MOSTARLI HASAN ZİYÂ’Î’NİN ŞİİRLERİNDE AHENK

Yıl 2021, Sayı: 8, 1 - 47, 30.06.2021

Şule Özbektaş

Öz

Bir şiirin gücü, ahenk unsurlarının kullanım şekli ve özgünlüğüne dayanmaktadır. Şairlerin ahenk unsurlarını kullanım şekli onların üslubunu belirlemede bir yol olarak kabul edilebilir. Divan şairleri, şiirlerini bir gelenek halinde söz sanatlarıyla güçlendirmiş ve aruz vezniyle oluşturmuştur. Kullanılan farklı aruz kalıpları dışında elbette ki ahengi oluşturan pek çok unsur bulunmaktadır. Sözcükler, şairlerin elinde harmanlanırken kafiye ve redifle de şiirin musikisi oluşturulmaya çalışılmaktadır. Bu çalışmamızda, şiirlerinde ahenk unsurlarını yoğun bir biçimde kullanan on altıncı yüzyıl şairlerinden Mostarlı Hasan Ziyâ’î’nin ilk 50 gazelini gerek söz gerek sese dayalı ahenk unsurları açısından değerlendirmeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Mostarlı Hasan Ziyâ’î, ahenk unsurları, söz tekrarları

Kaynakça

• BALALAN, Ali (2013), Şeyhülislam Yahya Divanı’nda Ahenk Unsurları, , Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
• CEBECİOĞLU, Ethem, Tasavvuf Terimleri Ve Deyimleri Sözlüğü, https://dosyalar.semazen.net/e_kitap/TASAVVUF_TERIMLERI_VE_DEYIMLERI_ SOZLUGU.pdf, (10.04.2021).
• ÇAĞBAYIR, Yaşar (2007), Ötüken Türkçe Sözlük, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• DİLÇİN, Cem (2007), Fuzulî’nin Şiiri Üzerine İncelemeler, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
• DURMUŞ, Mustafa (2012), “Klasik Osmanlı Nesrinde Aliterasyon”, Turkish Studies, C. VII, S:1, s. 995-1004.
• FAYDA, Mustafa (1992), “Bedir Gazvesi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. V, İstanbul, s. 325-327.
• GÜL, Meltem (2013), “Usûlî’nin Dilinde Ahengi Sağlayan Unsurlar Üzerine Bir Deneme” İdil Sanat ve Dil Dergisi, C. II, S: 6, , s. 122-157.
• KAPLAN, Hasan (2013), Bâkî’nin Ses Dünyası, , Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmış Doktora Tezi, Ankara.
• KAPLAN, Hasan (2014), “Harften Sese, Harften Görüntüye Bâkî’de Ses-Ahenk-Görüntü”, Türk Bilimi Araştırmaları, S: 36, s. 207-225.
• MACİT, Muhsin (2016), Divan Şiirinde Âhenk Unsurları, Kapı Yayınları, 3. Baskı.
• MERMER, Ahmet; DENİZ, Sebahat vd. (2015), Eski Türk Edebiyatına Giriş, Akçağ Yayınları, 12. Baskı.
• Mostarlı Hasan Ziyâ’î Divânı, Haz.: Müberra Gürgendereli, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56211,mostarli-hasan-ziyai-divanipdf.pdf?0, (12.04.2021).
• Muallim Nâcî (1978), Lügat-ı Nâcî, Çağrı Yayınları, İstanbul.
• PALA, İskender (2012), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Kapı Yayınları, 22. Baskı.
• SARAÇ, Yekta (2007), “Klasik Edebiyat Bilgisine Göre Divan Şiirindeki Ahenk Ögeleri”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. XXXVII, S: 37, s. 105-136.
• SAVRAN, Ömer (2007), “Ahengi Sağlayan Unsurların Kullanımı Yönüyle Neşâtî’nin Şiirleri”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Dergisi, , S. 17., s. 221-230.
• Şemseddin Sami (2008), Kâmûs-i Türkî, Sahaflar Kitap Sarayı, C. I-II, İstanbul.
• YAVUZ, Seyit (2020), “Mostarlı Ziyâ’î Divânı’na Sosyal Hayat Penceresinden Bakmak”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S: 67, s. 207-228.