TÜRK DİL VE KÜLTÜR EVRENİNDE ESKİ UYGUR TÜRKLERİNİN YERİ

Yıl 2019, Sayı: 3, 50 - 54, 01.09.2019

Mustafa Ağca

Öz

TÜRK DİL VE KÜLTÜR EVRENİNDE ESKİ UYGUR TÜRKLERİNİN YERİ

Öz

Dil ve kültür bir milleti oluşturan iki temel unsurdur. Kültür, “toplumsal gelişim sürecinde ortaya çıkartılan tüm maddi ve manevi değerler ile bunları uygularken insanın çevreye etki ve egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların tümü” Karasüleymanoğlu 2002: 5 ; “bir milletin din, ahlak, hukuk, akıl, estetik, dil, ekonomi ve teknikle ilgili yaşayışlarının uyumlu bir bütünüdür” Gökalp 2008: 35 . “Her millet maddi imkânları ve manevi değerleri ile bir kültür bütünüdür. Bir millet yaşamakta ise, onun bir kültürü olacaktır.” Kafesoğlu 2014: Önsöz . kültür ya da kültürlü olmak, bir bireyin ya da onun içinde bulunduğu milletin yukarıdaki değerler bakımından diğer bireylere / milletlere göre daha ileri bir aşamada olduğu da ifade eder. Dil ise bir millete maddi ve manevi bütün bu değerlerini ifade etme, bu değerleri geçmişten bugüne olduğu gibi bugünden de yarına taşıma olanağı sunan en önemli araçtır.

Kaynakça

• AKSAN, Doğan (2006). Anadilimizin Söz Denizinde. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• ARAT, R. Rahmeti (1964). “Eski Türk Hukuk Vesikaları”. Türk Kültürü Araştırmaları, I-1, Ankara.
• BAŞKAN, Seyfi (2002). “Eski Türklerde Sanat”. Türkler Ansiklopedisi, 4. C., 181-209 s.
• BİNARK, İsmet (2002). “Uygurlarda Matbaa”. Türkler Ansiklopedisi, 3. C., 794-807 s.
• ÇANDARLIOĞLU, Gülçin (2012). “Uygurlar”. İslam Ansiklopedisi, 42. C., 242-244 s.
• GÖKALP, Ziya (2008). Türkçülüğün Esasları. (Hazırlayan: Yalçın Toker), İstanbul: Toker Yay.
• GÖMEÇ, Saadettin Yağmur (2016). “Uygur Türklerinin Destanları ve Kültürü Hakkında Özet”. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, 7. S., 45-54 s.
• İNAYET, Alimcan (2002). “Türklerin Çin Kültürü Üzerindeki Etkileri”. Türkler Ansiklopedisi, 4. C., 63-80 s.
• İZGİ, Özkan (1989). “Turfan Uygurları Kültürü Hakkında Bazı Düşünceler”. Uluslararası Osmanlı Öncesi Türk Kültürü Kongresi, Ankara, 4-7 Eylül. İnternet erişim linki ve tarihi: http://turkoloji.cu.edu.tr/ ESKI%20TURK%20DILI/10.php (27.07.2019).
• KAFESOĞLU, İbrahim (2014). Türk Millî Kültürü. İstanbul: Ötüken Yay.
• KARPUZ, Haşim (2002). “İslam Öncesi Türk Sanatının İslami Döneme Etkisi”. Türkler Ansiklopedisi, 6. C., 44- 53 s.
• LE COQ, A. von (1918). Die vierte deutsche turfan Expedition. Turan.
• ÖGEL, Bahaeddin (1955). “Uygur Devletinin Teşekkülü ve Yükseliş Devri”. Türk Tarih Kurumu Belleten, XIX. C., 75. S., 331-376 s.
• ÖGEL, Bahaeddin (1971). Türk Kültürünün Gelişme Çağları I. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• ÖGEL, Bahaeddin (1981). Büyük Hun İmparatorluğu. I. C., Ankara
• ÖGEL, Bahaeddin (1991). İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi (Orta Asya Kaynak ve Buluntularına Göre). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, VII.
• ÖZÖNDER, Sema Barutçu (2002). “Eski Türklerde Dil ve Edebiyat”. Türkler Ansiklopedisi, 3. C., 481-501 s.
• ÖZYETGİN, Ayşe Melek (2005a). “Türklerde Nüfus Sayımı ve Bununla İlgili Kayıtlar Üzerine”. Orta Zaman Türk Kültürü, 91-108 s., İstanbul: Ötüken Yay.
• ÖZYETGİN, Ayşe Melek (2005b). “Eski Türklerde Vasiyetname Geleneği”. Orta Zaman Türk Kültürü, 109-126 s., İstanbul: Ötüken Yay.
• SERTKAYA, Osman Fikri (2001). “Eski Türkler Okur Yazar mıydı?”. Göktürk Devletinin 1450. Kuruluş Yıldönümü-Sempozyum Bildirileri, Ankara: Yeni Avrasya Yayınları, 23-37 s..
• ŞEN, Abdullah (2004). Uigurische Sprachdenkmäler’den Seçme Uygur Hukuk Belgeleri. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.