleği”, Servet-i Fünûn Dergisi, y.9, c.18, nr. 455, Teşrin-i sâni 1315: 194- 197.
• ŞUAYB, Ahmet, (h.1316), “Edebiyatı Hazıra Hakkında: Son Yazılar, Fransız Edebiyatı ve Bizim Edebiyatımızın Noksanları Hakkında”, Servet-i Fünûn Dergisi, 25 Mayıs 1316, 482: 211 – 218
• ŞUAYB, Ahmet, (1910), Hukuk-ı İdare, Hürriyet Matbaası, İstanbul
• ŞUAYB, Ahmet, (1913), Hayat ve Kitaplar, 2. baskı İstanbul: Matbaa-i Hukukiye.
• YALÇIN, Hüseyin Cahit (2002), Edebiyat Anıları, Yay Haz: Rauf Mutluay, 3. Baskı, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• YILDIZ, Akpolat Davud, (1994), “Ulûm-ı İktisadiyye ve İçtimaiyye Mecmuası’nda Ahmed Şuayb’ın Sosyoloji Görüşü” Atatürk Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü-Sosyoloji Anabilim Dalı- Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.