HAYRİYYE-İ NÂBÎ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 129 - 160, 15.12.2020

Hasan Fahri Dural

Öz

Hayriyye-i Nâbî Türk Edebiyatının en önemli nasihâtnâmelerindendir. Hayriyye adıyla bilinen eser, kendinden önceki hiçbir nasihatnâmeye benzememektedir. O, sadece ahlâkî nasihatlerin bulunduğu alışılagelmiş bir nasihatnâme değil, toplumun aksayan yönlerini cesurca eleştiren, yazıldığı döneme ışık tutan ve ahlâki değerleri de ihtivâ eden önemli bir eserdir. Bu eserle ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar mesnevi türünde yazılmış olan Hayriyye’nin içerik yönünden incelenmesini ihtiva etmektedir. Bu makalede ise bu çalışmaların derli toplu bir şekilde bir araya getirilerek yeni çalışmalara bibliyografik fayda sunması amaçlanmıştır. Makalede literatür olarak dört kitap, dört yüksek lisans tezi, on makale ve yedi bildiri incelenmiştir. İncelenen eserler, tezler, bildiriler ve makaleler özet bilgilerle tanıtılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hayriyye–i Nabi, nasihatnâme, bibliyografya

Kaynakça

• Aka, Belde (2011), Nâbî’nin ‘Orta İnsan Tipi’nin Hersekli Ârif Hikmet’teki Değişimi, Ankara İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Alperen Kayak, Mümine (2011), Divân Edebiyatı Metinlerinin İlköğretim 1. Kademede Kullanılabilirliği ve Hayriyye-i Nâbî’nin 8. Sınıf Türkçe Ders Kitabında Etkinliklerle İşlenmesi, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
• Albayrak Sak, Vesile (2015), "Nâbî’nin Hayriyye’sinde Hz. Peygamber", Türkiye: Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, S. 4/2:584-598.
• Aslan, Murat (2017), "Nâbî’nin Hayriyye’sinde Aile", Türk Dünyası, Dil ve Edebiyat Dergisi, s. 57-82. Atik, Hikmet (2009), "Nâbî'nin Hayriyye'sinde İslâm Esâsları", Şâir Nâbî Sempozyumu, Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü, s. 424-430
• Aydın, Abdullah (2016), "Nâbî ve Vehbî’nin Nasihat Ederken Çocuklara Yaklaşım Tarzları", Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi (Omad), S.5/3: 1-11
• Aytaş, Gıyasettin, Eda Nur Karakuş Aktan (2012), "Çocuk Edebiyatı ve Eğitimi Açısından Hayriyye", Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, C. 32, S. 2:537 – 555.
• Ayyıldız, Nurullah (2018), Şâir Nâbî'den Öğütler, İstanbul: Hiperyayın Yayınları.
• Bilkan, Ali Fuat (2002), Hayrî-Nâme'ye Göre XVIII. Yüzylda Osmanlı Düşünce Hayatı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Canbolat, Murad (2017), Nâbî’nin Hayriyye Adlı Eserindeki Âyet ve Hadis İktibâsları ile Nâbî’nin Dinî ve Ahlâkî Bakış Açısı, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Ceyhan, Âdem (2012), Hâyrî-Nâme-i Nâbî Hakkında Bazı Takdîr ve Tenkitler, Nâbî: Sempozyum Bildirileri, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınevi, s. 543-574.
• Erbay, Nazire (2014), “Hayriyye-i Nâbi Lütfiyye ve Telemak Aynı Yüzyılların Farklı Kültürlerinden Çocuklara Ortak Nasihatler” Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 51: 171-185.
• Genç, İlhan (2009), "Nâbî'nin Çağının Problemlerine Sunduğu Modelin Ahlâkçı Boyutu", Şâir Nâbî Sempozyumu, Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü, 2009, s. 301-325.
• Kalkan, Asiye Figen (2012), Lütfiyye ve Hayriyye Çerçevesinde Divan Edebiyatında Çocuk Eğitimi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Kaplan, Mehmet (1961), "Nâbî ve Orta İnsan Tipi", İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 11:25-44.
• Kaplan, Mahmut (2009), "Hayriye’nin Yankıları ve Hayriyye Aynasında Osmanlı Devleti", Şâir Nâbî Sempozyumu, Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü, s. 285-299.
• Kaplan, Mahmut (2012), " Hayriyye-i Nâbî’de Tipler", Milli Folklor Dergisi, S. 95: 31-44 Kaplan, Mahmut (2015), Hayriyye-i Nâbî, Ankara:Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Kavruk Hasan, Mehmet Akif Çeçen (2012), "Değer Eğitimi Açısından Nâbî'nin Hayriyye’si", Nâbî: Sempozyum Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Yayınevi, s. 228-238.
• Mengi, Mine (2014), "Gerileme Devrini Belgeleyen Bir Edebî Eser: Nâbî'nin Hayriyyesi", Divan Şiiri Yazıları, Ankara: Akçağ Yayınları, s. 245-256
• Oğraş, Rıza, Mehmet Arı (2017), "Nâbî'nin Hayriyye Adlı Eserindeki Deyim ve Atasözlerinin Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alma Durumlarının İncelenmesi", Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi, S. 55: 56 – 65.
• Pala, İskender (2005), Yusuf Nâbî Hayriyye, İstanbul: Kapı Yayınları.
• Şener, Hasan (2013), “Hayriyye-i Nābī’de Aktarılan Değerler”, Turkish Studies, s. 2501-2524
• Yeğin, Hüseyin İbrahim (2009), "Nâbî'nin Hayriyye'sinde Çocuk Eğitimi" Şâir Nâbî Sempozyumu, Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü, s. 432-442.
• Yeniterzi, Emine (2009), "Nâbî'nin Şiirlerinde Kırgınlık Psikolojisi", Şâir Nâbî Sempozyumu, Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü, s. 366-375.